Ze świata dawnych barbarzyńców. Studia pradziejowe i wczesnodziejowe

Redakcja: Andrzej Michałowski, Michał Brzostowicz, Maciej Kaczmarek, Anna Strobin

Rok wydania: 2021/2022

Liczba stron: 766

Okładka: twarda

Format: 21,0 cm x 29,7 cm

Księga dedykowana Profesorowi Henrykowi Machajewskiemu z okazji 70. urodzin i 50 lat pracy archeologicznej. Henryk Machajewski przez wiele lat był związany z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, prowadził również wykłady na Uniwersytecie Szczecińskim oraz w Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku. Podkreślić należy aktywność społeczną Henryka Machajewskiego, zwłaszcza na polu organizacji życia naukowego, widoczną w organizowaniu licznych konferencji i publikacji, a także działań na rzecz ochrony zabytków i popularyzacji wiedzy archeologicznej. Chociaż obecnie pracuje w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Gdańskiego, to cały czas jest aktywny także w swoim wielkopolskim mateczniku, z którym do tej pory jest silnie związany emocjonalnie, działając między innymi bez przerwy w Oddziale Wielkopolskim Stowarzyszenia Naukowego Archeologów Polskich, którego wiele lat był Prezesem. Głównym przedmiotem badań i prac naukowych Henryka Machajewskiego był od lat młodszy okres przedrzymski, okres wpływów rzymskich oraz okres wędrówek ludów. Nierzadko jednak sięgał do problematyki epoki brązu i wczesnej epoki żelaza, z powodzeniem podejmując również zagadnienia dotyczące wczesnego i późnego średniowiecza. W szczególności naukowo ukochał tereny Pomorza i Wielkopolski. Wielkim sentymentem darzy rodzinną Środę Wielkopolską. Dla uczczenia Jego Jubileuszy pragniemy uhonorować tego znamienitego Uczonego księgą, która stanowić będzie podziękowanie za jego wkład w badania dziejów strefy starożytnego Barbaricum. 

Spis treści: 

Tabula Gratulatoria   /5

Henryk Machajewski – życie pełne pasji   /9

Bibliografia prac Henryka Machajewskiego   /13

Kamil Niedziółka - Potencjał oprogramowania GIS w badaniach nad osadnictwem pradziejowym. Przykład Pomorza Wschodniego na przełomie epoki brązu i żelaza  /25

Justyna Żychlińska - Historia zielarstwa w jednym garze zapisana  /37

Vasila Iarmulschi, Mihail Bat, Aurel Zanoci, Octavian Munteanu - Zur latènezeitlichen Ringfibeln mit aufgerollten Enden aus dem Prut-Dnister Gebiet  /51

Marcin Wąs - Czy we wczesnej epoce żelaza na Pomorzu Gdańskim używano krzemieni? Zarys problematyki na przykładzie materiałów ze stanowisk kultury pomorskiej  /73

Renata Madyda-Legutko, Judyta ROdzińska-Nowak, Piotr N. Kotowicz - W cieniu góry Wroczeń. Znalezisko fragmentu pomorskiej bransolety wężowatej z miejscowości Jurowce, pow. sanocki   /89

Tomasz Bochnak, Zuzanna Opielowska-Nowak - „Habent sua fata situlae” – brązowe naczynie z Przemyśla-Kazanowa  /101

Jacek Andrzejewski - Naczynia z Bilna albo archeologia dygresyjna   /127

Bartłomiej Rogalski - Materiały z archiwalnego cmentarzyska w Zagórzycach, pow. łobeski, stan. 1 (Saagen, Kr. Regenwalde)  /145

Bogumiła Wolska  - Uwagi na temat masy kości w popielnicowych grobach ludności kultury pomorskiej, jastorfskiej i oksywskiej na Pomorzu  /163

Michael Meyer, Bjorn Rauchfuss - Eine Fibel Kostrzewski Var. G aus Leimbach, Lkr. Nordhausen  /181

Milena Teska - Elementy północno-zachodnioeuropejskie w strefie dolnej Wisły doby okresu przedrzymskiego na tle przemian kulturowych epoki  /199

Anna Strobin  - Ciekawa odmiana żelaznych klamer jednoczęściowych typu Ia z terenów kultury oksywskiej   /219

Piotr Łuczkiewicz - „Wiedźmin” z Malborka-Wielbarka i inne groby z nadkompletem uzbrojenia z Europy Środkowej i Północnej w młodszym okresie przedrzymskim /231

Lubomira Tyszler - Igła kościana z Czacza w Wielkopolsce jako źródło do dyskusji o praktykowaniu nalbindingu w kulturze przeworskiej  /259

Katarzyna Czarnecka - „Skalpel” z grobu książęcego w Łęgu Piekarskim  /269

Barbara Niezabitowska-Wiśniewska  - Zapinki 8 serii V grupy Oscara Almgrena z Lubelszczyzny   /277

Piotr Chachlikowski, Andrzej Michałowski - Ślady pracowni kamieniarskiej na cmentarzysku kultury wielbarskiej w Mirosławiu, pow. pilski, woj. wielkopolskie, stanowisko 37  /301

