Od Kijowa do Rzymu. Z dziejów stosunków Rzeczypospolitej ze Stolicą Apostolską i Ukrainą

Pod redakcją: Mariusz R. Drozdowskiego, Wojciecha Walczaka, Katarzyny Wiszowatej-Walczak

Rok wydania: 2012

Liczba stron: 1186

Okładka: twarda

Format: 16,5 cm x 24,00 cm

Uwagi - okładka z lekkimi zatarciami, brzegi stron nieznacznie przykurzone

 

"Niniejszym oddajemy do rąk Czytelnika książkę, której nieprzypadkowo nadaliśmy tytuł 'Od Kijowa do Rzymu. Z dziejów stosunków Rzeczypospolitej ze Stolicą Apostolską i Ukrainą'. Decydując się na to kreślące pewne granice geograficzne wyrażenie, chcieliśmy jednocześnie nakreślić - symbolicznie, siłą rzeczy - ramy zainteresowań badawczych Pani prof. Teresy Chynczewskiej-Hennel, dla której tom ten ma być wyrazem uznania i wdzięczności" 

(ze wstępu)

Spis treści:

Table of Contents

List gratulacyjny JE Nuncjusza Apostolskiego w Polsce, Abp. Celestino Migliore     /17

Congratulatory Letter from His Exellency the Apostolic Nuncio in Poland, Archbishop Celestino Migliore     /17

List gratulacyjny JE Prymasa Polski-Seniora, Ks. Kard. Józefa Glempa    /19

Congratulatory Letter from His Eminence, the Senior Polish Primate, Cardinal Józef Glemp    /19

List gratulacyjny JE Abp. Edwarda Ozorowskiego    /21

Congratulatory Letter from His Exellency Archbishop Edward Ozorowski    /21

List gratulacyjny JE Bp. Jana Kopca    /23

Congratulatory Letter from His Exellency Bishop Jan Kopiec     /23

List gratulacyjny JM Rektora Uniwersytetu w Białymstoku, prof. Jerzego

Nikitorowicza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

Congratulatory Letter from the Rector of the University of Białystok, Prof. Jerzy Nikitorowicz    /25

List gratulacyjny Sekretarza Generalnego Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie, prof. Jerzego Wyrozumskiego     /27

Congratulatory Letter from the Secretary General of the Polish Academy of Arts and Sciences prof. Jerzy Wyrozumski    /27

Tabula Gratulatoria     /29

Wstęp     /33

Introduction    /33

Spis publikacji prof. dr hab. Teresy Chynczewskiej-Hennel     /39

List of publications of Prof. Theresia Chynczewska-Hennel    /39

Wykaz skrótów    /53

Abbreviations     /53

POLITYKA

POLITICS

Marek Plewczyński

Kozacy w walkach z Moskwą nad Dźwiną i Ułą w latach 1567-1568    /57

Cossacks in the Conflict with Moscow over the Daugava and Ula in the years 1567–1568    /57

Krystyna Szelągowska

Missio Scandinavica. Laurentius Nicolai Norvegus, jego życie i działalność   /73

Missio Scandinavica. Laurentius Nicolai Norvegus, his life and work    /73

Jerzy Urwanowicz

Leczyć czy odcinać putrida membra? Stanisław Żółkiewski wobec Kozaków podczas powstania Nalewajki    /103

To Treat or cut off the Diseased Limb? Stanislaw Żółkiewski Concerning the Cossacks During the Nalyvaiko Uprising    /103

Віктор Брехуненко

„Вітчизна” в уявленнях християнських козацтв XVІ – першої половини XVII ст.    /117

The „Fatherland” according to Christian Cossacks of the 16th and first half of the 17th Centuries . . . . .   /117

Наталя Яковенко

„Освоєний простір”: місця поховань волинської шляхти (середина XVI – середина XVII ст.)    /137

The ‘Domestication of Space’: Places of Burial of the Elite of Volhynia (middle of 16th to middle of the 17th centuries)     /137

Віталій Щербак

Взаємовідносини козацтва з іншими соціальними верствами, королівською та місцевою владою в Речі Посполитій     /153

The Relationship between Cossacks and other Social Strata, Royal and Local Authorities in the Polish-Lithuanian Commonwealth    /153

Karol Łopatecki

Geneza kozackiego prawa i sądownictwa wojskowego. Z badań nad artykułami wojskowymi w Rzeczypospolitej szlacheckiej    /167

Genesis of Cossack military and judiciary law based on the research of articles of war in the Polish-Lithuanian Commonwealth    /167

Hanna Osiecka-Samsonowicz

Nieznane poselstwo obediencyjne biskupa Pawła Wołuckiego do papieża Pawła V w 1613 r.   /183

