Miłość i strach. Dzieje uczuć kobiet i mężczyzn - Tom IV Wiek XVI-XVIII. Uwolnienie i konsumpcja żądz

Autor: Jerzy Besala

Rok wydania: 2014

Liczba stron: 516

Okładka: twarda

Format: 17,0 cm x 22,5 cm

Kontynuując swą podróż przez stulecia, Jerzy Besala przygląda się tym razem uczuciowości i obyczajowości właściwej dla XVI, XVII i XVIII wieku. To epoka odkryć geograficznych, wielkich przemian związanych z rozwojem handlu, wytwórczością, urbanizacją, szczególnie we Włoszech, gdzie już w XVI wieku połowa ludności mieszkała w miastach. To także okres reformacji, zmian teologicznych i przeobrażeń w podejściu do płciowości, edukacji kobiet z elit, rozwoju druku.

Nadchodziły nowe czasy dla obu płci, średniowieczny wzorzec załamywał się. Mężczyźni przestawali być dominantami w realizowaniu "miłości" jako pożądania. Wykształcone królowe, jak osławiona francuska Margot de Valois, potrafiły gardzić "prostackimi" mężczyznami w stopniu dotąd niespotykanym, pisać - jak byśmy powiedzieli dziś - feministyczne teksty i otwarcie realizować swe seksualne potrzeby. Złość kobiet, wynikająca z nierówności praw, od XVI wieku dość łatwo zaczęła wydobywać się na powierzchnię życia publicznego.

W czwartym tomie Miłości i strachu przeczytamy m.in. o romansach i miłosnej manipulacji wśród polskich i europejskich elit, maskach dworskich i etykiecie, uczuciach "zreformowanych" i skrytych w klasztorach, żądzach po szlachecku i rozkoszach chłosty.

Spis treści: 

Wprowadzenie /7

I. Virago i książę

1. Uczucia virago /15
2. Dodatek hiszpański /29
3. "Miłość" księcia /32

II. Dworzanin i kurtyzana

1. Oniryczna i wytworna miłości obrona /39
2. Pazerna kurtyzana i jej podstępni klienci /46

III. Spocone ręce

1. Pląsawice, zimnice i drgawki /61
2. Kobieta "barwy ślicznej" /68

IV. Dwie królowe i dwie panie ludowe

1. Małgorzata z Nawarry /75
2. Królowa Margot /80
3. Maria i Luiza /85

V. Czy umysł ma płeć?

1. Spór o kobietę i mężczyznę /93
2. Mężczyźni na kolanach w salonach /106

VI. Codzienność emocjonalna

1. Uczucia po włosku /113
2. Krajobrazy uczuć galijsko-germańskich /119
3. "Życie wewnętrzne" według Samuela Pepysa /128
4. "Życie wewnętrzne" według Jana Chryzostoma Paska /138
5. "Życie wewnętrzne" według Restifa de la Bretonne /149

VII. Wyobraźnia

1. Iluzje miłości i reakcje /153
2. Niedojrzałe dzieci i zwariowani dorośli /159
3. Psychologizujące zawiłości uczuć /169

VIII. Klasztory pełne różnej miłości

1. Maritar o monacar? /179
2. Rozkosze chłostania /188

IX. Uczucia zreformowane

1. Walka Lutra z diabłem /197
2. Kalwin, czyli "słodycz surowości" /208

X. Coraz więcej żądzy, coraz mniej miłości 

1. Wstęp do triumfu żądz /221
2. Ludwik XIV, czyli egocentryzm zamaskowany /227
3. Królewskie "plejzyry" i cierpienia /236

XI. Żądze po szlachecku

1. Kobieta podglądana przez opata /243
2. Michel de Montaigne próbuje /253
3. Stare dobre małżeństwa: przypadki szczególne /259

XII. Maski uczuć

1. Dlaczego etykieta? /269
2. Hiszpańscy więźniowie ceremonii /273
3. Ludwik XIV patrzy w prawo, patrzy w lewo /279
4. Zderzenie naturalności polskiej z habsburską wyniosłością /283
5. Carski posoch /289
6. Odreagowanie /296

XIII. Libertynizm, czyli "zwyczaj zdawania się na instynkt"

1. Jak rozumnie folgować żądzy? /307
2. "Życie zgodne z naturą" /317
3. Libertynizm teatralny /329
4. Libertynizm romantyczny /333
5. Dodatek mieszczański /342

XIV. Polska miłosna

1. Władcza Włoszka i wątłe królowe /347
2. Miłość francuska w Polsce /356

XV. Państwa miłości

1. Utopia /365
2. Miasto Słońca /368
3. Nowa Atlantyda i inne światy /370

XVI. Uczucia a rozum

1. Kartezjusz i "potwór Myśli" /377
2. Thomas Hobbes i bellum omnium contra omnes /382
3. Reakcje na pryzmat rozumu: Pascal i Locke /385
4. Wolter, czyli pułapka względności /387
5. Kto zepsuł "dobrego dzikiego człowieka"? /390
6. "Prawdziwy filozof", czyli David Hume /393

XVII. Nowożytna władza kobiet

1. Matka królów /399
2. I will never get married /404
3. Caryca - polska szlachcianka /408
4. Łzy cesarzowej nad losem Polski /412
5. Wiek caryc /415

XVIII. Biegun potworności

1. Gilles de Rais /425
2. Elżbieta Batory /429
3. Markiz de Sade /434

XIX. Miłość w czasach zarazy

1. Rewolucja kobiet i mężczyzn /445
2. Skąd te okrutne afekty? /455

Podsumowanie /459
Przypisy /461
Wybrana bibliografia /488
Indeks osobowy /501