Adam Cieśliński, Andrzej Kasprzak - Wyimaginowani przodkowie? Relacje pomiędzy cmentarzyskami kurhanowymi kultur łużyckiej i wielbarskiej na stanowisku w Nowym Łowiczu, pow. drawski   /313

Andrzej Kokowski  - Grób „księżniczki” z okresu rzymskiego z miejscowości Różańsko (Rosenthal) w pow. myśliborskim  /333

Wojciech Kaczor, Marek Żółkiewski  - Kępa, stan. 10 – nowy punkt osadniczy kultury wielbarskiej z północnej Wielkopolski  /349

Kamilla Waszczuk - Zwierzęta i ich rola w życiu społeczeństw kultury wielbarskiej. Interpretacja wyników badań archeozoologicznych szczątków z wybranych stanowisk Wielkopolski i Kujaw  /363

Kalina Skóra, Magdalena Natuniewicz-Sekuła, Maria A. Bitner - Brzoskwinie i ramienionogi, czyli na tropie obcych gatunków flory i fauny w kulturze wielbarskiej. Przykład Weklic  /373

Magdalena Mączyńska - „Bogate” i „ubogie” cmentarzyska w kulturze wielbarskiej – kilka przykładów   /393

Agnieszka Krzysiak, Maciej Marczewski, Kalina Skóra - Między zniszczeniem a adaptacją. Stosunek społeczności kultury wielbarskiej do obiektów sepulkralnych kultury pomorskiej na przykładzie nekropolii w Wilkowie Nowowiejskim   /403

Andrzej Smaruj, Karol Zbróg, Daniel Żychliński - Co tam się działo... Wtórnie otwarte groby z cmentarzyska ludności kultury wielbarskiej w Niewieścinie, pow. świecki, stan. 36  /425

Piotr Fudziński, Mirosław Fudziński - Popielnica z cmentarzyska rzymskiego z miejscowości Osówko w zbiorach Muzeum Archeologicznego w Gdańsku  /437

Magdalena Piotrowska - Przypadek, czy wypadek? O znaleziskach fibul ze studni z osady kultury przeworskiej w Kwiatkowie, gm. Brudzew  /443

Artur Błażejewski  - Umbo z okresu rzymskiego znalezione we Wrocławiu-Ratyniu   /457

Mateusz Wawrzyniak - Zespół pięciu zapinek z okresu wpływów rzymskich z okolic Starego Miasta, pow. koniński (ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Koninie)  /467

Ewa Pawlak - Nekropola z okresu wpływów rzymskich w Osieku koło Jarocina   /475

Marcin Bohr  - Znalezisko grobowe z Lubogoszcza-Dębu (dawn. Eichberg, Kr. Glogau), woj. lubuskie, w świetle materiałów archiwalnych   /497

Bartosz Kontny, Arkadiusz Michalak - Jedna jaskółka wiosny nie czyni, ale kolejna? Zachodnioprowincjonalnorzymska ostroga z Krakowa-Mogiły na tle podobnych znalezisk ze środkowoeuropejskiego Barbaricum   /505

Tomasz Skorupka - Osada kultury przeworskiej we Wrocławiu-Zabrodziu, stan. 7 (AUT. 11)   /523

Paweł Pawlak, Paulina Wesołowska - Grób – „prawie tyle co dom”. Obiekt funeralny z Obłaczkowa koło Wrześni z późnego okresu rzymskiego i wczesnego okresu wędrówek ludów   /571

Daniel Żychliński - Czy i w grupie dębczyńskiej otwierano groby, by wydobyć z nich kości przodków? – pytanie do Szanownego Jubilata z okazji Jego 70. urodzin i 50 lat pracy archeologicznej!   /609

Wojciech Nowakowski - Pars pro toto? Trzewiki pochew mieczy w późnym okresie wędrówek ludów na Pojezierzu Mazurskim  /621

Jan Schuster - Zapinka z Ostrowitego. Przykład ponadregionalnej stylistyki wieku V   /631

Michał Brzostowicz - Między starożytnością i średniowieczem – ostra cezura, czy długie, łagodne przejście? Kilka refleksji na temat przemian kulturowych na ziemiach polskich w I tysiącleciu n.e.   /641

Andrzej Krzyszowski - Nowe materiały wczesnosłowiańskie z Brodowa (stan. 23) k/Środy Wlkp.   /657

Anna Wrzesińska, Jacek Wrzesiński - Groby założycielskie (?) cmentarzyska z Dziekanowic, stan. 22   /675

Witold Świętosławski - Najstarsze militaria wczesnośredniowieczne z Pomorza Wschodniego  /683

Andrzej Janowski, Sławomir Słowiński - Militaria średniowieczne z zamku w Wieleniu  /691

Janusz Pietrzak, Michał Szymański, Piotr Wawrzyniak - O kaflach z ul. św. Wawrzyńca i kilku innych ważnych średzkich sprawach /701

Rafał Witkowski - Z dziejów gminy żydowskiej w Środzie Wielkopolskiej   /719