Przeciwko Pax Sovietica. Narodowe Zjednoczenie Wojskowe i struktury polityczne ruchu narodowego wobec reżimu komunistycznego...

Autorzy: Mariusz Bechta, Wojciech J. Muszyński

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 599

Okładka: twarda

Format: 17,5 cm x 24,5 cm

Uwagi - okładka z lekkimi zabrudzeniami

Monografia ukazuje dzieje Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, największej, obok Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, organizacji polskiego podziemia antykomunistycznego. NZW było bezpośrednią kontynuacją konspiracji narodowej z okresu okupacji niemieckiej. Skupiało ok. 40 tys. żołnierzy. Najliczniejsze struktury działały na Białostocczyźnie, Północnym Mazowszu i Podkarpaciu – tam też walczyło najwięcej oddziałów leśnych, liczących ponad 7 tys. żołnierzy. W 1945 r. narodowa partyzantka kontrolowała duże połacie kraju, ciesząc się poparciem ludności i zwalczając komunistyczny aparat terroru oraz pospolitą przestępczość. Mimo iż Komenda Główna NZW została rozbita w 1946 r., to struktury terenowe prowadziły walkę z reżimem komunistycznym do początku lat pięćdziesiątych.

Dr Mariusz Bechta – historyk, pracownik naukowy IPN, redaktor naczelny pisma „Templum Novum”, zajmuje się historią polityczną Polski w XX wieku ze szczególnym uwzględnieniem tożsamości historycznej Podlasia.

Dr Wojciech J. Muszyński – historyk, pracownik naukowy IPN, redaktor naczelny naukowego pisma historycznego „Glaukopis”, badacz dziejów najnowszych Polski, stosunków polsko-żydowskich i historii wojskowości.

Publikacja w ramach centralnego projektu badawczego IPN „Podziemie niepodległościowe w Polsce 1944-1956”.

Nagrodzona przez czytelników w kategorii „Najlepsza książka naukowa poświęcona dziejom Polski i Polaków w XX wieku” w konkursie Książka Historyczna Roku o nagrodę im. Oskara Haleckiego 2018.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wstęp    /9

Ramy czasowe badanego okresu   /10

Wewnętrzny schemat publikacji    /11

Baza źródłowa i literatura przedmiotu    /13

Rozdział I. Polityczne i zbrojne struktury podziemia narodowego 1939–1944   /17

Początki konspiracji narodowej    /17

Struktury narodowej konspiracji w terenie   /24

Podziemna propaganda   /30

Przybudówki organizacyjne SN-NOW    /35

Akcja pomocy Żydom    /47

Narodowcy wobec ZWZ i innych ugrupowań politycznych    /50

Scalenie NOW z AK – rozłam w NOW   /57

Tymczasowa Komisja Rządząca SN i Narodowe Siły Zbrojne   /65

SN „Kwadrat” w strukturach Państwa Podziemnego   /77

Powstanie warszawskie    /84

Rozdział II. Rok 1945: nowa okupacja i powstanie

Narodowego Zjednoczenia Wojskowego   /88

„Nowa rzeczywistość” – czyli nowa okupacja   /88

Stronnictwo Narodowe – konspiracja straceńców   /96

Organizacje współpracujące z SN i NZW     /111

Odbudowa struktur zbrojnych – Narodowe Zjednoczenie Wojskowe (NZW)   /123

Organizacja Komendy Głównej NZW    /128

Działalność NZW    /136

Rozdział III. Walka i polityka – nadzieje a rzeczywistość     /144

NZW i SN a inne środowiska opozycyjne    /144

Propaganda podziemia narodowego 1944–1950    /153

Próby legalizacji SN – taktyka i cele    /168

NZW i SN wobec amnestii w 1947 roku   /175

Rozbicie KG NZW    /181

Symbolika i odznaki podziemia narodowego 1939–1956   /184

Operacyjna działalność UBP przeciwko podziemiu narodowemu    /190

Rozdział IV. Obszar I Narodowego Zjednoczenia Wojskowego (Mazowiecki)   /210

Podziemie narodowe na Mazowszu Północnym i w Białostockiem   /210

Komenda Obszaru I NZW (krypt. „13”, „Mazowsze”, „Narew”)   /219

NZW na północnym Mazowszu i Kurpiach: Podokręg „Mazur” i Okręg „XVI” NZW (krypt. „Mazowsze”, „Orzeł”, „Tęcza”)   /226

