Żydówką być to rzecz niemała. Polskie i jidyszowe dokumenty osobiste

Autorka: Sara Schenirer

Rok wydania: 2024

Liczba stron: 176

Okładka: miękka  

Format: 16,5 cm x 23,5 cm

Seria: Żydzi. Polska. Autobiografia

Sara Schenirer (1883–1935) była inicjatorką i założycielką sieci nowoczesnych szkół ortodoksyjnych dla dziewcząt Bejs Jakow. Pochodziła z krakowskiej rodziny, w której ojciec był zwolennikiem cadyka z Bełza. Wykształcenie zdobyła w polskiej szkole powszechnej. W domu pogłębiała swą wiedzę z zakresu religii żydowskiej, a na wykładach publicznych zdobywała świecką edukację. Pierwszą szkołę dla żydowskich dziewcząt założyła we własnym mieszkaniu w 1917 r. Pod koniec lat 30. działało już ponad 250 placówek Bejs Jakow (także poza granicami Polski), w których kształciło się ponad 40 tys. dziewcząt. Sara Schenirer jako inicjatorka ruchu już za życia stała się legendą w środowisku ortodoksyjnym. Jej postać była otoczona czcią, nazywano ją matką sukcesu szkół Bejs Jakow. 

Tom zawiera następujące dokumenty osobiste Sary Schenirer:

1) niepublikowany dotychczas rękopis polskojęzycznego dziennika z lat 1908–1913 (edycja na podstawie rękopisu pozostającego w zbiorach prywatnych);

2) pamiętnik z lat 1883–1927, opublikowany w jidysz w Gizamlte szriftn (Łódź 1933 r.) częściowo pod tytułem Bleter fun majn lebn (Kartki z mojego życia), a częściowo Funfcejn jor fun Beis Jakow (Piętnaście lat Bejs Jakow);

3) ostatni list Schenirer do uczennic, napisany tuż przed śmiercią, który można traktować jako jej testament, opublikowany w jidysz w drugim wydaniu Gizamlte szriftn.

(Opracowanie krytyczne: Joanna Degler i Dariusz Dekiert, fragment)

Spis treści:

Wstęp  /VII

Legenda /VII

Sara Schenirer nieznana  /XV

Historia rodzinna  /XVI

• Jiches  /XIX
• Problematyka dokumentów archiwalnych  /XXII
• Archiwa - podsumowanie  /XXV

Polskojęzyczny dziennik z lat młodości  /XXVII

Sensacyjność polskiego dziennika  /XXVIII

• Język i lektury  /XXVIII
• Teatr  /XXXIV
• Wykłady feministyczne /XXXVII
• Pęd do wiedzy  /XLII
• Swaty. Małżeństwo. Bunt /XLVIII
• Drugie małżeństwo  /LIV
• Religijna emancypantka  /LIV

Kobiecość, kobiece pisanie  /LIX

• Cielesność  /LX
• Matczyność i antymatczyność  /LXVI
• Przyjaciółki  /LXXI
• Aspekty kobiecości  /LXXII
• Pisanie jako forma terapii /LXXVI

Oficalny pamiętnik a dziennik jidyszowy  /LXXIX

"Gdzie jesteś"?  /LXXXIV

Nota edytorska  /LXXXVII

Podziękowania  /XC

Bibliografia  /XCI

ŻYDÓWKĄ BYĆ TO RZECZ NIEMAŁA - polskie i judyszowe dokumenty osobiste  /3

Dziennik pisany po polsku z lat 1908-1913  /46

Kartki z mojego życia  /59

Piętnaście lat Bejs Jakow  

Artykuł p. Sary Schenirer, pokój z nią. Przesłany do seminarium Bejs Jakow w czasie jej choroby na krótko przed śmiercią  /65

Summary  /72

Spis ilustracji  /75

Indeks  /76