Polacy na Litwie i Białorusi pod rządami Aleksandra II (1855-1881). Studium historyczno-prawne

Autor: Mikołaj Tarkowski

Rok wydania: 2018

Ilość stron: 664

Oprawa: twarda

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

"Wśród niezwykle istotnych zagadnień związanych z funkcjonowaniem Imperium Rosyjskiego w drugiej połowie XIX wieku, a zwłaszcza po powstaniu styczniowym w roku 1863, na ziemiach byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego, istotne miejsce, w kontekście ustrojowo-politycznym, zajmują kwestie relacji na linii polscy poddani a władze Imperium Rosyjskiego. Pośród wielu sfer życia społeczno-politycznego regulowanych przez akty normatywne obowiązujące w Cesarstwie Rosyjskim można wyróżnić sferę prawa własności, wolności religijnej, a także ustroju szkolnictwa".

(fragment Wstępu)

Spis treści:

Wykaz skrótów  /9

Wstęp  /11

Rozdział I. Populacja polska w dobie odwilży posewastopolskiej 1855-1862  /25

1.1. Polacy w świetle statystyk oraz uwarunkowań prawnych i politycznych  /27

1.2. Prawo własności do prywatnych majątków ziemskich  /66

1.2.1. Rosyjskie prawodawstwo cywilne  /66

1.2.2. Normy obowiązujące w guberniach zachodnich Cesarstwa Rosyjskiego  /92

1.2.3. Wpływ reformy włościańskiej Aleksandra II na prawo własności ziemskiej  /96

1.3. Status Kościoła rzymskokatolickiego  /110

1.4. Szkolnictwo  /130

Rozdział II. Działania administracji rosyjskiej po roku 1862  /155

2.1. Depolonizacja guberni północno-zachodnich w programie politycznym Michaiła Murawjowa  /157

2.2. Restrykcje w obszarze praw osobistych oraz kultury  /206

2.3. Wzmacnianie rosyjskich kadr urzędniczych  /241

2.4. Uprawnienia społeczno-polityczne ziemiaństwa oraz drobnej szlachty  /241

Rozdział III. Ograniczenia w sferze własności dóbr ziemskich  /277

3.1. Polityczno-prawny charakter wykupu ziemi przez włościan  /279

3.2. Konfiskaty  /292

3.3. Sekwestr  /314

3.4. Serwituty  /334

3.5. Ku hegemonii Rosjan - ewolucja normatywna  /344

3.6. Kontrybucje i inne normy naruszeń prawa własności  /380

Rozdział IV. Kościół rzymskokatolicki  /389

4.1. Struktura administracyjna oraz duchowieństwo po roku 1863  /391

4.2. Kasata klasztorów i przekształcanie kościołów w cerkwie prawosławne  /414

4.3. Polsko-rosyjski konflikt językowy oraz status prawny języka polskiego  /437

4.4. Rozwój prawosławia a katolicyzm  /451

4.5. Nadzór i kontrola rządowa nad praktykami religijnymi  /467

Rozdział V. Szkolnictwo  /481

5.1. Struktura placówek oświatowo-wychowawczych   /483

5.2. Zarządzanie systemem oświaty  /498

5.2.1. Szkoły średnie  /498

5.2.2. Szkoły elementarne  /519

5.3. Nauka języka polskiego oraz katechizmu rzymskokatolickiego  /542

5.4. Karno-administracyjny aspekt tajnego nauczania  /551

Zakończenie  /559

Summary  /571

Santrauka  /575

Pезюме   /579

Spis ilustracji  /585

Spis tabel  /587

Wykaz źródeł i opracowań  /589

Indeks nazwisk  /646