NZW na Mazowszu Zachodnim – 11 Grupa Operacyjna NSZ   /245

III Okręg NZW na Białostocczyźnie (krypt. „XV”, „Chrobry”)   /250

Pod komendą „Błękita”   /273

NZW na terenie byłych Prus Wschodnich: Okręg Olsztyn (krypt. „Bałtyk”) /292

Narodowa konspiracja na Mazowszu Wschodnim pozostająca poza Obszarem I NZW (Rejon Mrozy–Kuflew)   /298

Rozdział V. Obszar II NZW (Lubelski)   /306

Komenda Ziem Wschodnich – Komenda Obszaru II NZW (1944–1945)   /306

NZW na Lubelszczyźnie: III (XVI) Okręg NSZ   /312

NZW a podziemie poakowskie w Okręgu Lubelskim   /326

Rekonstrukcja zdarzeń: Wierzchowiny-Huta   /332

NSZ (NZW) na Lubelszczyźnie 1945–1946   /349

NZW na Podlasiu: XII i XVII Okręg NSZ   /360

Między KZW a NZW   /369

PAS NSZ (NZW) na terenach nadbużańskich   /375

Podlaska grupa dywersyjna PAS NSZ (krypt. „Wiąz”)   /378

Okręg Rzeszowski NOW-NZW (krypt. „Rzeka”, „San”, „P-44”, „Dniestr”, „Wisłok”, „E-303”)   /385

Konflikt polsko-ukraiński   /392

Demobilizacja oddziałów leśnych Okręgu Rzeszowskiego NOW (NZW)   /395

Epilog konspiracji NOW (NZW) na Podkarpaciu   /407

Samodzielny Batalion Operacyjny NSZ kpt. Antoniego Żubryda „Zucha”   /409

Rozdział VI. Obszar III NZW (Krakowski)  / 414

Okręg VII (NOW) NZW Kraków (krypt. „22”, „Bolesław”)   /421

Oddział kpt. Jana Dubaniowskiego „Salwy”    /433

Okręg VIII Górny Śląsk–Zagłębie (krypt. „Leo Fidelis”, „Traugutt”)  /441

Komenda Powiatu NZW Cieszyn (krypt. „Czesław-20”)    /445

Batalion NZW Wadowice (krypt. „Chrobry”, „Włócznia”)    /451

Okręg VI NZW/XV NZZ (Kielce–Radom)    /453

Rozdział VII. Konspiracja narodowa na kresach południowo-wschodnich i na Pomorzu Gdańskim (Obszar V Pomorski NZW)    /460

Lwowskie struktury SN/NOW 1944–1946   /460

Pomorskie struktury podziemia narodowego   /467

XII „Morski” Okręg NZW (krypt. „Semper Fidelis – V”)   /471

Okręg XIII NZW Pomorze   /479

Rozdział VIII. Narodowcy przed komunistycznymi sądami    /483

Technologia śledztw UB    /483

Procesy pokazowe    /488

Proces Adama Doboszyńskiego   /501

Rozprawy zamiejscowe WSR   /506

Procesy struktur terenowych NZW i SN   /510

Procesy członków organizacji współpracujących z podziemiem narodowym   /518

Tajne procesy więzienne – „kiblówki”   /525

Wykaz skrótów    /531

Bibliografia selektywna    /534

Indeks osób    /555

Indeks geograficzny    /589