Za cudzoziemca iść... Migracje a polityka małżeńska szlachty państwa polsko-litewskiego

Autorka: Anna Penkala-Jastrzębska

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 574

Okładka: miękka

Format: 16,5 cm x 22,00 cm

To nowatorska pozycja w ramach badań nad dziejami szlachty staropolskiej, oparta na licznych archiwaliach oraz edycjach źródeł. Praca podejmuje rzadko zauważane uwarunkowania asymilacji obcych kulturowo małżonków w polskim środowisku, a także przybliża okoliczności, które decydowały o tym, że Polki i Polacy włączali się (lub nie) w życie nowych środowisk społecznych.

Zawieranie związków małżeńskich z cudzoziemcami przez magnaterię i zamożną szlachtę polską stanowi niezwykle złożone zjawisko, będące jednym z aspektów funkcjonowania mechanizmu procesów migracyjnych wśród warstw uprzywilejowanych w Europie w XVII i XVIII wieku. Polityka małżeńska, jak się okazuje, odgrywała w tym procesie istotną rolę.

Spis treści:

Wstęp /7

Rozdział 1. Warunki prawne zawierania małżeństw między polską szlachtą a cudzoziemcami w XVII i XVIII wieku  /39

Rozdział 2. Małżeństwa z cudzoziemcami do 1674 roku /53

2.1. Małżeństwa z cudzoziemcami do połowy XVII wieku. Zarys problemu /53

2.2. Polityka małżeńska królowej Ludwiki Marii Gonzagi /74

2.3. Małżeństwa na dworze Michała Korybuta Wiśniowieckiego i Eleonory Marii Józefiny Habsburżanki /87

Rozdział 3. Panowanie Jana III Sobieskiego /93

3.1. Polityka małżeńska w kręgu Marii Kazimiery Sobieskiej /97

3.2. Ludwika Karolina z Radziwiłłów i sprawa dóbr neuburskich /125

3.3. Sobiescy - małżeństwa królewskich dzieci /135

Rozdział 4. Czasy Augusta II /145

4.1.Okres wojny północnej i formowanie stronnictwa dworskiego /148

4.2. Magnetyzm dworu drezdeńskiego. Polityka, kultura, obyczaje. Nowy rodzaj relacji z cudzoziemcami /181

4.3. Polityka małżeńska domu Radziwiłłów /217

4.4. Związki małżeńskie w rodzinach królewskich - Sobiescy i Leszczyńscy /266

4.5. Układy towarzyskie u schyłku panowania Augusta II /280

Rozdział 5. Panowanie Augusta III /305

5.1. Rozwój kontaktów z cudzoziemcami. Nowe kierunki polityki małżeńskiej /305

5.2. Małżeństwa z cudzoziemcami - kontynuacja linii politycznej wybranych rodzin szlacheckich /322

5.3. Ostatnie lata panowania Augusta III - zmiana charakteru małżeństw z cudzoziemcami /345

Rozdział 6. Panowanie Stanisława Augusta Poniatowskiego /379

6.1. Małżeństwa z cudzoziemcami w kręgu dworskim /379

6.2. Prywatne kręgi towarzyskie jako ośrodki kontaktów z cudzoziemcami - dysproporcje w oczekiwaniach /393

Rozdział 7. Małżeństwa z cudzoziemcami - zestawienie chronologiczne i ilościowe /417

Podsumowanie /447

Aneks. Edycja źródłowa - umowy okołomałżeńskie zawarte między przedstawicielami rodzin szlacheckich w dawnej Rzeczypospolitej a członkami rodzin obcych /459

Bibliografia /529

Spis ilustracji  /571

Indeks osób /575