Wrzesień 1939 w południowej Polsce

Redakcja: Dawid Golik, Michał Wenklar

Rok wydania: 2025

Liczba stron: 312

Okładka: miękka

Format: 16,0 cm x 23,5 cm

Książka Wrzesień 1939 w południowej Polsce to praca zbiorowa zawierająca artykuły powstałe na bazie referatów wygłoszonych na międzynarodowej konferencji naukowej zorganizowanej przez Oddział IPN w Krakowie w 80. rocznicę kampanii polskiej. Zamieszczone w tomie artykuły dotyczą różnych aspektów kampanii, stąd też zostały podzielone na cztery bloki. Pierwszy z nich – „Południowa Polska – czy można było ją obronić?” – wskazuje na to, w jaki sposób postępowały przygotowania do wojny i czy było możliwe zatrzymanie najeźdźcy już na terenie przygranicznym. Szczegółowo opisano genezę udziału wojsk słowackich w agresji, kwestię budowy fortyfikacji na granicy południowej czy założenia operacyjne Armii „Kraków”. Kolejny rozdział – „Wrześniowe boje. Od Katowic do Lwowa” – ma czytelnikowi przybliżyć same walki i ich specyfikę. Uwzględniono tu walki na Śląsku, udział Obrony Narodowej w Armii „Karpaty” czy obronę Lwowa. W trzecim bloku tematycznym, zatytułowanym „Społeczeństwo wobec wojny”, przedstawiono sytuację mieszkańców Krakowa we wrześniu 1939 r. oraz zachowanie mniejszości narodowych powiatu nowosądeckiego w obliczu wybuchu wojny. W ostatnim z rozdziałów, zatytułowanym „Zbrodnie”, zamieszczono artykuły dotyczące działań represyjnych we wrześniu 1939 r. Przedstawiono tu prawne ujęcie zbrodni wojennych i pojęcia legalnego kombatanta, pierwsze zbrodnie popełniane przez Niemców wobec ludności żydowskiej oraz działalność jednej z niemieckich grup operacyjnych do zadań specjalnych. Autorami poszczególnych artykułów są znamienici historycy zarówno z IPN, z polskiego środowiska akademickiego, jak i z Niemiec i Słowacji.

Książka ta nie ma na celu całościowego przedstawienia tego, co się działo w czasie kampanii 1939 r. na południu Polski. Zwraca jednak uwagę na te aspekty, które niekiedy umykają historykom wojskowości, regionalistom czy badaczom początków instalowania się niemieckiego aparatu okupacyjnego. 

(opis wydawcy)

Spis treści: 

Wykaz skrótów /7

Wstęp /9

Część I. Południowa Polska - czy można było ją obronić?

Igor Baka - Udział armii słowackiej w ataku na Polskę. Realna agresja czy obecność symboliczna? /15

Teodor Gąsiorowski - Armia "Kraków". Formowanie, planowanie, użycie /43

Piotr Leonowicz - Polska koncepcja fortyfikacji górskiej z 1939 roku na przykładzie zespołów obronnych w pasie działania Armii "Kraków" i Armii "Karpaty" /55

Część II. Wrześniowe boje. Od Katowic do Lwowa

 Grzegorz Bębnik - Bitwa o Śląsk we wrześniu 1939 roku /81

Krzysztof Pięciak - Batalion Obrony Narodowej "Rzeszów" w kampanii 1939 roku na tle działań 3. Brygady Górskiej Strzelców  /111

Paweł Naleźniak - Lwów przeciwko Niemcom i Sowietom we wrześniu 1939 roku  /163

Część III. Społeczeństwo wobec wojny

Anna Czocher - Wrzesień w Krakowie, czerwiec w Paryżu. Ludność cywilna wobec niemieckiej agresji  /195

Łukasz Połomski - Mniejszości narodowe na Sądecczyźnie - Łemkowie, Żydzi, Niemcy. Trzy odmienne perspektywy polskiego września /209

IV. Zbrodnie

Grzegorz M. Kowalski - Zbrodnie wojenne a konwencje międzynarodowe. Czyli kto we wrześniu 1939 roku był legalnym kombatantem /229

Roman Gieroń - Stosunek oddziałów Wehrmachtu do ludności żydowskiej na obszarze południowych województw II RP podczas kampanii wrześniowej 1939 roku /241

Mario Wenzel - Działalność grupy operacyjnej do zadań specjalnych pod dowództwem SS-Obergruppenfuhrera Udo von Woyrscha we wrześniu 1939 roku /261

Bibliografia /275

Indeks osób /303