Historia Bałtyku

Autor: Michael North

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 473

Okładka: miękka ze skrzydełkami

Format: 14,5  cm x 20,5 cm

Koedycja z Niemieckim Instytutem Historycznym

Region Bałtyku jest przestrzenią efektywnej wymiany. Od czasów prehistorycznych spotykają się tu społeczności przynależące do różnych grup językowych: germańskiej, słowiańskiej, bałtyckiej i fińskiej. W średniowieczu, a niekiedy dopiero w okresie nowożytnym wyodrębniły się na tych terenach wspólnoty narodowe i państwa. Region ten był zarazem miejscem intensywnej współpracy na wszystkich poziomach życia społecznego i kulturalnego. Tu wykształciły się ponadnarodowe kultury Wikingów, Słowian, powstała także Hanza. W XVI i XVII w. obszar ten ulegał procesom niderlandyzacji, a w XX w. sowietyzacji. Tematem tej książki są zatem zróżnicowane formy interakcji ekonomicznej, kulturowej i politycznej na szeroko rozumianych wybrzeżach Bałtyku. Przybliża ona historię tego wciąż rozwijającego się regionu od czasów wikingów aż do wdrażanej współcześnie strategii Unii Europejskiej dla Morza Bałtyckiego.

Spis treści:

Przedmowa do polskiego wydania  /9

Dzieje Bałtyku jako historia pisana z wielu perspektyw: o polskim wydaniu Historii Bałtyku Michaela Northa (Jorg Hackemann)  /10

Wprowadzenie; handel i kultury  /19

Rozdział 1. Wikingowie, Słowianie i Bałtowie  /30

Zbliżenie: Wolin  /30

1. Wikingowie  /32

2. Słowianie  /35

3. Bałtowie i Finowie  /38

4. Handel  /41

5. Społeczeństwo i kultura  /46

Rozdział II. Działalność misyjna i kolonizacja  /53

Zbliżenie: Eldena  /53

1. Religia pogańska i misja chrześcijańska  /55

2. Kolonizacja  /66

3. Zakładanie miast  /70

4. Transformacja gospodarcza i asymilacja etniczna  /73

Rozdział III. Hanza i monarchie  /79

Zbliżenie: Lubeka  /79

1. Hanza  /81

2. Monarchie i unie  /92

3. Ludność i społeczeństwo miejskie  /102

4. Gotyk ceglany i zakładanie uniwersytetów  /107

5. Literatura i muzyka  /114

Rozdział IV. Reformacja i renesans nordycki  /120

Zbliżenie: Gdańsk  /120

1. Reformacja jako wydarzenie z zakresu komunikacji społecznej  /122

2. Integracja z gospodarką światową  /132

3. Koniunktura na zboże i gospodarka folwarczno-pańszczyźniana  /140

4. Renesans w regionie Morza Bałtyckiego  /148

Rozdział V. Dominacja szwedzka  /157

Zbliżenie: Sztokholm  /157

1. Walka o dominium Maris Baltici  /159

2. Administracja i stany  /164

3. Niderlandzka dominacja w handlu  /172

4. Kryzys gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej  /177

5. Niderlandzkie i niemieckie wpływy kulturalne  /181

Rozdział VI. Wzrost znaczenia Rosji  /193

Zbliżenie: Sankt Petersburg  /193

1. Przekształcenia terytorialne /194

2. Stosunki ustrojowe i reforma administracyjna  /200

3. Hossa handlu bałtyckiego  /207

4. Kształtowanie się kręgu kultury i komunikacji  /216

5. Kolekcje sztuki i pałace  /231

Rozdział VII. Nordycki romantyzm /239

Zbliżenie: Helsinki  /239

1. Wony napoleońskie  /241

2. Nowe formy ustrojowe  /246

3. Ruchy narodowe  /252

4. Reformy rolne i uprzemysłowienie  /257

5. Od społeczeństwa stanowego do klasowego  /267

6. Bałtyckie światy artystyczne  /272

7. Bałtycki krajobraz letni  /281

Rozdział VII. Rewolucje i nowe państwa  /285

Zbliżenie: Ryga  /285

1. Rewolucja 1905 r.  /286

2. I wojna światowa i niepodległość  /290

3. Polityka wewnętrzna  /293

4. Reformy rolne  /299

5. Przemysł  i kryzys  /304

6. Społeczeństwa i mniejszości  /309

7. Literatura i architektura   /311

8. Muzyka  /320

9. II wojna światowa  /323

Rozdział IX. Sowietyzacja versus państwa opiekuńcze  /332

Zbliżenie: Tallin  /332

1. Sowietyzacja regionu bałtyckiego  /334

2. Kolektywizacja i uprzemysłowienie  /340

3. Państwo opiekuńcze  /346

4. Podzielona scena kultury  /351

5. Upadek i nowy początek  /361

Rozdział X. Transformacja i integracja z UE  /375

Zbliżenie: Most nad Sundem  /375

1. Budowa struktur demokratycznych  /376

2. Transformacja gospodarcza  /382

3. "Bałtyckie rozszerzenie" Unii Europejskiej  /389

4. Kooperacja i integracja  /393

5. Modelowy region bałtycki  /400

Zakończenie  /405

Posłowie do wydania niemieckiego z 2011 r.  /409

Bibliografia  /411

Indeks osobowy  /441

Indeks miejscowości  /461

Zestawienie nazw miejscowości w różnych językach  /467