Urzędnicy i urzędy w społeczeństwie XIX wieku. Zbiór studiów

Redakcja: Alicja Kulecka

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 300

Okładka: miękka

Format: 16,5 cm x 23,5 cm

Seria: Historyczna

Publikacja ukazująca relacje między urzędami i urzędnikami a strukturami społecznymi w XIX wieku obejmuje takie zagadnienia jak: tożsamość instytucji i środowisk, drogi kariery zawodowej, postawy społeczne wobec urzędów, społeczne role urzędów.

Relacje władza – społeczeństwo stanowią istotny element narracji historycznej dotyczącej wieku XIX i XX. Różne nurty historiografii (historia prawa i administracji, historia społeczna) podejmują problematykę badawczą związaną z tym obszarem, rozważając rolę zbiorowości i jednostki w dziejach oraz czynniki kształtujące relacje wewnątrz społeczeństwa. Tematyka tworzenia się i rozwoju nowoczesnej biurokracji mieści się też w nurcie badań nad modernizacją państwa i społeczeństwa polskiego w XIX wieku. Autorzy niniejszej publikacji podjęli próbę powiązania historii biurokracji z zagadnieniami rozwarstwienia społecznego, tworzenia się idei, norm i wartości społecznych. Większość tekstów powstała na podstawie oryginalnych badań archiwalnych.

Autorzy prezentują działalność urzędów i urzędników z rozmaitych działów administracji państwowej (w tym m.in. dozorów bóżniczych, administracji skarbowej, sądownictwa hipotecznego, instytucji doradczych oraz cenzury) na ziemiach polskich zaboru rosyjskiego oraz na innych terytoriach, w różnych okresach między schyłkiem XVIII a końcem XIX wieku.

Spis treści: 

Słowo wstępne /7

Problemy tożsamości instytucji i środowisk /11

Artur Markowski - Czy w Królestwie Polskim (1815–1915) istniał samorząd żydowski? /13

Mikołaj Getka-Kenig - Architektura i prestiż nowoczesnego urzędu: przypadek budynków ministerialnych w Warszawie, stolicy konstytucyjnego Królestwa Polskiego (1815–1830) /39

Alicja Kulecka - „Gorzki jest chleb prawego urzędnika”. Problemy etyki zawodowej urzędników Królestwa Polskiego okresu konstytucyjnego /53

Joanna Schiller-Walicka - Urzędnicy nauki czy uczeni? Rektorzy Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego /96

Drogi kariery zawodowej /111

Paweł Gut - Urzędnicy niżsi w administracji pruskiej przełomu XVIII i XIX w. na przykładzie kancelarii kamer wojenno-skarbowych /113

Małgorzata Osiecka - „Z Armii na urzędy”. Zdymisjonowani wojskowi w urzędach skarbowych Królestwa Polskiego /128

Alicja Nowak - Pomiędzy Księstwem Warszawskim a Królestwem Polskim. Instytucjonalna i personalna kontynuacja działalności Dyrekcji Loterii /143

Postawy społeczne wobec urzędów /155

Emil Hoff - „Kraj podobny do starego domu…”. Urzędnicy XIX-wiecznego Egiptu oczami Polaków /157

Społeczne role urzędów /201

Dorota Lewandowska - Organizacja opieki i pomocy społecznej oraz dobroczynność w Królestwie Polskim. Rada Główna Opiekuńcza Szpitali. Towarzystwa dobroczynne (1817–1870) /203

Mikołaj Nowacki - Sądownictwo hipoteczne w Królestwie Polskim. Organizacja, obsada personalna i zadania urzędu na przykładzie hipoteki płockiej /225

Alicja Kulecka - W kręgu niepokojów rosyjskich elit władzy: Alieksiej Sidorov – cenzor w roli publicysty i historyka /247

Spis ilustracji /289

Indeks /291