The Unknown Embassy of Obedience of Bishop Paweł Wołucki to Pope Paul V in 1613   /183

Татьяна Геннадьевна Таирова-Яковлева

Вольности шляхетские и казацкие: от отчизны «Речь Посполитая» к «отчизне нашей Малороссийской»    /197

Cossack Freedom: from the “homeland in the Commonwealth” to a “Little Russian Homeland”    /197

Henryk Litwin

Posadami wielkich miast Ukrainę ozdobił. Rozwój pogranicznych majątków hetmana wielkiego koronnego Stanisława Koniecpolskiego    /209

He Ornamented Ukraine by the Foundation of Towns. The Development of the Borderland Esrtates of Crown Hetman Stanisław Koniecpolski    /209

Юрій А. Мицик

Чи Богдан Хмельницький писав сатиричного вірша про князя Домініка Острозького-Заславського?    /221

Did Bogdan Khmelnytski write a Satirical poem about Prince Dominik Ostroski-Zasławski?    /221

Mariusz R. Drozdowski

Wyprawa zborowska w propagandzie dworu królewskiego   /227

The Zboriv Expedition in the Propaganda of the Royal Court    /227

Mirosław Nagielski

Dzieje upadku hetmana zaporoskiego Iwana Wyhowskiego w świetle korespondencji z 1659 roku /243

The Fall of the Zaporozhe Hetman Ivan Vyhovski in the Light of Correspondence of 1659    /23

Piotr Kroll

Instrukcja na rozmowy z Kozakami uchwalona na konwokacji warszawskiej 1658 r.   /263

Instructions for talks with the Cossacks decreed at the Warsaw Convocation 1658.   /263

Тарас Чухліб

…Нехай тільки наступить у Війську Запорозькому щирість та зичливість до короля: з історії політичних відносин між Польщею та Україною (1660-ті – перша половина 1670-х рр.)    /291

…let there only be sincerity and benevolence toward the king in the Cossack Army: the history of political relations between Poland and Ukraine (1660s – first half of the 1670s)    /291

Maciej Franz

Ideologia religijna a sojusze polityczne Kozaczyzny w drugiej połowie XVII wieku .   /317

Religious Ideology and Political Alliances of Cossack territory in the Second half of the Eighteenth Century     /317

Marek Wagner

Udział Republiki Weneckiej w wielkiej wojnie tureckiej (1684-1699)    /329

The Participation of the Republic of Venice in the Great Turkish War (1684-1699)   /329

Serhii Plokhy

Mystifying the Nation: The History of the Rus’ and its French Models    /347

Ірина Дмитришин

Григір Орлик – польський патріот?    /359

Grygir Orłyk – Polish Patriot?    /359

Максим Яременко

Для “честі дому”, заради користі «отчизни» та «в прислугу государственную» (стимули до навчання дітей козацької старшини у XVIII ст.)    /369

For “the Honor of the House”, for “Benefit of the Fatherland” and “at the State Service” (the Cossack’s Nobility Motivation for schooling in the Eighteenth Century)    /369

Andrzej Szwarc

Ruś w wyobraźni i w rzeczywistości. Polskie koncepcje polityczne i militarne wobec ziem ukraińskich w dobie powstania styczniowego i próby ich realizacji (przegląd problematyki)   /39

Russia in the Imagination and Reality. Polish Political and Military Concepts Concerning Ukrainian Territory in the Period of the January Uprising (an Overview of the Issues)    /389

DYPLOMACJA

DIPLOMACY

Stanisław Bogaczewicz

Wymiany korespondencji między sekretariatem papieskim a nuncjaturą apostolską w Polsce w czasie misji Juliusza Ruggieriego (1565-1568)    /409

The Exchange of Correspondence between the Papal Secretariat and the Apostolic Nunciature in Poland at the Time of the Mission of Julius Ruggieri (1565–1568)    /409

Ewa Dubas-Urwanowicz

Między troską o losy Kościoła w Rzeczypospolitej a sympatią do Habsburgów. Hannibal z Kapui w Rzeczypospolitej w latach 1588-1591    /431

Between Concern for the Fate of the Church in the Commonwealth and Sympathy for the Habsburgs: Hannibal de Capua in the Commonwealth in 1588-1591    /431

Ryszard Skowron

Nuncjusz i ambasador. Korespondencja Annibala z Capui z Guillénem de San Clementem (1586-1591)   /453

The Nuncio and the Ambassador. Correspondence between Annibale of Capua and San Clemente (1586-1591)    /453

Tadeusz Fitych

Obraz biskupów polskich w oczach nuncjuszów papieskich z połowy XVII    /469

Polish Bishops as perceived by papal nuncios in the first half of the 17th century    /469

