Wehrmacht. Legenda i rzeczywistość

Autor: Wolfram Wette

Rok wydania: 2008

Liczba stron: 374

Okładka: miękka

Format: 13,5 cm x 20,00 cm

Uwagi - brzegi stron lekko zabrudzone

Od roku 1941 do 1944 Wehrmacht prowadził sprzeczną z prawem międzynarodowym rasistowską wojnę na wyniszczenie. Dlaczego generałowie ulegli Hitlerowi? Autor jako pierwszy pokazuje, że antyrosyjskie i antysemickie obrazy wroga miały w armii prusko-niemieckiej długą tradycję, która po roku 1917 połączona została z obsesją na punkcie „żydowskiego bolszewizmu”.

Bez owych obrazów wroga, bez apoteozy wojny i przemocy oraz niemalże tradycyjnego już deptania międzynarodowego prawa wojennego wojna na Wschodzie nie mogłaby być prowadzona w taki sposób. Po roku 1945 fakt ten był systematycznie tuszowany i zastępowany legendą o nieskalanym Wermachcie.

Spis treści:

Wprowadzenie Manfreda Messerschmidta  /XI

Część I: Obrazy wroga- Rosja, Związek Sowiecki i bolszewizm 

1. Niemieckie postrzeganie Rosji w dwudziestym wieku  /2

O politycznym znaczeniu wyobrażeń obcego  /2 

Analogie między Wschodem i Zachodem  /4 

Mieszczański obraz Rosji  /5 

Socjaldemokratyczny obraz Rosji   /7 

„Pokojowe mocarstwo”: Obraz przyjaciela niemieckich komunistów  /9 

Nacjonalistyczno-imperialistyczny obraz Rosji  /10

2. Narodowosocjalistyczny obraz Rosji-wroga: „Żydowski bolszewizm”  /13

3. Obrazy Rosji w kręgach generalicji Wehrmachtu  /16

Reichswera i Wehrmacht przed rokiem 1940  /16 

Sojusz ideologiczny w wojennym roku 1941  /19

Część II: Antysemityzm w armii niemieckiej

1. Od antysemityzmu do Holocaustu?  /30

2. Epoka cesarstwa i pierwsza wojna światowa  /34

Niepożądani oficerowie pochodzenia żydowskiego  /34 

Spis ludności żydowskiej z roku 1916  /38

Ludendorff, Tirpitz, Gebsattel, Keim i inni  /41

3. Okres rewolucji 1918/1919   /45

Wróg „żydowski bolszewik”   /45

Oficerowie w roli morderców polityków żydowskiego pochodzenia: Róży Luksemburg, Kurta Eisnera i Karola Liebknechta  /46

Przeciwko antysemityzmowi w Reichswerze: Gustav Noske i Walther Reinhardt   /48

4. Okres powojenny   /51

Antysemiccy desperados okresu powojennego  /51

Zamach na przewodniczącego USPD Hugona Haase   /54

Oficerowie jako mordercy Matthiasa Erzbergera   /55

Zamach na Philippa Scheidemanna i zamordowanie Walthera Rathenaua  /57

5. Republika Weimarska  /62

„Paragraf aryjski” związku żołnierzy frontowych „Stahlhelm”   /66

Reichswera wolna od Żydów  /69

6. Okres narodowego socjalizmu do roku 1939  /69

Wprowadzenie „paragrafu aryjskiego” /72

Obiekcje pułkownika Ericha von Mansteina

Antysemickie działania do czasu wejścia w życie ustawy o służbie wojskowej z roku 1935   /75

Regulacje specjalne dla „Pół- i ćwierćżydów”  /79

Obrazy wroga generała pułkownika Wernera von Fritscha   /83

Indoktrynacja: antysemityzm w wychowaniu w obrębie Wehrmachtu   /5

Część III : Wehrmacht i mordy na Żydach

1. Rozkazodawstwo i propaganda w szeregach Wehrmachtu  /101

Sojusz generałów z Hitlerem z 30 marca 1941  /101

„Zbrodnicze rozkazy”  /103

Rozkazy rasistowskie i przemówienia przed wyższymi oficerami: Hoepner, Manstein, Reichenau  /106

