- Kategorie
-
Szermierze wolności i zakładnicy imperium. Emigracyjny dialog polsko-rosyjski w latach 1939–1956. Konfrontacje idei
| Wpisz swój e-mail |
| Wysyłka w ciągu | 24 godziny |
| Cena przesyłki | 9.5 |
| Dostępność |
Brak towaru
|
| Kod kreskowy | |
| ISBN | 9788366911611 |
| EAN | 9788366911611 |
| Zostaw telefon |
Autor: Łukasz Dryblak
Rok wydania: 2023
Liczba stron: 736
Okładka: twarda
Format: 17,0 cm x 24,5 cm
Niniejsza praca jest próbą całościowego spojrzenia na historię stosunków polsko-rosyjskich na emigracji w latach 1939–1956, czyli w okresie przed pojawieniem się trzeciej fali emigracji rosyjskiej – tzw. dysydentów, osób urodzonych i wychowanych w ZSRS. Ich pojawienie się na Zachodzie wprowadziło szereg nowych problemów i wątków, z tego też względu zasięg swojej pracy ograniczyłem do drugiej fali emigracji. W istocie jednak głównymi bohaterami pozostają tu emigranci pierwszej fali, gdyż przede wszystkim oni utrzymywali kontakty z Polakami, byli liderami większości liczących się organizacji rosyjskich oraz dominowali pod względem intelektualnym nad przedstawicielami fali drugiej. Nowa fala emigracji miała inny charakter, nie była zdominowana przez elity, lecz przeciętnych Rosjan, uciekinierów z państw, które w wyniku wojny znalazły się w sowieckiej strefie wpływów, byłych czerwonoarmistów i żołnierzy formacji antykomunistycznych kolaborujących z Niemcami, którym udało się uniknąć deportacji do ZSRS.
Celem rozprawy jest poddanie dialogu polsko-rosyjskiego na emigracji analizie wychodzącej z trzech perspektyw – po pierwsze stosunków politycznych; po drugie konfrontacji idei, koncepcji i analiz politycznych (z uwzględnieniem zwłaszcza wizji granicy polsko-rosyjskiej i stosunku do narodów ujarzmionych); po trzecie ocen ZSRS. Tematy te to kluczowe zagadnienia, jakie poruszali w swojej publicystyce emigranci. Istotne będą również konteksty, w jakich stosunki polsko-rosyjskie się kształtowały – od kontekstu międzynarodowego począwszy (sytuacja na froncie w czasie wojny, pozycja ZSRS, aktualnej polityki USA, znaczenie rządu polskiego na uchodźstwie), poprzez kontekst historyczny i ideowy (nawiązania do wcześniejszych idei i kontaktów polsko-rosyjskich, a także aktualnych trendów politycznych w świecie zachodnim), aż po sytuację innych emigracji z Europy Środkowo-Wschodniej, szczególnie Ukraińców, stanowiących ważny punkt odniesienia dla koncepcji politycznych obu narodów.Łukasz Dryblak - absolwent Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego, stopień doktora uzyskał w Instytucie Historii PAN. Od 2023 r. pracownik Zakładu Historii XX wieku tegoż Instytutu oraz sekretarz Zespołu do badań porównawczych nad imperializmem rosyjskim. Specjalizuje się w historii najnowszej, ze szczególnym uwzględnieniem okresu II Rzeczypospolitej, dziejów emigracji rosyjskiej, polskiej myśli politycznej i sowietologicznej. Autor monografii Pozyskać przeciwnika. Stosunki polityczne między państwem polskim a mniejszością i emigracją rosyjską w latach 1926-1935 (Warszawa 2021) oraz artykułów z zakresu historii i bezpieczeństwa narodowego.
