Space and Remembrance St. John of Dukla (CA. 1414-1484) as a Religious Memorial Place in the Polish-Ukrainian Borderland of...

Autor: Thomas Wunsch

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 212

Okładka: miękka

Format: 16,00 cm x 24,00 cm

Uwagi - narożniki książki lekko zagięte

Książka w języku angielskim

Jan urodził się w Dukli k. Krosna ok. 1414 r. w rodzinie mieszczańskiej Dźwigów, w domu przy ul. Kaczyniec, na tzw. Wyższym Przedmieściu. Uczył się w rodzinnym mieście, a później w Krakowie. W młodości przebywał w pustelni na wzgórzu Zaśpit w Trzcianie koło Dukli. Opuściwszy pustelnię (ok. 1434) wstąpił do Zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych – franciszkanów. Studiował w Krakowie. W zakonie pełnił funkcję gwardiana klasztoru w Krośnie w latach 1438–1440, gdzie rozbudował świątynię, oraz od r. 1444 we Lwowie i ze względu na swoje predyspozycje kaznodziei (w klasztorach franciszkańskich, zgodnie z poleceniem założyciela św. Franciszka z Asyżu, kaznodziejami mogli być tylko wybitnie zdolni i urobieni wewnętrznie kapłani). Pełnił też urząd kustosza kustodii – przełożonego franciszkańskiego okręgu lwowskiego.

W wieku 60 lat przeszedł do surowszej gałęzi Zakonu, zwanej w Polsce bernardynami (od imienia św. Bernardyna ze Sieny). Pełnił tam również funkcje kaznodziei i spowiednika w klasztorach w Poznaniu i Lwowie. Pod koniec życia poważnie chorował i utracił wzrok. Zmarł i został pochowany we Lwowie w tamtejszym kościele bernardyńskim. Obecnie główne relikwie znajdują się w rodzinnej Dukli.

Wg relacji zawartej w szkicu historycznym „Oblężenie Lwowa w roku 1648” znanego XIX-wiecznego historyka lwowskiego Ludwika Kubali, św. Jan z Dukli przyczynił się do ocalenia Lwowa.

Po śmierci Jana od razu otoczyła go cześć wiernych. W pierwszym okresie kult rozwijał się samorzutnie i już w XVI w. był większy niż niejednego świętego kanonizowanego. Urzędowe starania o beatyfikację rozpoczęte w 1615 r. znacznie ten proces przyspieszyły. Najbardziej czczonym był we Lwowie, gdzie spoczywały jego relikwie. Wśród ubiegających się o jego łaski najwięcej było ludności miejskiej z miast wschodniej Małopolski, Wołynia i Podola, od Lublina po Trembowlę, Sambor i Drohobycz. Licznie odwiedzali jego grób prawosławni Rusini i Ormianie. Rozpowszechniony był kult Jana z Dukli wśród żołnierzy, zwłaszcza na terenach Ukrainy. Mniej popularnym był jego kult wśród szlachty i ludu wiejskiego.

W 1733 r. papież Klemens XII ogłosił Jana z Dukli błogosławionym. Od 1948 r. toczył się proces kanonizacyjny. Kanonizował go papież Jan Paweł II w Krośnie 10 czerwca 1997 r. Po uroczystej mszy na lotnisku w Krośnie papież poświęcił świątynię nazwaną imieniem tego świętego.

Spis treści:

Preface/ 7

Introduction. The constituens of memorial culture / 11 

1. Memory and the question of the „production of space” / 11 

2. Collective memoria as „explicit memory” / 15 

3. A situational ecumenical movement: the elasticity of the concept of religion / 18

CHAPTER I. COHESION THROUGH RELIGION: THE MULTICONFESSIONALITY OF POLAND-LITHUANIA AS THE „JAGIELLONIAN IDEA” / 23 

I.1. „A Republic with many denominations”: the challenge of religious plurality / 23 

I.2. Over-confessionality and the management of religious disagreements / 29 

I.3. The range of politics through monarchy, nobility, papacy and clergy / 39 

I.4. Changes in the symbiotic relations of politics and religion / 49

CHAPTER II. STARTING POINTS: SOURCES AND METHODS ON THE WORSHIPING HISTORY OF ST. JOHN OF DUKLA / 59 

II.1. Written reports (letters, petitions, poems, biographies) / 59 

II.2. Oral reports (testimonies from interviews) / 63 

II.3. Artifacts / 73 

II.4. Actions (visitations, prayers, visits of the ruler, processions, vows) / 79 

II.5. Historiography / 80 

II.6. The arsenal of methods of the „Lieux de mémoire” / 86 

II.7. Conditions of production for a memorial place: Questioning of contemporary witnesses as the „EEG” of memoria on John of Dukla / 98

CHAPTER III. THE LAYERED PROFILE OF A SAINT: THE MATRIX OF THE WORSHIP OF ST. JOHN OF DUKLA / 107 

III.1. „Vita”: From being a Franciscan to being a Bernard in Lesser Poland and Red Ruthenia / 107 

III.2. „Fortuna”: The processes of beatification and canonization / 109 

III.3. „Examen testium”: functions of the worshiped one mirrored in testimonies from the Early Modern Period / 111 

III.4. A „lieu” creates its „milieu”: the reflexes on the canonization in 1997 in Poland and the Ukraine / 139

CHAPTER IV. ACTORS WITHIN CULTURAL OCCURRENCES: THE SOCIOGRAM OF THE VENERATION OF ST. JOHN OF DUKLA / 151 

IV.1. The Bernard order / 151 

IV.2. State and church governing body / 153 

IV.3. The City and Bourgeois Lviv / 163 

IV.4. Nobility / 164 

IV.5. Place of birth / 164 

IV.6. Social multiple determination / 165

RESULTS. APPROPRIATION OF THE SOCIAL MEMORY / 167 

1. The worship composite John of Dukla / 167 

2. „Space through memory”? / 169 

3. The distinction within a landscape of cultural competitors / 171 

4. The cult of a saint as a vehicle of the transnational consciousness of a region / 177 

5. The production of communication: the genesis of a „public opinion” / 180

BIBLIOGRAPHY / 185

LIST OF ILLUSTRATIONS / 207

INDEX OF NAMES / 208