Wyspy hispanoamerykańskiego Pacyfiku

Autor: Marcin Florian Gawrycki

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 245

Okładka: miękka

Format: 15,00 cm x 21,00 cm

Seria: Biblioteka Iberyjska

Marcin Florian Gawrycki – profesor zatrudniony na Wydziale Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego. Autor publikacji poświęconych Ameryce Łacińskiej, między innymi Chrystus jada cuy. Latynoamerykańska sztuka kulinarna nie od kuchni (2014) oraz sześciotomowej serii Latynoamerykańskie koncepcje stosunków międzynarodowych (2015). Szczęśliwy tata małej Zosi i jeszcze mniejszej Helenki.

Imperium kolonialne Korony hiszpańskiej składało się nie tylko z wielkich terytoriów, dobrze znanych polskiemu Czytelnikowi, ale także szeregu mniejszych, znajdujących się gdzieś na marginesie, o których niewiele wiadomo. Portugalsko-hiszpański traktat z Saragossy z 1529 roku sprawił, że Pacyfik stał się „morzem wewnętrznym” Hiszpanii. Choć inne państwa europejskie nie planowały przestrzegać tych ograniczeń, to Madryt starał się zazdrośnie strzeć nawet najmniejszych wysp, choć nie miał ludzi i zasobów, aby je skolonizować. Perły, zasoby naturalne, ludzie czy trasy żeglugowe – różne były motywy, które co jakiś czas pchały Hiszpanów na wyspy Pacyfiku. Z kolei przedstawiciele obcych mocarstw, Holandii, Anglii i Francji, starali się rzucić wyzwanie swojemu wrogowi, bądź to przez próby kolonizacji, bądź wyprawy łupieżcze. W każdym razie historia wysp hispanoamerykańskiego Pacyfiku jest równie ciekawa, co kontynentalnych kolonii hiszpańskich.

Niniejsza praca jest częścią szerszego projektu, współtworzonego z Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, pragnącego przybliżyć polskiemu Czytelnikowi historię zaniedbanego dotąd w polskiej literaturze regionu Karaibów. Do tej pory w niniejszej serii ukazały się szesnaście tytułów, m.in. Historia Trynidadu i Tobago, Historia wysp bezużytecznych, Historia Kuby, Historia Portoryko, Historia Jamajki, Historia Florydy i Luizjany. Historia hiszpańskiego Nowego Meksyku, Kalifornii i Teksasu, Historia Antarktydy (pełna lista wewnątrz książki).

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wstęp   /9

Rozdział I. Wyspa Wielkanocna (I)  /11

Pierwsi osadnicy  /11

Europejscy "odkrywcy"  /17

Kolejne wyprawy /22

Najazdy niewolnicze i powstanie misji katolickiej  /26

Rozdział II. Wyspa Wielkanocna (II) /31

Królestwo Dutrou-Borniera  /31

Aneksja wyspy przez Chile  /34

Compania Explotadora de la Isla de Pascua  /38

Modernizacja i walka o autonomię  /45

Rozdział III. Wyspy Południowe (I)  /51

Tubylcy, odkrycie Cieśniny Magellana i pierwsze podróże  /51

Próba ustanowienia hiszpańskiej kolonii w Cieśninie Magellana  /60

Anglicy, Holendrzy, Francuzi i Hiszpanie /65

Chilijska kolonizacja południa  /74

Rozdział IV. Wyspy Południowe (II)  /83

Na południe od Kanału Beagle  /83

Kolonizacja Ziemi Ognistej  /91

Kolonizacja Ultima Esperanza /103

Spór o Kanał Beagle  /107

Magallanes w XIX i XX wieku  /113

Rozdział V. Chiloe (I)  /119

Powstanie gubernatorstwa Chiloe  /119

Misje jezuickie i franciszkańskie  /127

Rebelia z 1712 roku  /131

Rozdział VI. Chiloe (II)  /137

Zmiany administracyjne i wojskowe pod koniec okresu kolonialnego  /137

Archipelag wierny królowi  /143

Konkwista Chiloe  /150

Rozdział VII. Wyspy Peruwiańskie /161

Guano w czasach prekolumbijskich /161

Naukowe odkrycie guana i początek nowej ery /166

Wojna o wyspy Chincha  /178

Upadek  /186

Rozdział VIII. Inne wyspy hispanoamerykańskiego Pacyfiku  /193

Sala y Gomez, Desventuradas i archipelag Juan Fernandez  /193

La Mocha i Santa Maria  /203

Galapagos  /210

Archipelag Wysp Perłowych  /225

Isla de Gallo i wyspy-więzienia  /231 

Bibliografia  /239