Wczesnośredniowieczny zespół osadniczy w Kałdusie. Studia archeologiczno-paleobotaniczne

Redakcja: Wojciech Chudziak, Agnieszka M. Noryśkiewicz

Rok wydania: 2016

Liczba stron: 451

Okładka: twarda

Format: 21,0 cm x 29,7 cm

Seria: Mons Sancti Laurentii tom 8

Uwaga - przetarta, zarysowana okładka, wgniecione narożniki

Szczegółowe, interdyscyplinarne badania paleośrodowiskowe wczesnośredniowiecznego zespołu osadniczego w Kałdusie na Pomorzu Nadwiślańskim przeprowadzono w ramach grantu KBN zrealizowanego w latach 2001-2003 (...). Celem ich było przeanalizowanie reakcji zachodzących pomiędzy społecznościami zamieszkującymi najbliższe otoczenie Góry św. Wawrzyńca a lokalnym środowiskiem przyrodniczym.

(fragment Od redakcji)

Spis treści:

Od redakcji  /11

Rozdział 1. Kontekst archeologiczno-historyczny (W. Chudziak, P. Błędowski, J. Bojarski, R. Kaźmierczak, M. Weinkauf)  /13

1.1. Uwagi wstępne  /13

1.2. Podstawy chronologii  /15

1.3. Grodzisko (stanowiska 3 i 6)  /15

1.3.1. Część SE - gródek wewnętrzny (stanowisko 6)  /24

1.3.2. Część S (stanowisko 3)  /28

1.3.3. Część W (stanowisko 3)  /31

1.3.4. Część centralna (stanowisko 3)  /34

1.3.5. Część N (stanowisko 3)  /36

1.3.6. Część E (stanowisko 3)  /38

1.4. Osada podgrodowa i cmentarzyska (stanowiska 1-2, 4)  /40

1.4.1. Część NW i cmentarzysko (stanowisko 1)  /45

1.4.2. Część NE i cmentarzysko (stanowisko 2)  /47

1.4.3. Część SE (stanowisko 2)  /54

1.4.4. Część S (stanowisko 4)  /56

1.5. Wnioski  /58

Rozdział 2. Stan badań paleobiologicznych  /69

2.1. Badania makroskopowych szczątków roślinnych (D. Bienias, W. Chudziak) /69

2.1.1. Diaspory  /69

2.1.2. Drewno  /80

2.2. Badania palinologiczne (A.M. Noryśkiewicz)  /80

Rozdział 3. Źródła archeobotaniczne z nawarstwień północno-wschodniej części osady (stanowisko 2) /85

3.1. Szczątki roślin zielnych (J. Abramów)  /85

3.1.1. Analiza źródeł  /85

3.1.1.1. Materiał i metoda badań laboratoryjnych  /85

3.1.1.2. Ilościowo-jakościowa charakterystyka materiału  /88

3.1.1.3. Główne grupy roślin pod kątem zróżnicowania chronologiczno-funkcjonalnego obiektów  /96

3.1.1.3.1. Obiekty mieszkalne  /96

3.1.1.3.2. Jamy gospodarcze  /102

3.1.2. Charakterystyka szczątków roślinnych w ujęciu diachronicznym  /108

3.1.2.1. Etap 1 - 2.połowa VII - 1.połowa X wieku  /108

3.1.2.2. Etap 3 - 2.ćwierć XI - XI/XII wieku  /109

3.1.2.3. Etap 5 - 2.połowa XII-1.ćwierć XIII wieku  /109

3.2. Szczątki antrakologiczne (D. Bienias)  /111

3.2.1. Metody badań  /111

3.2.2. Ogólna charakterystyka materiału źródłowego  /114

3.2.3. Węgle drzewne pod kątem zróżnicowania chronologiczno-funkcjonalnego obiektów  /118

3.2.3.1. Paleniska  /119

3.2.3.2. Wędzarnie  /119

3.2.3.3. Piecowiska  /119

3.2.3.4. Budynki gospodarcze /122

3.2.3.5. Jamy gospodarcze  /123

3.2.3.6. Obiekty mieszkalne /126

3.2.3.7. Płoty  /127

3.2.3.8. Rowy  /127

3.2.3.9. Dołki posłupowe  /129

3.2.3.10. Naczynie  /129

3.2.3.11. Obiekt o funkcji nieokreślonej  /129

3.2.4. Charakterystyka węgli drzewnych w ujęciu diachronicznym   /130

3.2.4.1. Etap 1 - 2.połowa VII - 1.połowa X wieku  /130

3.2.4.2. Etap 3 - 2.ćwierć XI-XI/XII wieku  /132

3.2.4.3. Etap 5 - 2.połowa XII - 1.ćwierć XIII wieku  /132

3.3. Użytkowanie wybranych obiektów i ich wewnętrzny podział funkcjonalny (J. Abramów, D. Bienias)  /136

3.3.1. Obiekty mieszkalne  /137

3.3.1.1. Obiekt 455  /137

3.3.1.2. Obiekt 850  /139

3.3.1.3. Obiekt 172  /142

3.3.1.4. Obiekt 240  /155

3.3.2. Jamy gospodarcze  /155

3.3.2.1. Obiekt 34  /155

3.3.2.2. Obiekt 239  /158

3.4. Organizacja przestrzenno-funkcjonalna północno-wschodniej części osady w świetle wyników analizy archeobotanicznej (J. Abramów, D. Bienias)  /158

3.4.1. Etap 1 (2.połowa VII - 1.połowa X wieku)  /159

3.4.2. Etap 3 (2.ćwierć XI - XI/XII wieku)  /161

3.4.3. Etap 5 (2.połowa XII - 1.ćwierć XIII wieku)  /161

Rozdział 4. Wykorzystanie roślin przez mieszkańców osady in Culmine (J. Abramów, D.Bienias) /65

4.1. Rośliny zielne  /165

4.2. Drzewa i krzewy  /168

Rozdział 5. Osadnictwo w północno-zachodniej części strefy chełmińsko-dobrzyńskiej w świetle analizy palinologicznej (A.M. Noryśkiewicz) /173

5.1. Wstęp  /171

5.2. Opis i charakterystyka stanowisk  /173

5.2.1. Górne Gruczno  /173

5.3. Zarys historii roślinności w rejonie Gruczna od późnego glacjału vistulianu po okres wędrówek ludów  /180

5.3.1. Późny glacjał  /180

5.3.2. Wczesny i środkowy holocen (po okres wędrówek ludów) /181

5.4. Późnoholoceńska historia roślinności i osadnictwa w północno-zachodniej części strefy chełmińsko-dobrzyńskiej w świetle wyznaczników palinologicznych  /183

5.4.1. Okres wędrówek ludów - początek wczesnego średniowiecza (III - 1. połowa VII wieku)  /185

5.4.2. Wczesne średniowiecze - początek późnego średniowiecza (początek VII wieku - XIII wieku)  /185

5.4.3. Późne średniowiecze i czasy nowożytne (od 2. ćwierci XIII wieku)  /192

Podsumowanie (W. Chudziak, A.M. Noryśkiewicz, D.Bienias)  /195

Karty obiektów  /207

Uwagi wstępne  /207

Aneks 1. Zestawienie szczątków roślin (z badań w latach 2002-2007) (J. Abramów)  /317

Aneks 2. Zestawienie szczątków drzew i krzewów (z badań w latach 2002-2007) (D.Bienias)  /399

Bibliografia  /437

Spis rycin /447

Spis tabel  /451