Przedstawiciele rodu Orzelskich w elicie poselskiej Rzeczypospolitej w latach 1573 - 1652

Autor: Włodzimierz Kaczorowski

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 124

Okładka: twarda

Format: 15,0 cm x 21,0 cm

Ród szlachecki Orzelskich herbu Dryja (Drya) wywodził się z Bożejowic (Borzejowic) koło Żnina na Pałukach. Na początku XV w. Orzelscy przenieśli się do Krajny, na pograniczu Pomorza i Prus, oraz osiedli w Orlu. Od tego Orla rodzina przyjęła nazwisko Orzelskich, dodając zawsze miejsce swego pochodzenia – Bożejowice.

 Zasadniczym celem opracowania jest zaprezentowanie sylwetek Świętosława, Jana i Łukasza Orzelskich, pełniących wielokrotnie mandat poselski w latach 1573–1652. Przyjęte ramy chronologiczne wyznaczają cezury: pierwsze posłowanie Świętosława Orzelskiego na sejmie elekcyjnym 1573 r. oraz udział Łukasza Orzelskiego w obradach sejmu zwyczajnego 1652 r. W publikacji przedstawiono aktywność polityczną, drogi kariery w przekroju całego życia trzech reprezentantów rodu Orzelskich, a także ich osiągnięcia w pisarstwie polskim (Jan i Świętosław). Ukazane biografie polityczne wymienionych posłów świadczą o ich zaangażowaniu politycznym i popularności wśród szlachty wielkopolskiej.

Spis treści:

Wstęp  /7

Rozdział I. Jan Orzelski (1551–1617), senator i poseł na sejmy Rzeczypospolitej, kronikarz  /17

1. Młodość i studia  /17

2. Działalność wojskowa   /19

3. Parlamentarzysta  /21

4. Fundator i budowniczy  /25

5. Autor Annales domus Orzelsciae…  /30

Rozdział II. Świętosław Orzelski (1549–1598), starosta radziejowski, parlamentarzysta, przywódca protestancki i historyk  /35

1. Młodość i studia  /35 

2. Działalność parlamentarna   /38

3. Autor Acta interregni post obitum nimirum Sigismundi Augusti regis Poloniae  /55

4. Rodzina, majątek, śmierć  /59

5. XIX-wieczna edycja dzieła Świętosława Orzelskiego w opracowaniu Włodzimierza Spasowicza   /62

6. XX-wieczna edycja dzieła Świętosława Orzelskiego w języku łacińskim w opracowaniu Edwarda Kuntzego  /65

Rozdział III. Łukasz Orzelski (zm. 1657/59), cześnik i pisarz kaliski, parlamentarzysta  /67

1. Początek działalności publicznej  /67

2. Poseł rekordzista  /68

3. Rodzina, majątek, śmierć  /89

Zakończenie  /91

Wykaz źródeł i literatury przedmiotu  /97

Indeks osób /109

Indeks nazw miejscowości  /117

Spis ilustracji  /119

Summary  /121