U boku bazyleusa. Frankowie i Waregowe w cesarstwie bizantyjskim w XI w.

Autor: Szymon Wierzbiński

Rok wydania:2019

Liczba stron: 434

Okładka: miękka ze skrzydełkami

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

Byzantina Lodziensia XXVII

Uwaga - delikatnie zagięta okładka

Bohaterami prezentowanej książki są Waregowie i Frankowie służący w armii bizan­tyńskiej w XI w. Autor wszechstronnie przedstawia powody, dla których przybywali oni do Bizancjum, śledzi ich udział w jego zmaganiach z wrogami zewnętrznymi, jak i ukazuje ich znaczenie w życiu wewnętrznym cesarstwa. Barwnie kreśli losy poszczególnych najemników, jak np. Haralda Hardrady, późniejszego króla Norwegii czy Hervé Frankopula. Na podstawie gruntownej analizy źródeł przedstawia stosunek Bizantyńczyków do Waregów i Franków, a także ich wzajemne stosunki. Czytelnik znajdzie w książce sporo informacji nie tylko na temat tytułowych bohaterów, ale również samego Bizancjum w XI w., jego armii czy systemu monetarnego.

Książka powstała na podstawie rozprawy doktorskiej, przygotowywanej pod kierunkiem dr hab. Teresy Wolińskiej, prof. UŁ w Katedrze Historii Bizancjum UŁ i obronionej w 2013 r.

Spis treści:

Wstęp /1

Rozdział I. Spadkobiercy Imperium Romanum  /29
1. Armia bizantyńska w X w. – „obywatele” i profesjonalni wojownicy?    /29
2. Struktura organizacyjna armii bizantyńskiej w X–XI w. /43
3. Liczebność armii bizantyńskiej w X–XI w. /50
4. Pochodzenie etniczne najemników i sojuszników armii bizantyńskiej w X w.   /55

Rozdział II. Nowe wyzwania, stare zagrożenia  /71
1. Utworzenie gwardii wareskiej przez Bazylego II   /71
2. Zmiana sytuacji geopolitycznej cesarstwa bizantyńskiego w XI w.  /76
3. Pojawienie się Turków Seldżuckich a polityka wschodnia Bizancjum   /81

Rozdział III. Drogi do Bizancjum. Nowe obszary zaciągu /87
1. Ruś i Skandynawia   /87
2. Normandia i Południowa Italia   /104
3. Wyspy Brytyjskie  /113

Rozdział IV. Barbarzyńcy z Ultima Thule   /127
1. Gwardia wareska w XI w. Od Bazylego II do przybycia Haralda Sigurdsona   /127
2. Skład etniczny gwardii wareskiej przed przybyciem Haralda Hardrady (1034 r.)  /132
3. Waregowie w czasach Haralda Hardrady. Geneza terminu megathymoi   /140
4. Kontakty Bizancjum z Anglią a pierwsi Anglosasi w służbie bizantyńskiej  /149
5. Gwardia wareska w latach czterdziestych XI w.  /153
6. Obecność Waregów w Bizancjum w latach 1050–1077  /161
7. Anglicy w gwardii wareskiej   /178
8. Gwardia wareska w okresie rządów Nikefora Botaniatesa  /184
9. Postawa Waregów wobec uzurpacji Aleksego I Komnena  /191
10. Gwardia wareska w początkach panowania Aleksego I Komnena  /195

Rozdział V. Normanowie i „inni Frankowie”  /207
1. Normanowie z Normandii a Bizancjum na początku XI w.   /207
2. Normanowie i „inni Frankowie” w Italii a Bizancjum w pierwszych dekadach XI w.   /211
3. Normanowie na Płw. Iberyjskim – alternatywa dla Południowej Italii i Bizancjum?   /217
4. Normanowie i „inni Frankowie” wobec wyprawy Jerzego Maniakesa na Sycylię w latach 1038–1041  /220
5. Wzrost liczebności Franków i rejony ich służby w okresie między 1038 a 1057 r. ./226
6. Normanowie i „inni Frankowie” wobec zagrożenia tureckiego za panowania Konstantyna X Dukasa i Romana IV Diogenesa (1057–1071) /237
7. Frankowie w okresie rządów Michała VII Dukasa (1071–1078)  /244
8. Frankowie w czasach Nikefora III Botaniatesa i uzurpacji Aleksego Komnena (1078–1081)  /252
9. Normanowie i Frankowie w dokumentach dworskich i chryzobullach w XI w.  /256
10. Frankowie i Normanowie w początkach panowania Aleksego I Komnena  / 260

Rozdział VI. Bogactwo, sława i cześć   /271
1. Zarys systemu monetarnego Bizancjum w X–XI w.  /271
2. Wynagrodzenie żołnierzy w armii bizantyńskiej w X–XI w.  /277
3. Struktura dworu bizantyńskiego w X–XI w.  /293
4. Przykłady karier Franków i Waregów w cesarstwie bizantyńskim w XI w.  /306

Rozdział VII. Zdradę mają we krwi?   /321
1. Wzajemne relacje Franków i Waregów  /321
2. Opinia Bizantyńczyków o Waregach  /333
3. Opinia Bizantyńczyków o Frankach  /341

Wnioski   /347
Wykaz skrótów /365
Bibliografia  /369
Źródła  /369
Opracowania  /379
Summary  /397
Indeksy  /401
Indeks osób  /401
Indeks nazw geograficznych i etnicznych  /410
Abstrakt  /421
Abstract  /422