Nowy Aleksander. Ikonografia i legenda Mitrydatesa VI Eupatora

Autorka: Agnieszka Fulińska

Rok wydania: 2015

Liczba stron: 224

Okładka: twarda

Format: 16,5 cm x 24,0 cm

Mitrydates VI Eupator Dionysos jest jedną z najbarwniejszych postaci świata hellenistycznego. Historia zapamiętała go jako władcę o ogromnych ambicjach i zdolnościach politycznych oraz militarnych, rozmiłowanego w kulturze helleńskiej i występującego w jej obronie przeciwko ekspansji Rzymu, a zarazem człowieka bezwzględnego i okrutnego.
Nie jest to jedyna ambiwalencja w jego portrecie historycznym: ten wykształcony na sposób grecki król, piszący traktaty naukowe i korespondujący z uczonymi całego greckiego świata, był ponoć jednocześnie człowiekiem skrajnie przesądnym i zabobonnym. Zaprawiony w bojach żołnierz, który wygnany w dzieciństwie z dworu przez ojca miał wychowywać się w dziczy, nabierając Heraklesowej siły podczas walk z dzikimi zwierzętami, był jednocześnie sybarytą rozmiłowanym w luksusie i przepychu.
Autorka – uwzględniając zarówno artystyczne formy prezentacji wizualnej, jak i te, które w swoim czasie posiadały zastosowanie czysto praktyczne – próbuje odtworzyć obraz Mitrydatesa VI, jaki król sam propagował wśród sobie współczesnych.

Spis treści: 

Wstęp /9

I. Wprowadzenie - zarys historii królestwa Pontu i dzieje Mitrydatesa VI /15

II. Wizerunek a portret /37

1. Indywidualizm i uogólnienie /40
2. Idealizacja /48

III. Grecki portret oficjalny /53

1. Portret i polityka przed Aleksandrem /53
2. Ikonografia Aleksandra /57
3. Portrety władców hellenistycznych /68
   Monety /68
   Rzeźba /74
   Gliptyka /79
   Malarstwo i mozaiki /81 

IV. Ikonografia dynastii pontyjskiej /83

V. Ikonografia Mitrydatesa VI Eupatora /93

1. Źródła historyczne /93
2. Monety /100

3. Rzeźba i drobna plastyka /113
   Portret z Luwru /114
   Portrety z Delos /117
   Wizerunki z Pergamonu /126
   Portrety znad Morza Czarnego /132
   Portret z Ostii /138
   "Pyrrus" z Kopenhagi /139
   "Mitrydates San Teodoro" i "Ariarates" z Aten /140
   Identyfikacje wysoce wątpliwe, o niewystarczających danych lub błędne /143
   
   Tors z Melos /143
   Helios z Wenecji /144
   "Aleksander Schwarzenberg" /145
   Herkules z Wału Hadriana /146
   Drobna toreutyka nieznanej proweniencji /148
   Kosmokrator z Amisos /149
   

4. Gliptyka /152
   Gemmy "królewskie" /153
   Gemmy z wizerunkami "boskimi" /159
   Kryształowy Apollo z Paryża /161
5. Typologia /162

VI. W poszukiwaniu wizerunku Mitrydatesa /167

1. Mitrydates - Eupator i Dionizos /167
2. Imitator Alexandri celeberrimus /172

Podsumowanie /179

Typologia /183

Katalog /185

Bibliografia /201

Indeks osobowy /215

Summary /221