Polska Jasienicy. Biografia publicysty

Autor: Arkadiusz Kierys

Rok wydania: 2015

Liczba stron: 596

Okładka: miękka ze skrzydełkami

Format: 15,00 cm x 23,5 cm

Uwagi - okładka z lekkimi zatarciami

„Nie można już wątpić, że system komunistyczny osiągnąłby znacznie więcej i funkcjonował bez porównania lepiej, gdyby nie metoda trzymania «myśli w obcęgach»” – pisał Jasienica w Pamiętniku. Leon Lech Beynar – znany szerzej pod literackim pseudonimem Paweł Jasienica – jest w Polsce symbolem opozycji intelektualnej wobec PRL i autorem poczytnych prac historycznych. Współcześni znali go jednak jako człowieka apolitycznego (ze skłonnościami do libertynizmu), czego wyrazem było unikanie przynależności do korporacji studenckich czasów sanacji i partii politycznych Polski Ludowej. Dlaczego więc, mimo potrzeby mentalnej neutralności, wybrał zawód publicysty, żądający odeń deklaracji światopoglądowej? Czy istnieje możliwość zachowania godności osobistej i zawodowej w kraju totalitaryzmu ideologicznego? Przez całe życie Jasienica zmagał się z postawami społecznymi, których nie akceptował: autorytaryzmem sanacji i antysemityzmem II Rzeczypospolitej; nienawiścią narodowościową na Kresach Wschodnich w czasie okupacji sowieckiej i niemieckiej; „złotych żniw” na popieliskach obozów koncentracyjnych i Polski stalinowskiej. Mimo to uważał, że praca na rzecz Polski powojennej jest obowiązkiem każdego inteligenta, chociażby z racji dużych strat wojennych w tej właśnie warstwie społecznej. Pojmował to jako służbę narodowi, a nie reżimowi komunistycznemu, w związku z czym stał też w opozycji do swoich kolegów na emigracji; „Losy Polski zależą wprawdzie od tego, co się dzieje na szerokim świecie – pisał do nich – ale masa Polaków kształtować może historię ojczystą działając tutaj, na nadwiślańskich piaskach, a nie tam, «gdzie cytryna dojrzewa»”. Biografia Pawła Jasienicy ukazuje go jako człowieka dokonującego wyborów światopoglądowych w strasznych i ciekawych czasach, jeszcze zanim pojawił się pomysł Polski Piastów i Jagiellonów.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wstęp   /7

Rozdział  I
Szlacheckie korzenie. Lata nauki i walki (1909-1945)   /29
Poddany cara i obywatel II RP   /30
Wilno – studia i pierwsza praca   /43
Dwie okupacje   /74
Wojna w puszczach   /113

Rozdział II
Homo novus. Praca publicystyczna (1946-1949)   /143
Dekonspiracja. Narodziny Pawła Jasienicy   /144
Dobre pióro w trudnych czasach   /165
Pogląd na świat dwubiegunowy   /196
Nowy kraj. Reportaże z Ziem Odzyskanych   /240

Rozdział III
Interlokucja i polemiki z pismami reżimowymi   /261
Trudno pisać o Wrześniu   /261
Wobronie sanacji    /276
Epoka pieców i eksterminacji   /293
Konradyzm Armii Krajowej   /301

Rozdział IV
Między literaturą a polityką (1950-1957)   /333
Dyktatura proletariatu. Polityka władz wobec literatów   /334
Stalinizm. Publicystyka w letargu   /357
Odwilż. Renesans zaściankowy   /398
Polski Październik. Euforia i rozczarowanie   /441
Epilog. A jednak historia  /487

Zakończenie   /511
Bibliografia  /525
Indeks   /581