Sądownictwo późnorzymskich wikariuszy diecezji

Autor: Jacek Wiewiórski

Rok wydania: 2012

Liczba stron: 385

Okładka: miękka ze skrzydełkami

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

Praca omawia sądownictwo późnorzymskich wikariuszy diecezji (vicarius dioeceseos) w okresie od powołania tego urzędu na przełomie III i IV w. n.e. (w ramach tzw. reform dioklecjańsko-konstantyńskich) aż do reform administracyjnych Justyniana Wielkiego z lat 535-536 i likwidacji tradycyjnych wikariatów (w całym Imperium Romanum – uwzględniając podział na cesarstwo wschodnie i zachodnie). Jest pierwszą w literaturze światowej monografią dotyczącą w całości wikariuszom diecezji i ich sądownictwu. Książka daje odpowiedź na pytanie o jego zakres w świetle źródeł pisanych (prawniczych, narracyjnych i epigraficznych) oraz źródeł ikonograficznych, podważając zakorzeniony w piśmiennictwie pogląd o sprawowaniu przez wikariuszy funkcji sędziów odwoławczych od orzeczeń większości namiestników prowincjonalnych oraz ukazuje okoliczności w jakich wydawane były konstytucje cesarskie, podstawowe źródło prawa w epoce późnego antyku. Książka będąc przyczynkiem do poznania historii późnego Cesarstwa Rzymskiego, pokazuje wkład praktyki wymiaru sprawiedliwości sprawowanego przez wikariuszy dla rozwoju instytucji prawa rzymskiego i ograniczenia ustawodawstwa cesarskiego jako źródła powstania prawa.

Spis treści:

Spis treści:

Od autora  /9

Wykaz skrótów  /13

1. Zagadnienia wstępne  /15

1.1. Przedmiot, cel pracy i metoda badań  /15

1.2. Źródła i literatura przedmiotu  /29

1.2.1. Źródła prawnicze  /29

1.2.2. Źródła nieprawnicze  /34

1.2.3. Literatura przedmiotu  36

2. Pozycja wikariuszy diecezji  w ramach struktur administracji Imperium  /38

2.1. Uwagi ogólne  /38

2.2. Tytulatura zarządców diecezji i organizacja diecezjalna  /45

2.2.1. Uwagi ogólne  /45

2.2.2. Tytulatura wikariuszy - uwagi szczegółowe oraz zmiany organizacji diecezjalnej  do 535 r.  /5

2.2.3. Odrębny status niektórych zarządców diecezji  /74

3.  Organizacja sądów w urzędach wikariuszy diecezji  /85

3.1. Zagadnienia ogólne  /85

3.2. Officium wikariuszy diecezji  /91

4. Sądownictwo wikariuszy w świetle źródeł prawniczych  /105

4.1. Konstytucje cesarskie zachowane w Codex Theodosianus z 438 r. i Novella Marciani 1 z 450 r.  /105

4.2. Konstytucje cesarskie zachowane w Codex Iustinianus  z 534 r. i Novella Iustiniani 23 z 535 r.  /207

5. Sądownictwo wikariuszy w świetle źródeł nieprawniczych  /228

5.1. Źródła ikonograficzne  /228

5.2. Źródła literackie i  epigraficzne  /247

6. Administracja terytorialna po reformach justyniańskich  /271

7. Wnioski  /278

Spis map, tabel i rycin  /292

Literatura  /294

Indeks źródeł  /358

The Judiciary of Diocesian  Vicars in the Later Roman Empire  (Summary) /373