(opis wydawcy)
Spis treści:
Wstęp /1
1. Stan badań /4
2. Podstawa źródłowa /7
3. Konstrukcja pracy /13
4. Uwagi metodologiczne i edytorskie /15
5. Podziękowania /18
Wprowadzenie /19
1. Wiek XIX i pierwsze kontakty polsko-rosyjskie na emigracji w pamięci uchodźców po 1939 r. /19
2. Między rewolucją a II wojną światową. Emigracja rosyjska i II Rzeczpospolita /29
CZĘŚĆ I. W obliczu wojny /38
1. Stosunki polsko-rosyjskie na emigracji w czasie II wojny światowej /43
1.1. Rosjanie w II Rzeczpospolitej – trudne wybory i wojenne ścieżki /43
1.2. Pod okupacją /48
1.3. Kontynuacja kontaktów z NTS na terenie Rumunii i Jugosławii /55
1.4. Kontakty polsko-rosyjskie na terenie Europy Zachodniej /64
1.5. Taktyczny dialog. Emigranci na gruncie amerykańskim /72
2. Zderzenia idei, ocen i prognoz w latach 1939–1945 /102
2.1 Rosyjskie oceny polityki międzynarodowej oraz stosunek do Polski i ZSRS /103
- O wielką i niepodzielną. Stosunek do granic i sojuszy w latach 1939–1942 /105
- Niepewność. Wzmożenie zainteresowania kwestią polską /123
- Stosunek do ZSRS i analizy polityki sowieckiej /135
2.2 Polskie prognozy i projekty polityczne oraz stosunek do ZSRS /157
- O federację środkowoeuropejską /160
- Sojusznik naszych sojuszników. Oceny polityki sowieckiej /177
- Wokół stosunków polsko-ukraińsko-rosyjskich /185
- Fatalny rok 1943. Zmiana retoryki w stosunku do ZSRS? /192
Podsumowanie /200
CZĘŚĆ II. Najważniejsze płaszczyzny powojennej rywalizacji polsko-rosyjskiej: kwestia narodowościowa, granice i stosunek do ZSRS /208
3. Razem przeciwko imperiom czy z Rosją ponad mniejszościami? /215
3.1. Dyskusja wokół kwestii wschodniej i stosunku do Rosjan /218
3.2. Polityka wschodnia rządu i środowiska prometejsko-międzymorskiego /231
3.3. Chadecy, czyli Rosja jako odrębna cywilizacja /267
3.4. Socjaliści, czyli między internacjonalizmem a interesem narodowym /269
3.5. Narodowcy, czyli między racjonalizmem a mirażem porozumienia /278
4. Przeciwko Sowietom i separatystom: emigracja rosyjska wobec narodów ujarzmionych i Polski /293
4.1. O Rosję, ale jaką? Emigracja rosyjska wobec „separatystów” /298
4.2. Próba zjednoczenia – eskalacja wewnątrz rosyjskiego sporu /309
4.3. Rosyjska dywersja? Monarchiści i nacjonaliści wobec Polaków /319
4.4. Polska i Polacy w świetle publicystyki emigracji rosyjskiej /341
4.5. Rosjanie wobec wydarzeń 1956 r. w Polsce (w kontekście polskich opinii) /349
Podsumowanie /359
CZĘŚĆ III. Główne ośrodki dialogu polsko-rosyjskiego /363
5. Środowisko „Russkoj mysli” i Koło Przyjaźni Rosyjsko-Polskiej, czyli koncepcja współpracy francusko-rosyjsko-polskiej /365
5.1. Program ideowy /367
5.2. Rola Francji /375
5.3. Ekumenizm /378
5.4. Koło Przyjaźni Polsko-Rosyjskiej /382
5.5. Grupa Ideologiczna Rosyjsko-Polska /388
6. „Kultura” – dlaczego warto rozmawiać z Rosjanami? Meandry polityki Jerzego Giedroycia i jego najbliższych współpracowników /398
6.1. Zanim powstała „Kultura” /398
6.2. Zespół „Kultury”, jej współpracownicy i pierwsze kontakty z Rosjanami /405
6.3. Rosyjski numer „Kultury” – próba dialogu, czy wysondowania przeciwnika /413
6.4. Przechytrzyć Rosjan – polityka amerykańska „Kultury” /431
6.5. Wokół Kongresu Wolności Kultury /454
6.6. 1951 – nowy stary program „Kultury” /475
6.7. 1956 – pozorowana „opcja rosyjska” /481
Podsumowanie /489
CZĘŚĆ IV.Trzy spojrzenia na stosunki polsko-rosyjskie /491
7. Siergiej Mielgunow wobec kwestii polskiej, czyli gdzie się kończy dialog /492
7.1. Pierwsze spotkania z Polską /496
7.2. Przed wojną /500
7.3. W kręgu polskiej emigracji /502
8. „Do przyjaciół Rosjan”? Jerzego Niezbrzyckiego zmagania z Rosją /513
8.1. Rosja a Związek Sowiecki w pracach emigracyjnych /523
8.2. Wpływ myśli Józefa Piłsudskiego /527
8.3. Próby współpracy z Rosjanami /535
9. Adwokat Rosji? Myśl Józefa Mackiewicza i jej odbiór w kręgach rosyjskich /556
9.1. Źródła poglądów na Rosję /558
9.2. Uwaga nadchodzą Sowiety! Publicystyka z okresu II wojny światowej /566
9.3. ZSRS to nie Rosja. Publicystyka emigracyjna lat 40. i 50. /568
9.4. Wizje historii, czyli klęska Polski skutkiem jej odwrócenia się od Wschodu /571
9.5. Stosunek do przedstawicieli pierwszej fali emigracji rosyjskiej /574
9.6. Rosyjski krąg odbiorców twórczości Mackiewicza /577
9.7. Przyjaciel Siergiej, czyli łączy nas antykomunizm /591
Podsumowanie /598
Zakończenie /602
Wykaz skrótów /616
Bibliografia /618