Paweł Duda

Działalność oddziałów Hansa Georga von Arnima w Rzeczypospolitej z punktu widzenia nuncjusza papieskiego Antonia Santacrocego    /511

The activities of the Divisions of Hans Georg von Arnim in the Commonwealth from the viewpoint of the Papal Nuncio Antonio Santacroce    /511

Katarzyna Wiszowata-Walczak

Pobyt Jana Kazimierza na Śląsku w 1655 roku w świetle korespondencji nuncjusza Piotra Vidoniego /533

The Stay of Jan Kazimierz in Silesia in the light of the correspondence of the Nuncio Pietro Vidoni   /533

Maria Domin

Jan Kazimierz Denhoff i Józef Karol Lubomirski – reprezentanci króla Jana III w Rzymie   /543

Jan Kazimierz Denhoff and Józef Karol Lubomirski – Representatives of King Jan III in Rome    /53

Bp Jan Kopiec

Pierwsze spotkanie nuncjusza Nicola Spinoli z królem Augustem II w 1710 r.    /563

The First Meeting of Nicolo Spinoli the Papal Nuncio with King August II in 1710    /563

Wojciech Kęder

Rzymska misja Karola Litawora Chreptowicza – przyczynek do dziejów dyplomacji konfederackiej na przełomie 1767/1768 roku    /573

The Roman Mission of Karol Litawor Chreptowicz – a Contribution to the History of Confederate Diplomacy at the turn of 1767/1768    /573

Wojciech Biliński

Bywalcy „Salonu Ambasadorowej”. Ze Sztambucha Leonii Papée    /587

Guests in the Salon of the Ambassador’s Wife: the Stammbuch of Leonia Papée    /587

RELIGIA

RELIGION

Jan Stradomski

Z kart antyłacińskiej literatury cerkiewnosłowiańskiej w dawnej Rzeczypospolitej    /641

Excerpts from the Chapter of Anti-Latin Church Slavonic Literature in the Former Republic of Polan   /641

Jacek Brzozowski

Otwartość religijna a interes państwa. Zygmunt I wobec wyznań i religii w latach 1506-1548     /657

Religious openness and national interest. Sigismund I’s attitude towards denominations and religions in the years 1506-1548    /657

Konrad Kuczara

Działalność Joachima V na rzecz poprawy materialnej i duchowej Kościoła prawosławnego w Rzeczypospolitej   /685

The activities of Joachim V to lead to the Material and Spiritual Improvement of the Orthodox Church in the Commonwealth    /685

Piotr Chomik

Przemiany religijności wyznawców Kościoła prawosławnego na obszarze Wielkiego Księstwa Litewskiego od drugiej połowy XVI wieku do połowy XVII wieku    /693

Religious Transformations Among the Followers of the Orthodox Church in the Grand Duchy of Lithuania in the Second Half of the Sixteenth Century to the Mid-Seventeenth Century   /693

Marek Melnyk

Chrzest – sakrament jedności chrześcijańskiej na pograniczu polsko-ukraińskim XVI-XVII wieku   /709

Baptism – the Sacrament of Christian Unity in the Polish-Ukrainian Borderlands in the sixteenth and seventeenth century    /709

Marzanna Kuczyńska

Piotr Mohyła – ojciec duchowy „dziesięciu świętych Akademii Kijowsko-Mohylańskiej”   /729

Peter Mohyla – Spiritual Father, “the Ten Holy Men of the Kiev-Mohyla Academy”  /729

Tomasz Kempa

Protopop słucki Andrzej Mużyłowski – antagonista unii brzeskiej z pierwszej połowy XVII wieku   /745

Andrzej Mużyłowski of Slutsk, an Antagonist of the Union of Brest in the first half of the 17th century    /745

Ігор Скочиляс

Рецепція Берестейської унії у Львівській єпархії в першій половині XVII століття (спростування одного історіографічного міфу)    /775

Perception of the Union of Brest in the Diocese of Lviv in the First Half of the Seventeenth Century (Correction of a Historiographical Myth)   /775

Wojciech Walczak

Spór o granice. Przynależność Mozyrszczyzny do unickiej eparchii turowsko-pińskiej  /795

The dispute over the boundaries. The Inclusion of Mazyr Province in the Uniate Turovsk-Pinsk Eparchy    /795

Paweł Zając OMI

Tomasz Antici, rewolucja i cierpienia Kościoła w korespondencji kardynała Franciszka Herzana z lat 1798-1799    /807

Revolution and the Suffering of the Church in the Correspondence of Cardinal Franziskus Hertzan von Harras, 1798-1799   /807

