Żydzi Królestwa Polskiego w dobie powstania listopadowego

Autor: Ignacy Schiper

Rok wydania: 2025

Liczba stron: 249

Okładka: miękka

Format: 14,5 cm x 21,0 cm

Wydanie II

Jakie było położenie gospodarcze tej blisko 400.000-ej masy żydowskiej w przededniu i podczas powstania? Nie posiadając cyfr statystycznych o strukturze gospodarczej Żydów z tej epoki, cytujemy kilka charakterystycznych uwag, jakie dały się słyszeć w tym czasie. Oto co pisze o nich hr. Antoni Ostrowski, który podczas powstania starał się w stosunku do Żydów odegrać rolę Lafayetteʼa: „Zaledwie im (tj. Żydom) wegetować wszędzie dozwolono –  czytamy w jego „Pomysłach o potrzebie reformy towarzyskiej”[1] – los Żydów od fantazji rządzących zależał. Przepędzano ich ze wsi do miast, z miast mniejszych do większych; w miastach zaś z jednej ulicy na drugą; oznaczano, po wiele familii, głów, może się mieścić w pomieszkaniu jakim, pod tymi lub innymi warunkami trudnić się zarobkami, wszędzie Żydów niżono, niepokojono, nigdzie im nie podano szczerze, z dobrą wiarą środków do wybrnięcia z niedoli”. Obraz przeważającej liczby Żydów – podkreśla Ostrowski – „niestety ujmującym nie jest”. Większość to „prawdziwi północny Lazzaronis, z przebiegów i zabiegów swych bardzo nieobfite zbierają zyski; zaledwie, że głód swój opędzić są w stanie i zapłacić ⅕, czasem ⅓ część komornego… wegetują od dnia do dnia o kawałku chleba… Z podłego i nędznego zarobku zbiera Żyd i formuje sobie kapitalik 100-200 zł, z którym się puszcza na mały handel przekupnika, kramarszczyzny; jeżeli przekupnika, idzie na wsie, tam od włościanina kupuje to kurę, to jaja, to trochę zboża, poddaje mu za to to soli, to innych wiktuałów miejskich i wraca do miasteczka, sprawować nowego rodzaju monopolizm. Jeżeli się Żyd wyższego dorobi kapitału, 1000-2000 zł, na wyższą też skalę jest przekupnikiem.  

(opis wydawcy)

Spis treści:  

Rozdział I. Rzut oka na położenie Żydów w latach 1807-1830  /5

Rozdział II. Ugrupowania wśród Żydów Królestwa w dobie przedpowstaniowej /25

Rozdział III. Zbliżenie polsko-żydowskie poprzez wspólne boje o wolność /62

Rozdział IV. Wielki wichrzyciel. Zaognienie stosunków polsko-żydowskich w latach 1815-1830 /75

Rozdział V. Przełom w orientacji politycznej Żydów Królestwa Polskiego (1826-1830)  /97

Rozdział VI.  W pierwszych tygodniach swobody (od nocy listopadowej do upadku dyktatury Chłopickiego 17 stycznia 1831 r.) /105

Rozdział VII. W przededniu bojów z Rosją (od upadku dyktatury Chłopickiego do bitwy pod Stoczkiem 14 lutego 1831 r.) /131

Rozdział VIII. Na teatrze wojennym (od połowy lutego do bitwy pod Ostrołęką)  /162

Rozdział IX. W stolicy (od połowy lutego do końca maja)  /172

Rozdział X. Wielkie debaty "żydowskie" w sejmie rewolucyjnym (maj 1831 r.) /195

Rozdział XI. W objęciach wzrastającej beznadziejności (od początku czerwca do wypadków warszawskich 15 sierpnia 1831 r.) /212

Rozdział XII. Od warszawskich wypadków 15 sierpnia 1831 r. do upadku powstania /224

Aneksy

Aneks 1. Spis Żydów Warszawskich - członków stołecznej Gwardii Narodowej w czasach listopadowych  /235

Aneks 2. Szkoła Rabinów w dobie powstania listopadowego /238

Aneks 3. Żydzi-ochotnicy, którzy podczas powstania listopadowego walczyli w szeregach armii liniowej /242

Aneks 4. Udział Żydów województwa Kaliskiego w powstaniu listopadowym /246

Aneks 5. Z przeżyć Żydów podlaskich podczas wyprawy Ramorina z końcem sierpnia 1831 r. /246

Aneks 6. Materiały do biografii Doktora Filipa Lubelskiego, uczestnika kampanii napoleońskich, powstania listopadowego i wojny krymskiej /247