Ogniwo terroru. Delegatura Komisji Specjalnej do Walki z Nadużyciami i Szkolnictwem Gospodarczym w Lublinie

Autor: Bogdan Sekściński

Rok wydania: 2012

Liczba stron: 336 + 24 s. wkł. il.

Okładka: twarda

Format: 17,00 cm x 24,5 cm

Seria: Monografie, t. 87

Uwagi - okładka z lekkimi zatarciami, brzegi stron zabrudzone

„Ogniwo terroru” to monografia lubelskiej placówki Komisji Specjalnej do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym. Autor opisuje struktury, zakres kompetencji i metody działania lokalnej komórki ogólnopolskiej instytucji, która została powołana w celu przygotowania gruntu pod nowy ustrój gospodarczy (i polityczny) w Polsce. Wbrew nazwie podstawowym zadaniem komisji nie była walka z nieprawidłowościami w handlu i przemyśle, lecz zniszczenie prywatnej przedsiębiorczości. Podczas tropienia rzekomych – choć czasem też rzeczywistych – spekulantów, funkcjonariusze KS stosowali naciski, nadmiernie wysokie kary, a nierzadko terror. Dopuszczali się też licznych nadużyć. Na porządku dziennym były konfiskaty mienia, szykany, aresztowania i inne działania, które miały doprowadzić do ruiny prywatnych przedsiębiorców oraz rolników opierających się kolektywizacji. Wszystko to zgodnie z literą „ludowego” prawa, a gdy była potrzeba – także wbrew niemu. Lubelska delegatura funkcjonowała wedle schematu obowiązującego w całej instytucji, dlatego na jej przykładzie doskonale widać cele, metody i działania Komisji Specjalnej. Była jednym z ogniw łańcucha terroru, którym nowa władza oplotła cały kraj.

Okres stalinizmu w Polsce (1944–1956) to czasy forsownej sowietyzacji kraju za pomocą działań, takich jak reforma rolna, akcja kontyngentowa, nacjonalizacja przemysłu, tzw. bitwa o handel, akcja antykościelna, brutalna kolektywizacja rolnictwa indywidualnego, a przede wszystkim terror wobec polskiej opozycji antykomunistycznej. W procesie sowietyzacji Polski uczestniczyły różne instytucje – oczywiście wszystkie pod przewodnictwem Polskiej Partii Robotniczej, a od grudnia 1948 r. – Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Jedną z nich była Komisja Specjalna do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym, która realizowała misję sowietyzacji Polski na przydzielonym jej odcinku za pośrednictwem delegatur działających we wszystkich województwach 

(ze wstępu)

Spis treści:

Wstęp    /7

Wprowadzenie – uwagi ogólne o Komisji Specjalnej do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym    /15

1. Geneza, struktura organizacyjna oraz kadry Delegatury Komisji Specjalnej w Lublinie    /27

Geneza lubelskiej Delegatury Komisji Specjalnej     /27

Struktura organizacyjna delegatury     /32

Struktura organizacyjna w latach 1946–1950    /32

Struktura organizacyjna w latach 1950–1955   /39

Kadry    /41

2. Kompetencje i zakres działania delegatury    /52

Kompetencje    /52

Zakres działania    /58

Przestępstwa zwalczane przez delegaturę     /59

Przestępstwa urzędnicze i gospodarcze     /60

Przestępstwa spekulacyjne i inne związane

z obrotem gospodarczym    /64

Przestępstwa polityczne    /75

Przestępstwa pospolite     /82

Przestępstwa popełnione w okolicznościach wskazujących na tzw. wstręt do pracy    / 85

Inne przestępstwa     / 86

Uwagi końcowe    /87

3. Działalność represyjna delegatury    /91

Metody działania    /91

Metody wykrywania przestępstw     / 92

Metody kryminalistyczne i śledcze    /109

Tryby rozpoznawania spraw    /123

Tryb wykonywania orzeczeń     /130

Kuriozalne metody realizacji czynności procesowych    /135

Środki represji stosowane przez delegaturę    /138

Środki przymusu    /138

Zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie    /139

Tymczasowe aresztowanie   /142

Inne środki przymusu   /165

Uwagi końcowe    / 174

Kary zasadnicze i dodatkowe     /175

Kary zasadnicze    / 175

Kara obozu pracy    /175

Kara grzywny     /183

Kary dodatkowe     /197

Tabelaryczne zestawienia osób ukaranych przez delegaturę w latach 1950-1954   /214

Represje wobec chłopów podczas akcji egzekucji kontyngentów

i kolektywizacji wsi polskiej   /226

Polityka władz komunistycznych w okresie akcji kontyngentowej (1946)   /227

Represjonowanie ludności wiejskiej w czasie akcji siłowego poboru świadczeń rzeczowych i forsownej kolektywizacji rolnictwa     /242

Prześladowanie prywatnych przedsiębiorców w okresie tzw. bitwy o handel    /271

Zakończenie    /296

Summary   /307

Wykaz skrótów   /308

Bibliografia    /311