Aleksander Naumow

Obraz Mazepy w cerkiewnych tekstach obrzędowych   /835

The Portrayal of Mazepa in the Liturgical Literature of the Orthodox Church    /835

Katarzyna Losson

Stosunek państwa do religii w Hetmanacie kozackim   /851

Religion and State in the Hetmanate   /851

Antoni Mironowicz

Prawosławne szkolnictwo teologiczne na terenie Rzeczypospolitej   /863

Schools of Ecclesiastic Brotherhoods in the Commonwealth in the Sixteenth and Seventeenth Centuries    /863

Andrzej Gil

Materiały do dziejów unickiej diecezji chełmskiej w opisie księdza Pawła Szymańskiego z 1825 r.   /881

Material for the History of the Chelm Uniate Diocese in the Description of Father Paul Szymanski of 1825    /881

Frank Sysyn

The Ukrainian Populist Clergy and the Habsburgs: The Conflicted Vision of Father Mykhailo Zubryts’kyi    /901

Hieronim Fokciński SJ

Sługa Boży Zygmunt Łoziński. Biskup miński i piński    /913

Servant of God Zygmunt Łoziński. Bishop of Minsk and Pinsk    /913

O. Борис Ґудзяк

Пострадянське церковне життя у незалежній Україні: емблематичні явища та виклики XXI століття    /929

Post-Soviet Orthodox Church Life in Independent Ukraine: the Challenges of the 21st century    /929

Ks. Tadeusz Kasabuła

Z dziejów Kapituły Katedralnej Wileńskiej i Białostockiej Kapituły Metropolitalnej   /951

The history of the Vilnius Cathedral Chapter and the Metropolitan Chapter of Bialystok    /951

KULTURA

CULTURE

Giovanna Brogi Bercoff

L’Eretico, ovvero di Jan Hus. Storia e idee nella poesia di Taras Ševčenko    /967

The Heretic, or Jan Hus. History and ideas in Taras Shevchenko’s poem   /967

Andrew B. Pernal

Two newly-discovered seventeenth-century manuscript maps of Ukraine    /983

Magdalena Piwocka

„Antyk na dworze Jagiellonów”. Refleksy rzymskich kolekcji starożytności w arrasach króla Zygmunta Augusta   /1001

“Antiquity at the Court of the Jagiellonians”. Reflections on the Roman Antiquities depicted in the Tapestries of King Sigismund Augustus   /1001

Włodymyr Ałeksandrowycz

Trimorfon z Chrystusem w chwale na sklepieniu lubelskiej zamkowej kaplicy Trójcy Przenajświętszej   /1027

The Trimorphon with the Majestas Domini on the Vaulting of the Most Holy Trinity Chapel in Lublin Castle   /1027

Валентина Соболь

Панегірики про книгу, освіту, науку   /1043

Panegyric about the book, education and erudition   /1043

Tomasz Hodana

Sodoma i królestwo babilońskie. Rzeczpospolita w pismach Iwana Wiszeńskiego   /1057

Sodom and the kingdom of Babylon: the Commonwealth in the writings of Ivan Vishenski    /1057

Viviana Nosilia

Le figure di ripetizione nelle opere di Ivan (Ioann) Višenskij     /1069

Rhetorical Figures of Repetition in the Works of Ivan Vishenski    /1069

Лариса Довга

“Діалогічне мислення” у поезії Лазаря Барановича    /1091

“Dialogical thinking” in the poetry of Lazarus Baranovych    /1091

Piotr Borek

Nowe materiały do biografii Daniela Bratkowskiego    /1103

New Information on the Biography of Daniel Bratkowski   /1103

Witalij Perkun

Rękopisy Zakładu Zbiorów Mikrofilmowych Biblioteki Narodowej w Warszawie do studiów ukrainistycznych XVII-XVIII wieku   /1119

The Value of the Microfilm Collections of the Manuscripts Division of the National Library in Warsaw for Studies of Ukraine in the Seventeenth and Eighteenth Centuries    /1119

Bożena Popiołek

Szlachcic w podróży. Regestr wydatków podróżnych Jana i Antoniego Cetnerów z lat 1724-1727 /1127

The Nobleman on his Travels: The Travel Expenses of Jan and Antoni Cetnerów in 1724-1727   /1127

M. Marcella Ferraccioli, Gianfranco Giraudo

Quanto costa un Principe in incognito? Appunti sul viaggio dei Conti del Nord a Venezia   /1145

How Much does the Incognito Journey of a Prince Cost? On the journey of the „Counts from the North” to Venice   /1145

Natalia Pylypiuk

May the victorious cross be a sword in his hand. On a Morality Play by Mykhailo Kozachyns’kyi    /1173