Obrady sejmu grodzieńskiego 1784 roku. Studium z dziejów kultury parlamentarnej

Autor: Andrzej Stroynowski

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 250

Okładka: twarda

Format: 17,0 cm x 24,3 cm

"[...] Analiza dyskusji sejmowych powinna ukazać zasadnicze różnice pomiędzy zwolennikami dworu i opozycji w podejściu do węzłowych problemów kraju, doszukując się w tym nie tyle starcia przeciwstawnych obozów lecz programów. Jeszcze ważniejsze jednak wydają się elementy dążeń do przynajmniej częściowej modernizacji, które ponad podziałami politycznymi łączyły sejmujących. Oczywiście w tle dyskusji stale obecna była świadomość ograniczeń wynikających z traktatów rozbiorowych, ale szukano też możliwości rozwiązywania szczegółowych problemów, chociaż musiano różnić się proponowanymi sposobami. Takie potraktowanie dyskusji sejmowej oznacza dostrzeżenie na tym sejmie dążeń do modernizacji państwa zarówno po stronie konstruktywnej opozycji sejmowej, jak króla Stanisława Augusta, którego koncepcje nie do końca były podzielane przez jego stronnictwo, często oskarżane o bezprogramowość. Zasadniczym celem tej pracy stanie się więc ukazanie zasadniczych wątków dyskusji sejmowej, procedury obrad, dorobku ustawodawstwa, a zwłaszcza specyfiki tego pierwszego w czasach stanisławowskich sejmu w Grodnie. Obok tego konieczna jest analiza oratorstwa sejmowego zarówno od strony jakościowej, jak też ilościowej. Pozwolić to powinno na określenie rzeczywistego znaczenia sejmu grodzieńskiego 1784 r.,  dotychczas ocenianego nieomal wyłącznie poprzez jego dorobek ustawodawczy, z pominięciem kwestii jego wpływu na kierunek późniejszych zmagań w latach 1786-1792."

(fragment Wstępu)

Spis treści:

Wykaz skrótów /7

Wstęp /9

Rozdział I. Zwołanie sejmu do Grodna  /27

Sytuacja polityczna przed sejmem grodzieńskim  /28

Wybór miejsca obrad w Grodnie  /34

Cele sejmu i jego izba poselska   /40

Rozdział II. Początek sejmu i obrady w Izbie Senatorskiej  /49

Ukonstytuowanie sejmu (4–5 X 1784)  /50

Obrady w izbach połączonych 6–23 X 1784  /58

Rozdział III. Obrady w izbach rozłączonych (23 X – 8 XI 1784)  /85

Kontrola władz wykonawczych  /86

Okres prac ustawodawczych  /105

Rozdział IV. Końcowe obrady i dorobek ustawodawczy /121

Obrady w izbach połączonych (8 XI – 13 XI 1784)  /122

Dorobek ustawodawczy sejmu  /126

Problem jakości ustawodawstwa  /136

Rozdział V. Formy aktywności parlamentarnej /143

Frekwencja  /144

Prowadzenie obrad  /149

Oratorstwo  /161

Zakończenie /183

Aneksy  /197

1. Wykaz posłów na sejm 1784 r.  /197

2. Wykaz senatorów uczestniczących w sejmie 1784 r.  /203

3. Aktywność oratorska na sejmie 1784 r.  /204

Bibliografia  /209

• Archiwalia  /209
• Źródła drukowane i wydawnictwa źródłowe  /210
• Literatura  /214

Streszczenia  /237

• Parliamentary debates in the Seym of Grodno in 1784  /237
• 1784 metų Gardino seimo veikla  /238
• Гродзенскі сойм 1784 года   /239
• Засідання Гродненського сейму 1784 року /240

Indeks nazwisk  /241