Prywaciarze. Biznes w Peerelu 1945-1989

Redakcja: Agnieszka Knyt, Alicja Wancerz-Gluza

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 210

Okładka: miękka

Format: 13,00 cm x 20,5 cm

W ogłoszonym 22 lipca 1944 Manifeście PKWN nowa władza komunistyczna zapowiadała między innymi: „Zniesione zostaną niemieckie znienawidzone zakazy, krępujące działalność gospodarczą, obrót handlowy między wsią i miastem. Państwo popierać będzie szeroki rozwój spółdzielczości. Inicjatywa prywatna wzmagająca tętno życia gospodarczego również znajdzie poparcie państwa”.

Poparcia nie znalazła. Handel, produkcja, usługi, rolnictwo, rzemiosło… wszelkie formy prywatnej przedsiębiorczości były w Peerelu zwalczane.
„Prywaciarze”, a też „spekulanci”, „badylarze”, „cinkciarze” – takimi epitetami określano ludzi szukających niezależności gospodarczej, których spontaniczne działania, wynikające z codziennych potrzeb łagodziły najbardziej dolegliwe wady i nonsensy systemu.

Oddaliśmy im głos.

Prywaciarze. Biznes w Peerelu 1945–1989 to antologia wspomnień, które szczególnie wymownie opisują kolejne etapy zmagań indywidualnej przedsiębiorczości z agresywnym wobec niej państwem – zideologizowanym i bezdusznym. Warto wrócić do tamtych dekad i przyjrzeć się inicjatywie, która mając charakter indywidualny, siłą ideologicznych naznaczeń stawała się wrogiem „ludowego” kraju. I przez państwo była dławiona, spychana na margines.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Inicjatywa zwana prywatną. Zbigniew Gluza  /6

Droga do Polski. Bronisława Korzeniewska   /10

Prywatny chleb. Andrzej Bartkowski   /24

Coś z wełny. Janina Przewłocka-Okęcka  /40

Foto-okazja. Kazimierz Seko  /46

Tarcica z ryzykiem. Edward Szanc-Leźnicki   /52

Droga restauracja. Danuta Salwińska-Sochacka  /60

Pozew ad acta. Barbara Wrzesińska   /72

Szansa dla śledzi. Tadeusz Dąbrowski   /80

Interesy ojca. Antoni Filipowicz  /88

Łapówka za guziki. Aleksandra Zadara  /98

Ciągnik. Stanisław Kurzański  /108

Gra z fiskusem. Krzysztof Gajewski  /112

Domiar za cegły. Marian Krupa  /124

Kraj stoi otworem. Jerzy Zieleniewicz  /130

Przedwojenny smak. Maciej Czech  /136

Magister stolarz. Zdzisław Stankiewicz   /142

Cicha firma. Czesława Przewlekły   /148

Dyskoteka w kurniku. Jan Płaskoń   /156

Za burtą. Andrzej Zimowski   /166

Eksport-import. Sławomir Kmiecik   /178

Wolny handel. P.S.   /186

Mezalians z rozsądku, czyli prywaciarze w PRL. Jerzy Kochanowski   /194