Prawa i zwyczaje małżeńskie na starożytnym Bliskim Wschodzie

Autor: Bogdan Wiktor Matysiak

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 142

Okładka: miękka

Format: 17,00 cm x 23,5 cm

Od zarania dziejów, kiedy małe grupy społeczne łączyły się w większe wspólnoty, podstawową ich komórką był związek mężczyzny z kobietą, a każda z tych osób miała odmienne zadania - odpowiednio do swoich umiejętności i możliwości fizycznych. Na prehistorycznych rysunkach naskalnych można zobaczyć mężczyzn polujących na żyjące wówczas zwierzęta oraz kobiety zajmujące się pracami domowymi. Odnaleziono także liczne figurki z tych zamierzchłych czasów, przedstawiające kobiety o obfitych kształtach, które miały podkreślać ich macierzyńską rolę - przekazywanie życia. Z biegiem czasu role społeczne właściwe każdej płci umacniały się, co można odczytać z licznych starożytnych dokumentów piśmienniczych oraz malowideł. Trzy najważniejsze kultury, które legły u podstaw cywilizacji europejskiej, tzn. cywilizacje mezopotamskie, starożytny Egipt oraz kultura izraelska, dają dokładny oraz przejrzysty obraz życia rodzinnego i małżeńskiego, a także pozwalają na odczytanie istoty praw właściwych dla każdego tego kręgu kulturowego. I właśnie na ich podstawie, a także zachowanych dokumentów gospodarczych, sądowych można odtworzyć ówczesne życie rodzinne. Autor podkreśla, że od zarania dziejów każde społeczeństwo opierało się właśnie na małżeństwie i rodzinie. Całość dysertacji zamyka indeks nazw osobowych i rzeczowy.

Spis treści:

Wykaz skrótów /7

Wprowadzenie /9

1. Rys geograficzny starożytnego Bliskiego Wschodu /11

1.1. Egipt - cywilizacja nad Nilem /11

1.2. Syropalestyna - centrum "żyznego półksiężyca"  /15

1.3. Mezopotamia - kraj dwóch rzek /22

2. Prawa starożytne obszaru "żyznego półksiężyca"  /30

2.1. Rozwój myśli prawnej /30

2.2. Źródła prawa mezopotamskiego /32

2.3. Postępowanie sądowe i materia sądownicza /34

2.4. Mezopotamskie kodeksy prawne /37

2.5. Charakterystyka prawa izraelskiego /44

2.6. Izraelskie zbiory praw /45

2.6.1. Dekalog /46

2.6.1.1. Zakaz czci bogów obcych /47

2.6.1.2. Zakaz czynienia wyobrażeń /47

2.6.1.3. Przykazanie szabatowe /48

2.6.1.4. Nakaz czci rodziców /49

2.6.1.5. Nakaz zabijania /49

2.6.1.6. Zakaz cudzołożenia /50

2.6.1.7. Zakaz kradzieży /50

2.6.1.8. Zakaz kłamstwa /51

2. 6.1.9. Zakaz pożądania /51

2.6.2. Księga Przymierza /52

2.6.3. Deuteronomium /53

2.6.4. Kodeks świętości /53

2.7. Egipska tradycja prawna /54

3. Małżeństwo i rodzina na starożytnym Bliskim Wschodzie /58

3.1. Małżeństwo mezopotamskie /58

3.1.1. Charakter małżeństwa mezopotamskiego /58

3.1.2. Pozycja kobiet w małżeństwie /61

3.1.3. Dzieci w prawodawstwie mezopotamskim /69

3.1.4. Adopcja /73

3.1.5. Rozwód /79

3.1.6. Dziedziczenie /84

3.2. Małżeństwo egipskie /89

3.2.1. Terminologia związana z małżonkami /89

3.2.2. Wybór partnera i warunki zawarcia małżeństwa /91

3.2.3. Zawarcie małżeństwa  /94

3.2.4. Rodzice i dzieci w rodzinie egipskiej /96

3.2.5. Zdrada małżeńska i rozwód /101

3.2.6. Dziedziczenie /104

4. Małżeństwo i rodzina w kulturze starożytnego Izraela /108

4.1. Istota i cele małżeństwa izraelskiego /108

4.1.1. Mężczyzna i kobieta /109

4.1.2. Charakter i cele małżeństwa /111

4.1.3. Miłość w małżeństwie /113

4.2. Dzieci w małżeństwie /115

4.2.1. Pozycja potomstwa w kulturze izraelskiej /117

4.2.2. Wychowanie dziecka /119

4.2.3. Syn w rodzinie /121

4.2.4. Córka w rodzinie /123

4.3. Małżeństwo /123

4.3.1. Wybór panny młodej /123

4.3.2. Mohar - dar za pannę młodą /124

4.3.3. Zawarcie małżeństwa /125

4.3.4. Rozerwanie małżeństwa /127

Zakończenie /130

Bibliografia /134

Summary /139

Indeks rzeczowy i nazw własnych /141