Obowiązek mszalny w średniowiecznej Polsce

Autorka: Izabela Skierska

Rok wydania: 2003

Liczba stron: 308

Okładka: twarda

Format: 17,00 cm x 24,00 cm

Uwagi - okładka z zatarciami i kilkoma zarysowaniami, brzegi stron lekko zabrudzone

Pierwsza w historiografii polskiej - i jedna z nielicznych w Europie - monografia jednego z najważniejszych elementów życia religijnego. Autorka omawia zasięg obowiązku uczestnictwa we mszach świętych, warunki dopuszczenia do mszy i komunii świętej oraz formę tych obrzędów.

Spis treści:

Wstęp  /5

Rozdział pierwszy 

Geneza obowiązku mszalnego  /17

I. Pojęcie mszy  /17

II. Obowiązek mszalny w ramach nakazów i zakazów świątecznych  /20

1.   1. Kształtowanie się świątecznych norm preceptywnych i miejsce wśród nich obowiązku mszalnego /20. 2. Święta w ciągu roku  /27. 3. Informowanie o świętach i zasadach świętowania /40

Rozdział drugi

Obowiązek mszalny świeckich i duchownych  /43

I. Wierni świeccy (laici)  /43

1. Uczestnictwo w świątecznej mszy /43. 1A. Annus discretionis /57. 1B. Zwolnienia z obowiązku mszlnego /59. 1C. Zakaz i ograniczenie udziału we mszy  /61. 2. Miejsce realizacji obowiązku mszalnego /69. 2A. Kościół parafialny. 2Aa. Kościoły (kaplice) filialne /81. 2B. Poza parafią  /85. 3. Iura parrochialia /87 

II. Duchowni (clerici, sacerdotes)  /107

1. Kapłani /108. 1A. Obowiązek sprawowania mszy  /108. 1B. Miejsce celebrowania mszy /115. 1Ba. Sacerdotes loci /115. 1Bb. Sacerdotes extranei, peregrini, vagabundi, vagi /118. 1Bc. Członkowie korporacji kapitularnych /121. 1Bd. Biskupi /122. 1C. Zakaz celebrowania mszy /127. 2. Niekapłani /129 

III. Frekwencja /131

Rozdział trzeci

Msza - warunki celebry i uczestnictwa  /136 

I. Pora odprawiania mszy  /136

1. Missa magna /141. 2. Missa matutinalis /144

II. Miejsce i forma mszy  /146

1. In loco sacrario /146. 1A. Kościół, kaplica /146. 1B. Tentorium. Altare portatile /149. 2. Złamanie sakralności miejsca celebry /153. 2A. Ekskomunika /155. 2B. Interdykt /157. 2C. Suspensa /165. 2D. Rozlanie płynów fizjologicznych /166. 3. Missa bassa – missa cantata /168. 4. Missa realia – missa sicca /171

III. Nauczanie podczas mszy  /172

1. Zakres nauczania /173. 2. In vulgari /182

IV. Obowiązki duchownych  /189

IV. Obowiązki świeckich  /195

1.   1. Strój  /195. 2. Zachowanie /198. 3. Ofiara mszalna (offertorium, oblatio)  /211

Rozdział czwarty

Komunia i spowiedź  /221

I. Pojęcie  /221

II. Częstotliwość przyjmowania komunii  /222

1. Stulecia VI-XII  /222. 2. Doroczna komunia wielkanocna (stulecia XIII-XV)  /225. 3. Komunia poza okresem wielkanocnym po 1215 roku /235

III. Mundicia consciencie et corporalis  /239

1. Spowiedź /240. 2. Post eucharystyczny /250. 2A. Warunki zachowania postu /250. 2B. Czas postu /257

IV. Uprawnieni i niedopuszczani  /261

1. Clerici et laici /261. 2. Nieletni /261. 3. Ekskluzenci /264

V. Miejsce przyjmowania komunii  /270

VI. Postać komunii  /276

1.   1. Pod jedną czy dwiema postaciami? /276. 2. Eulogia /279

Zakończenie  /281

Wykaz źródeł i literatury  /285

Zusammenfassung  /305

Wykaz ilustracji  /309