Sokolnictwo w Prusach Krzyżackich i Książęcych od XIV do XVII wieku

Autor: Cezary Tryk

Rok wydania: 2015

Ilość stron: 381

Oprawa: miękka

Format: 16,5 cm x 24,0 cm

Monumenta Literaria Prussiae Seria C: Monografie, nr 5

"Za początek badań przyjęto wiek XIV, co wynika z pojawienia się w tym stuleciu pierwszych źródeł związanych z sokolnictwem w Prusach i ukształtowania się jego struktur  i organizacji. Na ten wiek przypada również podporządkowanie sokolnictwa w Prusach wielkim mistrzom, którzy od tego momentu wyznaczają mu nowy cel, jakim stało się wysyłanie ptaków łowczych w formie podarunków do licznych odbiorców z krajów Europy Środkowej i Zachodniej. Pod koniec tego wieku zostaje również założona sokolarnia w Malborku, która pełniła rolę swoistego centrum dyspozycyjnego przysyłanych tu z różnych stron Prus i Inflant ptaków drapieżnych wykorzystywanych w sokolnictwie. Końcową granicę badań określono na schyłek XVI w. Następuje wówczas zauważalny spadek liczby wysyłanych z Prus sokołów. Wiązało się to ze wzrostem niezależności państwa pruskiego. Z drugiej strony następował sukcesywny spadek zainteresowania tą formą łowiectwa w całej Europie na rzecz rozwoju polowań z bronią palną [...]"

(fragment ze Wstępu, Problematyka pracy, str 7)

Spis treści:

Wstęp  /5

Problematyka pracy  /5

Stan badań  /8

Charakterystyka źródeł  /11

Sokolnictwo w Prusach do XV wieku  /18

Zarys historii sokolnictwa w Europie i Azji do XV wieku  /18

Przegląd ważniejszych traktatów sokolniczych  /28

Czy Prusowie znali łowy z sokołami przed przybyciem Zakonu?  /38

Ptaki drapieżne w sokolnictwie Prus Krzyżackich  /46

Sokolnictwo Zakonu Krzyżackiego w Prusach w XIV wieku  /68

Sokolnictwo w Zakonie Krzyżackim w Prusach w XV wieku i na początku XVI wieku  /76

Pozyskiwanie ptaków drapieżnych na potrzeby sokolnictwa w Prusach Krzyżackich   /76

• Tereny zdobywania ptaków drapieżnych  /76
• Sokoły otrzymywane w darach przez Zakon Krzyżacki w Prusach  /83
• Sposoby pozyskiwania ptaków drapieżnych  /85

Wydatki na sokolnictwo Zakonu Krzyżackiego w Prusach w XV wieku  /94

• Koszty zakupu sokołów  /94
• Transport sokołów  /97
• Kase - klatki na sokoły  /100
• Akcesoria sokolnicze  /101
• Wynagrodzenie służby sokolniczej  /105
• Koszty wyżywienia sokołów  /107
• Remont sokolarni, stajni i domu sokolnika w Malborku w świetle wydatków w Ausgabebuch  /110

Sokoły jako środek dyplomatyczny Zakonu Krzyżackiego  /112

• Rejestry sokolich prezentów w XV wieku  /114

          - Rejestr sokołów i ich odbiorców w latach 1399-1409  /114

          - Rejestr sokołów i ich odbiorców w latach 1431-1432 i 1434-1438  /117

          - Odbiorcy sokołów w latach 1449 i 1451-1453  /122

          - Odbiorcy sokolich prezentów na podstawie "listów sokolich"  /123

• Prezenty sokole na tle stosunków polsko-krzyżackich na początku XV wieku  /130

• Rola sokolich prezentów w stosunkach Zakonu Krzyżackiego z krajami niemieckimi  i innymi państwami Europy środkowej i zachodniej  /145

• Rola i zadania sokolników w wiekach XIV-XV w Prusach Krzyżackich   /157

• Sokolnictwo w Prusach Krzyżackich na przełomie wieków XV i XVI  /173

Sokolnictwo w Prusach Książęcych w XVI i na początku XVII wieku  /181

Zmiany w sokolnictwie Prus Książęcych - umowy książąt z sokolnikami  /181

Spis sokolich prezentów z Prus Książęcych w latach 1533-1569  /186

Sokole podarunki na tle dyplomacji księcia Albrechta Hohenzollerna z królestwem polskim  /207

Korespondencja i stosunki dyplomatyczne Prus Książęcych w XVI wieku w świetle Falkenbriefe  /218

• Anglia  /219
• Francja  /244
• Nassau i Aarschot  /256
• Nawarra  /258
• Niderlandy  /259
• Hiszpania  /261

Łowy z sokołami, układanie ptaków łowczych, wpływ sokolnictwa na kulturę średniowiecza i renesansu  /265

Polowania z sokołami w Zakonie Krzyżackim i Prusach Książęcych  /265

Układanie ptaków drapieżnych do polowań  /283

Sokolnictwo a sztuka i nauka - zarys zagadnień  ze szczególnym uwzględnieniem kręgu państw niemieckich  /307

Zakończenie  /326

Falconry in the Teutonic and Ducal Prussia in the 14th -17th centuries [Summary]  /330

Wykaz skrótów  /342

Bibliografia  /345

Wykaz tabel  /356

Wykaz rycin  /357

Indeksy  /363

Indeks geograficzny  /363

Indeks osób  /371