Rola polskich arystokratek w projektowaniu i zakładaniu ogrodów krajobrazowych w II połowie XVIII i I połowie XIX wieku

Autorka: Aleksandra Knapik

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 660

Okładka: twarda

Format: 17,0 cm x 24,00 cm

Książka [...] została poświęcona działalności pięciu dam na polu sztuki ogrodowej. Kobiety, projektując i zakładając modne ogrody krajobrazowe, dawały wyraz swoim twórczym ambicjom i zdobywały wiedzę fachową. Zaspokajały własne pragnienia i manifestowały swój światopogląd, bogactwo i dobry gust. Aleksandra Knapik przedstawiła historie powstania wybranych ogrodów swobodnych oraz ich układ kompozycyjny. Przywołując szeroki kontekst kulturowy, źródła wizualne i literackie, omówiła program ideowy poszczególnych założeń. Badaczka opisała różnorodne formy użytkowania ogrodów oraz uroczystości i zabawy organizowane przez właścicielki posiadłości. Na podstawie zachowanym pamiętników i dzienników zrekonstruowała historyczne trasy zwiedzania parków. Swoje studia uzupełniła o problematykę podejmowanych przez arystokratki podróży ogrodowych.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wstęp: cel pracy, stan badań /9

Rozdział 1. Rzeczpospolita ogrodów - historyczno-kulturowe uwarunkowania rozwoju polskich parków krajobrazowych w II połowie XVIII i I połowie XIX wieku  /47

Rozdział 2. Izabela z Flemmingów Czartoryska - "dama ogrodująca"  /73

2.1. Jardin sentimental - marzenie ogrodowe w Powązkach  /85

2.1.1. Starożytność szacowna i najświeższe mody - założenie ogrodowe i budowle  /105

2.1.2. Obraz wiejskiej poezyi - treść ideowa ogrodu powązkowskiego  /118

2.1.3. Uroczystości ogrodowe, fety i jarmarki  /128

2.2. Sposób robienia dawnych ogrodów - rewolucja krajobrazowa w Puławach  /135

2.2.1. Zrodzone z natury - kompozycje roślinne ogrodu puławskiego  /167

2.2.2. C`est mon paradis sur la terre - Izabela w ogrodzie /184

2.2.3. Społeczność dworska (homo ludens pulaviensis) - uroczystości i zabawy organizowane w przestrzeni ogrodowej  /190

2.2.4. Ceremoniał zwiedzania parku krajobrazowego w Puławach  /208

2.3. Gospodarstwo szkółkarskie i ogród doświadczalny w Pożogu  /227

2.4. Podróże ogrodowe  /240

2.4.1. Angielska lekcja ogrodnictwa krajobrazowego  /243

2.4.2. Pięknie i chwalebnie byłoby zebrać widoki pałaców i ogrodów - podróż na Podole i Wołyń w 1805 roku  /254

2.4.3. Ogród angielski (English landscpe garden) na Dolnym Śląsku  /268

Rozdział 3. Izabela z Czartoryskich Lubomirska - Ogrody Aspazji /285

3.1. Wszystko w naturze - założenie pałacowo-parkowe w Mokotowie  /293

3.1.1. Program ideowy ogrodu mokotowskiego - od ozdobnej wiejskości do symboliki masońskiej  /315

3.1.2. W poszukiwaniu najnowszych mód i noble simplicite  /323

3.2. Jardin anglo-chinois w Wilanowie i jego założenia filialne  /326

3.3. English landscape garden w Łańcucie i kolekcja roślin  /339

Rozdział 4. Helena z Przeździeckich Radziwiłłowa. Ogród Artemidy  /355

4.1. Historia ogrodu krajobrazowego w Arkadii /366

4.1.1. Jardin de plaisance. Tworzenie malowniczych scenes, 1777-1782  /370

4.1.2. Fantazje ogrodowe w Arkadii  /378

4.1.3. Got do Arkadii potrzebny. Rozbudowa ogrodu (1795-1798) /391

4.1.4. Epilog (lata 1799-1815)  /394

4.2. Ogród arkadyjski w świetle idei wolnomularskich  /407

4.3. Rytuał zwiedzania ogrodu naturalnego  /423

Rozdział 5. Aleksandra z Czartoryskich Ogińska - pani na Siedlcach  /443

5.1. Aleksandria - ogród naturalny w Siedlcach  /448

5.2. Treść ideowa i jej wyraz formalny  /466

5.3. Uroczystości i zabawy ogrodowe organizowane na terenie ogrodu krajobrazowego Aleksandria  /470

Rozdział 6. Magdalena z Dzieduszyckich Morska - kolekcjonerka roślin  /485

6.1. Park krajobrazowy w Zarzeczu  /500

6.2. Kolekcja roślin ogrodowych i oranżeryjnych  /509

6.3. Od idei ferme modelle do wioski w typie holenderskim  /517

Podsumowanie  /527

Aneksy /545

Bibliografia  /577

Spis ilustracji  /625

Streszczenie /629

Summary /633

Indeks osobowy  /637

Indeks geograficzny /655