Trudna sztuka babienia. Kultura medyczna Polski II połowy XVIII wieku

Autorka: Weronika Kocela

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 128

Okładka: twarda

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

Pojęcie sztuki babienia niewątpliwie należy do zagadnień o wyjątkowo szerokim zakresie. Sztuka babienia bowiem to umiejętność odbierania porodów, opieki nad matką i jej nowo narodzonym dzieckiem, sztuka wymagająca dużych umiejętności i medycznej wiedzy. Niniejsza książka jest opowieścią o poziomie tej sztuki w Polsce II połowy XVIII w., etapach jej rozwoju i zajmujących się nią osobach. Jednocześnie stanowi analizę wydawanych w tym okresie poradników medycznych – analizę, która z jednej strony zwraca uwagę na zjawisko kształtowania się kultury medycznej w czasach rządów Stanisława Augusta Poniatowskiego, z drugiej, pozwala przyjrzeć się roli, jaką w tym procesie odegrała kobieta. To ona – jako położnica – pacjentka, matka, położna – baba, akuszerka, mamka – staje się tu kluczową postacią. W książce znajduje się nie tylko charakterystyka każdej z jej ról, ale rozważania na temat osiemnastowiecznego piśmiennictwa medycznego – układu zawartych w poszczególnych dziełach treści i widocznych w owym czasie tendencji wydawniczych. Podjęta próba rekonstrukcji poziomu opieki okołoporodowej w Polsce II połowy XVIII w. jest więc rozprawą z pogranicza literaturoznawstwa, kulturoznawstwa i historii medycyny. Połączenie tych elementów daje szansę uchwycenia różnorodności problemów i opisania zjawisk, które mimo iż naturalnie od zawsze obecne i determinujące ludzką egzystencję, mogą po prostu fascynować.

Spis treści

WSTĘP /7

ROZDZIAŁ 1. Kultura medyczna w okresie rządów Stanisława Augusta Poniatowskiego /14

ROZDZIAŁ 2. Miejsce kobiety w społeczeństwie polskim doby oświecenia /32

ROZDZIAŁ 3. Oświeceniowe książki o zdrowiu, chorobie i sztuce leczenia /48

ROZDZIAŁ 4. Polskie piśmiennictwo położnicze II połowy XVIII wieku. Próba uporządkowania /69

ROZDZIAŁ 5. Tajniki sztuki babienia /85

5.1. Początek /90
5.2. Oczekiwanie /95
5.3. Rozwiązanie /102
5.4. Powrót /108
5.4. Nowe życie s.112

ROZDZIAŁ 6. Wizerunki kobiet w poradnikach medycznych /117

6.1. Położnica /118
6.2. Baba, położna, akuszerka /123
6.3. Mamka /129

ZAKOŃCZENIE /135
BIBLIOGRAFIA /138
STRESZCZENIE /151
SUMMARY /152
INDEKS OSOBOWY /153