Teologia w niewoli. Nurty teologiczne w okresie postbizantyńskim

Najnowsza książka ks. bp. dr. hab. Warsonofiusza (Bazylego Doroszkiewicza) „Teologia w niewoli” jest dojrzała naukowo i została oparta na gruntownym materiale źródłowym. Książka została napisana rzetelnie, przy dużym wysiłku badawczym. Rozprawa stanowi poważny wkład w dorobek nauki polskiej. To niezwykle cenne opracowanie zawiera duże walory poznawcze, wzbogacone o własną autorską koncepcję. Studium biskupa siemiatyckiego Warsonofiusza zmusza czytelnika do głębokiej refleksji nad dziejami Prawosławia w Europie Środkowo-Wschodniej i jego miejsca w kształtowaniu tożsamości kulturowej jego mieszkańców.

- Prof. zw. dr hab. Antoni Mironowicz

Spis treści:

Wprowadzenie /9

I. Teologia grecka w Imperium Osmańskim /15

1. Genadiusz Scholaris /15

2. Patriarcha Jeremiasz II  /22

3. Emanuel z Koryntu /27

4. Pachomiusz z Rusanos  /29

5. Melecjusz Pigas /31

6. Maksym Margounios  /35

7. Gabriel Sewiros /39

8. Teofilos Korydalleus  /43

9. Jan Kartanos /45

10. Nataniel, metropolita Smyrny  /46

11. Zachariasz Gerganos /46

12. Melecjusz, metropolita Efezu  /48

13. Cyryl Lukaris /48

14. Mitrofan Kritopoulos  /61

15. Paisios Ligarides /63

16. Bracia Likudesowie /65

17. Patriarcha jerozolimski Dosyteusz  /68

18. Georgios Koressios /71

19. Greckie kompendia teologiczne  /72

20. Apostolos Makrakis /75

21. Nowe wyzwania /78

22. Ruch laikatu /83

23. Akademia Teologiczna w Tesalonikach  /85

24. Cerkiew grecka w Nowym Swiecie /87

II. Prawosławna teologia na Rusi  /91

1. Metropolita kijowski Hilarion /92

2. Klemens Smolatycz /94

3. Metropolita Nicefor /95

4. Święty Cyryl Turowski  /95

5. Strastocierpcy  /98

6. Monastycyzm intelektualny /100

7. Gromadzący i niegromadzący  /101

8. Święty Maksym Grek /103

9. Biskup Nowgorodu Makary  /107

10. Unia brzeska /108

11. Święty Piotr Mohyła  /114

12. Stefan Jaworski  /121

13. Teofan Prokopowicz  /124

14. Platon Lewszyn /128

15. Święty Tichon Zadoński  /129

16. Święty Paisjusz Wieliczkowski  /130

17. Teologia rosyjska w okresie synodalnym  /131

18. Metropolita Makary Bułgakow  /135

19. Aleksy Chomiakow /136

20. Włodzimierz Sołowjow /139

21. Wydawnictwa teologiczne w XIX wieku /142

22. Prawosławna Encyklopedia Teologiczna /144

23. Nowe szkoły teologiczne  /145

24. Rewolucja i emigracja /151

III. Cerkiew bułgarska /161

1. Konstantyn Filozof  /162

2. Święty Klemens z Ochrydy  /163

3. Święty Naum  /165

4. Konstanty Prezbiter  /166

5. Szkoła presławska /166

6. Car Symeon  /167

7. Grzegorz Prezbiter  /168

8. Jan Egzarcha  /169

9. Car Piotr  /171

10. Teofilakt, metropolita Ochrydy  /172

11. Teodozjusz z Tyrnowa  /173

12. Święty Eutymiusz  /175

13. Paisjusz z Chilandaru  /177

14. Sofroniusz, biskup Wracy  /179

15. Rozwój nauki  /182

16. Seminaria duchowne  /184

17. Gazety cerkiewne  /185

18. Podręczniki teologiczne  /186

IV. Cerkiew serbska /189

1. Wczesna serbska literatura religijna  /189

2. Metropolita Stefan Stratimirović  /192

3. Seminarium w Belgradzie /193

4. Metropolita Piotr /193

5. Metropolita Michał /195

6. Literatura teologiczna /198

7. Prasa teologiczna  /199

V. Cerkiew prawosławna w Rumunii  /201

1. Diakon Koresi /204

2. Metropolita Barlaam  /206

3. Metropolita Dosyteusz /208

4. Nicolae Milescu /209

5. Reforma seminariów teologicznych  /211

6. Teologia dogmatyczna  /213

7. Ośrodki monastyczne  /218

Zakończenie /219