Rasistowska propaganda Wehrmachtu dla „szarego człowieka”  /108

2. Wybrane miejsca mordów   /110

Polska  /110

Serbia  /113

Stolica Litwy - Kowno   /114

Biała Cerkiew- mord na dzieciach z sierpnia 1941 roku   /117

Masakra w Babim Jarze z 29 i 30 września 1941 roku  /121

Wehrmacht i SS w wojnie z Rosją   /133

3. Antysemityzm jako obowiązek służbowy  /138

Dyrektywa generała Rudolfa Schmundtsa z 1942 roku  /138

Wielcy admirałowie Erich Raeder i Karl Dönitz   /140

Krytyka słabego antysemityzmu Włochów ze strony oficerów Wehrmachtu  /141

Część IV: Generałowie i gefrajtrzy

Prusko-nieniecka elita wojskowa w kręgu myślenia wojennego  /155

Feldmarszałek Graf von Moltke starszy   /157

Generał pułkownik Hans von Seeckt   /159

Generał Wilhelm Groener   /161

Generał pułkownik Ludwig Beck  /163

1. Hitler i generałowie   /164

2. „Zwykły człowiek” w mundurze /170

Powszechny obowiązek służby wojskowej: zaopatrzenie dla ludzkiej rzeźni  /174

Osoby uchylające się od służby wojskowej: świadkowie Jehowy  /178

Dezerterzy i „defetyści”  /182

Oddziaływanie propagandy wojennej na „zwykłego człowieka”  /187

4. Żołnierze Wehrmachtu w świetle najnowszych badań  /187

„Zwykły człowiek” w mundurze  /187

Wojenna codzienność frontowych żołnierzy Hitlera  /190

5. Patos upadku i wola przeżycia w końcowej fazie wojny  /194

Część V: Legenda o „nieskalanym” Wermachcie

1. Powstanie legendy  /220

Zacieranie śladów już podczas wojny  /220

Sprzeczne obrazy Wehrmachtu w roku 1945  /224

Początek tworzenia legendy: ostatnie sprawozdanie Wehrmachtu złożone przez Dönitza   /227

Rezolucja generałów z listopada 1945 roku  /228

2. Procesy zbrodniarzy wojennych  /231

Norymberski proces główny zbrodniarzy wojennych  /231

Norymberski proces OKW z lat 1948/49   /233

Obawa aliantów przed powstawaniem legend   /241

Publikacje skierowane przeciw zapominaniu   /242

Proces Kesselringa i proces Mansteina  /243

Pominięto: Wehrmacht i Holocaust  /246

3. Historiografia w duchu Wehrmachtu  /248

Generał pułkownik w stanie spoczynku Franz Halder i „Historical Division”

Wspomnienia generałów i „zeszyty wojackie”  /248

4. Pod znakiem zimnej wojny  /252

Od „Rezolucji z Himmerode” do oświadczeń honorowych Eisenhowera i Adenauera z roku 1951

Wehrmacht w polityce historycznej ery Adenauera (1949-1954)  /256

5. Zbrodnie Wehrmachtu, sądownictwo, przedawnienie  /259

Część VI: Załamanie się tabu 

1. Badania historyczne  /279

Ustalenia krytycznej historii wojskowości   /279

Badania nad Holocaustem i badania nad historią wojskowości: odrębne drogi  /181

2. Obraz Wehrmachtu w Bundeswehrze  /284

Znaczenie historii dla legitymizacji wojska   /284

Pozytywny obraz Wehrmachtu na etapie tworzenia się Bundeswehry  /286

Reformatorzy  /288

Pierwszy dekret o tradycji z roku 1965  /290

Drugi dekret o tradycji z roku 1982   /291

Strategia obronna związków weteranów  /293

3. Po 50 latach: tabu pęka   /295

„Wystawa Wehrmachtu” 1995-1999   /296

Obraz Wehrmachtu w dzisiejszej Bundeswehrze   /300

Nieproszona pamięć  /302

Bohater ocalający Żydów jako wzór do naśladowania: zwrot w strategii tworzenia tradycji?  /304

Część VII: Rozważania końcowe

Bibliografia  /333

Lista skrótów   /355

Aneks: Niemieckie stopnie wojsk lądowych, marynarki wojennej i SS (Jerzy Maroń)  /357

Indeks nazw geograficznych   /361

Indeks osób  /363