(Nie)formalne imperium. Wielka Brytania i Ameryka Łacińska w długim wieku XIX

Autorzy: Norbert Nowakowski, Marcin F. Gawrycki

Rok wydania: 2014

Liczba stron: 314

Okładka: miękka

Format: 15,0 cm x 21,0 cm

Dość łatwo dojść do wniosku, że Ameryka Łacińska płynnie przeszła od hiszpańskiej formalnej zależności do północnoamerykańskiej mniej lub bardziej bezpośredniej dominacji. Często zapomina się, że w tzw. długim wieku XIX głównym mocarstwem światowym była Wielka Brytania, która realizowała swoje interesy bądź to na drodze ustanawiania kolonialnych zależności, bądź to poprzez swoje wpływy. Z tym drugim przypadkiem mamy do czynienia w Ameryce Łacińskiej, co zyskało miano nieformalnego imperium, czerpiącego swoją siłę nie z militarnej siły i politycznego podporządkowania, ale z trudno uchwytnych zależności handlowych, gospodarczych, ideologicznych i kulturowych. George Canning, mówiąc w 1824 roku: „Hiszpańska Ameryka jest wolna i jeśli źle nie pokierujemy naszych spraw, to jest ona angielska”, nie miał na myśli niejako wchodzenia w buty Hiszpanii i narzucenia nowym republikom kolonialnego jarzma, lecz związanie ich z Wielką Brytanią handlem i kapitałem. Niniejsza praca jest próbą przyjrzenia się, na ile ów zamysł zakończył się sukcesem

Spis treści:

Wstęp  /9

I. Teoretyczne podstawy brytyjskiej obecności w Ameryce Łacińskiej  /15

Koncepcja nieformalnego imperializmu  /15

Ewolucja poglądów - w stronę "teorii kolaboracji"  /19

Krytyka koncepcji nieformalnego imperializmu  /23

Relacje brytyjsko-latynoamerykańskie z perspektywy Ameryki Łacińskiej  /27

Nieformalne imperium z perspektywy postkolonialnej  /32

Rozdział II. Powstanie, rozwój i upadek brytyjskiego nieformalnego imperium w Ameryce Łacińskiej  /37

Polityka brytyjska wobec hiszpańskich kolonii w Ameryce Łacińskiej  /37

Wielka Brytania wobec wojen o niepodległość w Ameryce Łacińskiej  /43

Rozkwit nieformalnego imperium  /51

Pierwsza wojna światowa i upadek nieformalnego imperium  /59

Rozdział III. Argentyna – „Honorowe dominium” Wielkiej Brytanii”  /67

Debata wokół istoty brytyjskiego nieformalnego imperium w Argentynie  /67

Pierwsze próby ustanowienia brytyjskiego hegemonicznego porządku w Argentynie  /71

Rozkwit brytyjskiego nieformalnego imperium w Argentynie  /77

Schyłek brytyjskiego "dominium"  /86

Rozdział IV. Brazylia w polityce Wielkiej Brytanii  /95

Początki brytyjskiego zainteresowania portugalską kolonią  /95

Kawa, kolej i zadłużenie - Brazylia w epoce późnowiktoriańskiej  /100

Upadek brytyjskich wpływów w Brazylii  /111

Rozdział V. Chile i Peru – dwa przykłady brytyjskiego nieformalnego imperium /117

Chilijska strategia akceptacji polityki wolnego rynku  /117

Peruwiańska obrona monopoli  /141

Rozdział VI. Próby rozciągnięcia nieformalnego imperium na inne kraje Ameryki Łacińskiej /169

Miejsce Meksyku w ramach brytyjskiego nieformalnego imperium  /169

Urugwaj - brytyjskie państwo buforowe  /192

Inne przykłady nieformalnego imperium w Ameryce Południowej  /200

 Rozdział VII. Próba budowy formalnego imperium na wielkich Karaibach  /213

Karaiby pod brytyjskim panowaniem  /213

Rywalizacja brytyjsko-północnoamerykańska w Ameryce Środkowej  /249

Spór z Wenezuelą o Gujanę  /272

Zakończenie /279

Bibliografia  /289

Indeks nazwisk  /305