Zbrodnie w Mniszku-Grupie 1939 - 1940

Autor: Mateusz Kubicki

Rok wydania: 2025

Liczba stron: 248

Okładka: miękka

Format: 16,0 cm x 23,5 cm

Jesienią 1939 i zimą 1940 r. wskutek zorganizowanych działań niemieckiego okupanta na Pomorzu doszło do masowych zabójstw ludności cywilnej. Wydarzenia te nazywa się dziś pomorską krwawą jesienią lub zbrodnią pomorską 1939. Jednym z największych miejsc kaźni były doły śmierci znajdujące się w okolicy miejscowości Mniszek i Grupa, gdzie zgodnie z powojennymi szacunkami zginęło 10–20 tys. przedwojennych mieszkańców powiatu świeckiego oraz część pacjentów szpitala psychiatrycznego w Świeciu. W 1944 r. Niemcy przeprowadzili „akcję specjalną 1005”, w ramach której otwarto masowe mogiły i spalono leżące w nich ciała, co uniemożliwiło ustalenie pełnej liczby ofiar terroru pierwszych miesięcy niemieckiej okupacji. Udało się zidentyfikować zaledwie 292 osoby zamordowane w Mniszku-Grupie.

Niniejsza monografia to pierwsza tak dokładna próba opisania zbrodni popełnionych przez Niemców na początku okupacji w Mniszku-Grupie. Jej główną podstawę źródłową stanowią nieopublikowane dotychczas materiały z archiwów polskich i niemieckich. Celem książki jest przywrócenie pamięci o tym miejscu i zamordowanych tam ludziach.

 (opis wydawcy)

Spis treści: 

Wprowadzenie /9

1. W przededniu wybuchu wojny /16

Powiat i jego mieszkańcy /25

2. Powiat świecki pod okupacją niemiecką /27

Wkroczenie Wehrmachtu /27

Władze powiatowe i miejskie /29

Administracja terytorialna obszarów wiejskich /32

3. Formacje zaangażowane w zbrodnie /35

Struktury policji bezpieczeństwa /35

Struktury policji porządkowej /37

• Policja ochronna /38
• Żandarmeria /40

Selbstschutz Westpreussen /43

Pozostałe formacje /59

4. Przygotowanie zbrodni /66

Listy proskrypcyjne /66

Miejsca odosobnienia /71

• Więzienia sądowe /71
• Areszty Sipo /79
• Areszty niemieckiej żandarmerii /80
• Areszty Selbstschutzu /81
• Areszt w zakładzie psychiatrycznym w Świeciu /90

5. Masowe aresztowania ludności /97

6. Zbrodnie w ramach akcji T4  /106

7. Zbrodnie w ramach akcji Tannenberg /128

8.Zacieranie śladów zbrodni (Sonderaktion 1005)  /145

9. Sprawcy zbrodni i ich ściganie /149

10. Pamięć o ofiarach zbrodni /160

Podsumowanie /164

Imienna lista zamordowanych w Mniszku-Grupue w latach 1939-1940 /166

Aneksy /199

Aneks 1. Struktury niemieckiej administracji terenowej w powiecie świeckim w 1939 roku /201

Aneks 2. Przemowa hrabiego Wilhelma Schwerina von Schwanenfelda w miejscu pamięci w Mniszku z okazji siedemdziesiątej rocznicy rozpoczęcia II wojny światowej /205

Wykaz skrótów /207

Bibliografia /209

Indeks osób /234

Indeks nazw miejscowych /244