Ojcostwo w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku. Szkice z dziejów rodziny galicyjskiej

Autorka: Agata Barzycka-Paździor

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 304

Okładka: miękka ze skrzydełkami

Format: 15,0 cm x 23,5 cm

Książka porusza temat ojców i ojcostwa w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku w rodzinie galicyjskiej, z wyższych i średnich warstw społecznych, żyjącej przeważnie w mieście i miasteczku. Autorka podejmuje w niej problem roli i miejsca mężczyzny w życiu rodzinnym zarówno w wymiarze postulatywnym, jak i realiów życia prywatnego. Obok pytań o męskość, starokawalerstwo czy sposób wychowania chłopca, omówiono kwestię władzy ojcowskiej – w sensie legislacyjnymi i obyczajowym, z uwzględnieniem sprawy granic prywatności i prawa państwa do ingerowania w życie rodzinne. W oparciu o analizę pamiętników, wspomnień i listów książka przedstawia istniejące modele ojcostwa w kontekście m.in. relacji rodzinnych, metod wychowawczych, stosunku do kary. Wieloaspektowo przybliża obszary realizowania obowiązków ojcowskich, począwszy od przygotowań na przyjście dziecka na świat, edukację – w tym religijną i patriotyczną – aż do wkroczenia potomka w dorosłość, dekonstruując stereotypowe wyobrażenie o ówczesnym ojcostwie.

Spis treści:

Wstęp  /7

Rozdział 1. Od chłopięcości do ojcostwa. Obraz mężczyzny w życiu rodzinnym w XIX i na początku XX wieku /25

Lepsza płeć  /25

Mężczyzna i męski charakter w świetle wyobrażeń epoki  /30

Zewnętrzne atrybuty męskości  /33

Idealny kandydat na męża i ojca /40

Tradycyjny model wychowania chłopca i jego krytyka na początku XX wieku  /45

Przygotowanie do małżeństwa i ojcostwa na przykładzie wybranej literatury pedagogicznej  /54

Ojcowska pedagogika  /59

Znaczenie domu i rodziny w życiu mężczyzny. Problem starokawalerstwa  /66

Rozdział 2. Ojcostwo i prawo. Przemiany zachodzące w funkcjonowaniu władzy ojcowskiej w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku  /75

Prawa i obowiązki ojców w świetle galicyjskiego prawodawstwa  /75

Małżeństwo  /79

Obowiązki rodziców /80

Legalne potomstwo a dzieci nieślubne  /81

Utrzymanie i alimenty /81

Władza ojcowska /83

Prawo do karania  /85

Zatrudnianie nieletnich  /97

Emancypacja i jej wpływ na władzę ojcowską  /101

Obyczajowa liberalizacja władzy ojcowskiej i próby jej zahamowania  /110

Rozdział 3. Ojcostwo jako element życia rodzinnego w świetle pamiętników, wspomnień i listów   /121

Staropolski model ojcostwa  /126

Ojciec nieobecny  /143

Partnerskie i liberalne ojcostwo w rodzinie /158

Ojcostwo wdowca. Problem śmierci ojca /164

Szacunek  /175

Rozdział 4. Ojcostwo w realiach życia codziennego  /181

Ojcostwo i niemowlęctwo  /181

Od dzieciństwa do dorosłości. Rola ojca w wychowaniu i kształceniu dzieci  /206

Małżeństwo dzieci a ojcostwo  /229

Ojcowie wobec patriotycznego i religijnego wychowania dzieci  /238

Zakończenie  /253

Bibliografia  /263

Spis ilustracji  /279

Indeks  /283