Pożary dawnej Warszawy. Materiały do historii ochrony przeciwpożarowej (1261-1795)

Autor: Bogusław Ulicki

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 530

Okładka: miękka 

Format: 16,5 cm x 23,5 cm

"Wzmianki o pożarach lub ich opisy notowano w kronikach i rocznikach, dokumentach kancelarii królewskich, książęcych i kościelnych, a także rad miejskich i innych źródłach. Za najdawniejszy i zarazem najlepiej udokumentowany pożar w Polsce uważam ten, wspomniany przez biskupa Thietmara [...].

Niedawno jednak natrafiłem na tekst wrocławskiego historyka, żyjącego na przełomie XVI i XVII wieku, Nicolao Polio, dokumentującego jeszcze wcześniejszą, bo z roku 1004, prawdopodobną pożogę Wrocławia podczas najazdu czeskiego: "Gdy zapłonął wysoce szkodliwy ogień wojenny pomiędzy dwoma fanatycznymi narodami, mianowicie Polską i Czechami (które wywodzą się od dwóch braci, Lecha i Czecha), który trwał prawie cztery lata , tak że raz Polacy zajmowali Pragę, raz Czesi Kraków, jeden drugiemu jego rezydencję królewską i stolicę, przez co [i] Śląsk, jako położony najbliżej Czech, od razu z rozpędu był często niszczony ogniem i mieczem. [...] Wzmianki o tych wydarzeniach były lakoniczne, bez żadnych szczegółów, co jest zrozumiałe, gdyż podobnie pisano między innymi o nowych władcach i ich koronacjach lub ingresach biskupów. Dopiero znacznie później przekazy o pożarach wzbogacano o istotne wiadomości."

(fragment Wstępu)

Książka jest efektem siedmiu lat badań warszawskiej historii pożarów i walki z nimi, pokazującej bogactwo źródeł i dokumentów, z których znakomita większość nie była znana.

Publikacja wydana ze wsparciem Towarzystwa Miłośników Historii.

Spis treści:

Przedmowa  /5

Wstęp  /7

Przegląd opracowań historycznych  /17

Zawartość pracy  /21

Przegląd źródeł  /23

Przegląd zawartości źródeł  /27

Czynniki sprzyjające powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożarów w świetle zachowanych źródeł  /33

Inne czynniki sprzyjające rozwojowi pożaru  /39

Zakończenie  /41

Podziękowania  /43

Zestawienie pożarów  /45

Dodatki  /105

Dodatek 1. Artykuły marszałkowskie  /107

Dodatek 2. Brukowanie i czystość ulic  /111

Dodatek 3. Biogram Franciszka Bielińskiego  /114

Dodatek 4. Porównanie niektórych kwestii ochrony przeciwpożarowej z dzieł Frycza Modrzewskiego, Bartłomieja Groickiego, Paweła Szczerbica i porządku ogniowego z roku 1779  /119

Dodatek 5. Porównanie zawartości wrocławskich porządków ogniowych i warszawskiego, Stanisława Lubomirskiego  /121

Dodatek 6. Warszawa w opisach  /123

Dodatek 7. Kalendarium ochrony przeciwpożarowej w Warszawie  /129

Aneksy  /133

Załączniki  /261

Ilustracje /477

Bibliografia  /503