Stan duchowieństwa a religijność w archidiakonatach: kaliskim, uniejowskim i wieluńskim (1660-1763)

Autor: ks. Sławomir Zabraniak

Rok wydania: 2012

Liczba stron: 405 + mapy

Okładka: miękka

Format: 16,00 cm x 23,5 cm

Uwagi - okładka z zatarciami, brzegi stron lekko przykurzone

"Dzieje ludzi minionych epok i ich życie zawsze interesowały badaczy różnych dziedzin nauki, a także amatorów. W ostatnich dziesięcioleciach zjawisko to wyraźnie się zintensyfikowało. Pojawiły się liczne opracowania o życiu codziennym grup i społeczności. W wielu z nich poruszano również aspekt religijny. Liczne publikacje powstałe w Polsce w okresie rządów komunistycznych ukazują często ludzi epoki średniowiecza i nowożytności jako ciemnych, zabobonnych i fanatycznych wyznawców chrześcijaństwa, nietolerancyjnych i zacofanych. Rozpisywano się o ich ograniczoności i ciasnocie umysłowej. Sugerowano, że odpowiedzialny był za to kościół katolicki, który wywierał na nich ogromny wpływ. Okres reformy katolickiej, rozpoczęty na Soborze Trydenckim uznano za przejaw kontrreformacji, czyli walki z innowiercami w Polsce, wskazując jednocześnie na jego negatywne skutki w wymiarze społecznym i kulturowym. Tracono przy tym z oczu istotny cel, jakim była właśnie wewnętrzna reforma Kościoła, a nie zwalczanie dysydentów przy pomocy bracchium saeculare. Pomijano także fakt, że jeszcze ostrzejszy kurs wobec innowierców, w tym wypadku katolików, obrały państwa protestanckie i prawosławna Rosja"

(ze wstępu)

Spis treści:

Wykaz skrótów   /7

Wstęp  /11

Rozdział I. Struktura terytorialno-organizacyjna i deomograficzna   /23

1. Opis geograficzny archidiakonatów  /23

1.1. Granice   /23

1.2. Topografia i gospodarka   /27

1.3. Sieć placówek duszpasterskich   /38

2. Władze archidiakonalne i ośrodki duszpasterskie  /42

2.1. Oficjałaty i oficjałowie  /44

2.2. Dekanaty i dziekani   /58

2.3. Ośrodki duszpasterskie   /72

3. Ludność w archidiakonatach   /90

3.1. Podział stanowy   /90

3.2. Zmiany w strukturze ludności   /91

3.3. Struktura etniczna i wyznaniowa   /97

Rozdział II. Duchowieństwo   /124

1. Wykształcenie i formacja duszpasterska  /124

1.1. Zakłady dydaktyczno-wychowawczy   /125

1.2. Program nauczania filozoficzno-teologicznego  /164

1.3. Święcenia   /186

2. Polityka kadrowa   /189

2.1. Liczebność duchowieństwa   /189

2.2. Warunki uznania beneficjum   /201

2.3. Obsada beneficjentów   /202

3. Intelektualno-moralna i zdrowotna kondycja duchowieństwa a oczekiwania wiernych   /207

3.1. Kultura umysłowa   /208

3.2. Życie moralne   /213

3.3. Stan zdrowotny   /220

3.4. Oczekiwania wiernych   /221

Rozdział III. Środki budzenia religijności    /222

1. Służba Boża  /222

1.1. Niedzielna i świąteczna służba Boża   /226

1.2. Nabożeństwa okresowe   /233

1.3. Nabożeństwa nadzwyczajne  /236

2, Nauczanie prawd   /243

2.1. Kaznodziejstwo   /245

2.2. Nauczanie katechizmu   /247

2.3. Szkolnictwo kościelne   /252

2.4. Przygotowanie do sakramentów   /253

3. Inne środki   /255

3.1. Dyscyplina kościelna  /255

3.2. Sakramenty i sakramentalia oraz obrzędy pogrzebowe   /256

3.3. Modlitwa, post i jałmużna   /282

3.4. Pielgrzymki   /285

3.5. Zwyczaje i obyczaje religijne   /285

3.6. Relacje od innowierców   /308

Rozdział IV. Blaski i cienie życia religijnego   /313

1. Aktywność wiernych - bodźce i hamulce   /313

1.1. Model wiernego   /313

1.2. Udział w liturgii i korzystanie z sakramentów   /314

1.3. Życie brackie   /318

2. Odpowiedzialność wiernych za Kościół    /325

2.1. Troska parafian o obiekty i instytucje kościelne   /335

2.3. Ofiarność   /338

3. Próba oceny poziomu moralnego i obyczajowości   /339

3.1. Poziom wiedzy religijne i znajomości prawd wiary   /340

3.2. Zachowywanie Dekalogu i przepisów kościelnych   /343

3.3. Stosunek do duchowieństwa   /347

Zakończenie   /349

Bibliografia   /352

Spis tabel   /387

Summary   /389

Indeks osobowy  /391