Teofila z Jabłonowskich Sapieżyna (1742-1816) Życie prywatne i działalność publiczna

Autorka: Angelika Blinda

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 377

Okładka: twarda

Format: 16,5 cm x 24,5 cm

Publikacja przedstawia historię życia Teofili z Jabłonowskich Sapieżyny, krajczyny wielkiej litewskiej, jednej z niepospolitych kobiet drugiej połowy XVIII stulecia. Na kartach dziejów Rzeczypospolitej zasłynęła ona przede wszystkim jako konfederatka barska i to właśnie temu okresowi jej życia historycy poświęcili do tej pory najwięcej miejsca. Na podstawie szerokiej, a jednocześnie w dużej mierze niewykorzystanej dotąd bazy źródłowej, pochodzącej z archiwów i bibliotek w kraju i za granicą, autorce udało się wypełnić wiele luk w biografii księżnej, zarówno w odniesieniu do jej życia prywatnego, jak i aktywności politycznej, gospodarczej czy kulturalnej. 

Teofila Sapieżyna została ukazana na różnych płaszczyznach – jako konfederatka barska, emigrantka, zarządczyni olbrzymiego majątku, pasjonatka kultury i sztuki, a także jako córka, siostra, żona i matka, dzięki czemu możliwe stało się nie tylko uchwycenie konkretnych działań, jakie podejmowała, ale także zobrazowanie towarzyszących jej motywacji, emocji oraz problemów, z jakimi musiała się mierzyć, szczególnie w zakresie zarządu rodzinnym majątkiem. W efekcie studia nad jej biografią rysują przed czytelnikiem szerokie spektrum kobiecych postaw i ich aktywności oraz pozwalają mu przyjrzeć się zachodzącym procesom społeczno-politycznym w Rzeczypospolitej z perspektywy białogłowy.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wykaz skrótów /7

Wstęp    /9

Rozdział I. Dzieciństwo i młodość (do 1768 r.)  /29

1.1. W kręgu domu rodzinnego  /29

1.2.  Krajczyna wielka litewska  /42

Rozdział II. Teofila Sapieżyna jako konfederatka barska  /61

2.1. Początki zainteresowania konfederacją barską  /61

2.2. Pomiędzy służbą konfederacji a służbą rodzinie. W obronie imienia Józefa Sapiehy  /67

2.3. W cieszyńskiej siedzibie Generalności  /86

2.4. Spostrzeżenia Teofili Sapieżyny na temat konfederacji barskiej i swojej roli jako konfederatki  /96

2.5. Decyzja o emigracji  /102

Rozdział III. Stosunek Teofili Sapieżyny do "polityki zagranicznej" konfederatów  /105

3.1. Pomiędzy Imperium Osmańskim a Francją  /105

3.2. Rosja jedynym zagrożeniem dla Rzeczypospolitej? Stosunek do Austrii i Prus  /117

Rozdział IV. Aktywność Teofili Sapieżyny we Francji  /129

4.1. Pierwsze miesiące na emigracji i oczekiwanie na sejm rozbiorowy  /129

4.2. Wznowienie wojny rosyjsko-niemieckiej jako nowa nadzieja na niezależność Rzeczypospoliej  /150

4.3. Przy dworze wersalskim  /154

4.4. Kariera wojskowa Józefa Sapiehy  /171

Rozdział V. Krąg towarzyski i życie prywatne Teofili Sapieżyny na emigracji  /183

5.1. Życie codzienne w Strasburgu i Paryżu oraz kontakty z francuskimi elitami  /183

5.2. Dom Sapiehów jako centrum pobarskiej emigracji  /194

5.3. Sprawy prywatne  /203

5.4. Planu powrotu do Rzeczypospolitej  /219

Rozdział VI. Od powrotu do Rzeczypospolitej - Teofila Sapieżyna wokół spraw ekonomicznych i gospodarczych /227

6.1. Dobra Teofili i Józefa Sapiehów  /227

6.2. Pozycja finansowa i sprawy gospodarcze  /235

6.3. Zarządczyni klucza wisznickiego  /242

6.4. Pani dożywotnia i dziedziczka dóbr po zmarłym Auguście Dobrogoście Jabłonowskim  /245

6.5. Procesy sądowe  /265

Rozdział VII. Pani na Teofilpolu - udział w życiu rodzinnym i działalność publiczna w latach 1777-1816  /291

7.1. Teofila Sapieżyna i jej najbliżsi  /291

7.2. Stosunek do otoczenia i spraw publicznych  /311

Zakończenie  /333

Bibliografia  / 337

Streszczenie  /357

Summary  /359

Indeks osobowy  /361

Indeks nazw geograficznych  /373