Z Lens do Wałbrzycha. Powrót Polaków z Francji oraz ich adaptacja w Polsce Ludowej w latach 1945 - 1950

Autorka: Aneta Nisiobęcka

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 416

Okładka: twarda

Format: 17,0 cm x 24,00 cm

Seria: Monografie

Celem książki jest odpowiedź na pytania: jakie były założenia komunistycznych władz w Polsce wobec repatriacji i reemigracji, a jaka de facto była linia polityczna Francji wobec reemigracji górników, rolników i robotników przemysłowych? Na jakim szczeblu władzy podejmowano nad Sekwaną decyzje dotyczące powrotu Polaków do ojczyzny? Czy Francja zmieniła stanowisko wobec polityki reemigracyjnej dopiero po opadnięciu żelaznej kurtyny? Istotne było również ujawnienie opinii Polonii francuskiej na temat reemigracji oraz argumentów za powrotem, którymi posługiwały się organizacje polonijne we Francji. Na uwagę zasługuje także omówienie skali akcji repatriacyjnej i reemigracyjnej. Ze względu na procesy adaptacyjne nie bez znaczenia jest sprawa adekwatności założeń komunistycznej polityki repatriacyjnej i reemigracyjnej oraz związanych z nią obietnic awansu zawodowego polskich robotników w stosunku do rzeczywistości stalinowskiej Polski.

Spis treści:

Wstęp  /9

CZĘŚĆ PIERWSZA. Emigracja polska we Francji w latach 1918–1945

1. Społeczne i polityczne przyczyny emigracji Polaków po I wojnie światowej oraz ich adaptacja we Francji  /27

2. Indésirables en France – zmiana polityki francuskiej wobec cudzoziemców w czasie kryzysu gospodarczego  /59

3. Wojna i jej wpływ na sytuację Polaków we Francji  /69

CZĘŚĆ DRUGA. Powrót Polaków po II wojnie światowej

1. Podstawy prawne repatriacji i reemigracji  /97

Założenia polskiej polityki repatriacyjnej i reemigracyjnej  /97

Polacy we Francji po II wojnie światowej   /101

Repatriacja emigracji wojennej do Polski  /105

Demobilizacja żołnierzy walczących w PSZ na Zachodzie oraz ich stosunek do powrotu do Polski /116

Rząd francuski wobec powrotu polskiej emigracji zarobkowej do ojczyzny  /120

Spór o reemigrację wewnątrz organizacji polonijnych oraz wśród społeczności polskiej we Francji /30

Pierwsza umowa o reemigracji górników dołowych w 1946 r. /141

Reemigracja rodzin rolniczych w 1946 r.  /153

Reemigracja polskich górników, rolników i robotników przemysłowych w 1947 r.  /156

Działania rządów polskiego i francuskiego oraz stanowisko górników, rolników i robotników przemysłowych wobec reemigracji w 1947 r.  /163

Spór polsko-francuski o interpretację prawną umowy reemigracyjnej w 1947 r. /169

Polsko-francuskie umowy dotyczące świadczeń socjalnych /174

6 2. Przyczyny zakończenia akcji reemigracyjnej  /179

Tło międzynarodowe   /179

Warunki umowy polsko-francuskiej o reemigracji górników, rolników i robotników przemysłowych w 1948 r. oraz ich realizacja   /185

Koniec reemigracji   /197

3. Organizacja i przebieg akcji reemigracyjnej w latach 1946–1949  /205

Wybór środków transportu i formalności wizowo-paszportowe  /205

Terminy odjazdów i organizacja załadunku ruchomości do pociągów w latach 1946–1949  /213

Nieprzewidziane trudności podczas akcji reemigracyjnej na terenie Francji i stref okupacyjnych w Niemczech /226

Przebieg akcji reemigracyjnej w Polsce  /235

4. Efekty repatriacji i reemigracji /245

CZĘŚĆ TRZECIA. Procesy adaptacyjne reemigrantów do powojennych realiów

1. Konfrontacja z komunistyczną rzeczywistością  /251

Wracać czy zostać – dylematy Polaków we Francji  /251

Obraz Polski i polskiego górnictwa widziany oczami górników z Francji /257

Młodzi reemigranci w Polsce /262

Awans zawodowy  /264

Rozpacz  /267

Płace i warunki socjalne  /269

Problemy mieszkaniowe /281

Adaptacja rolników   /293

Kupcy i rzemieślnicy /299

2. Polacy z Francji – „obcy” czy „swoi”? /301

Obyczaje, postawy i zachowania reemigrantów /301

Pod okiem Urzędu Bezpieczeństwa  /307 

3. Specyfika roli reemigrantów w komunistycznych organach bezpieczeństwa państwa  /317

Zakończenie  /331

Résumé  /335

Aneks  /345

Konwencja o emigracji i imigracji zawarta 3 września 1919 r. w Warszawie  /347

Umowa polsko-francuska dotycząca repatriacji górników polskich przebywających we Francji zawarta 20 lutego 1946 r. w Paryżu  /359

Umowa dotycząca repatriacji w 1947 r. obywateli polskich przebywających we Francji zawarta 28 listopada 1946 r. w Paryżu  /365

Wykaz skrótów  /371

Bibliografia /375

Indeks nazwisk i pseudonimów 391 /