Maksymilian Włodarczak. Działacz strażacki i powstaniec Wielkopolski z Czarnkowa

Autor: Mateusz Ratyński

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 108

Okładka: miękka

Format: 16,00 cm x 23,5 cm

Monografia dr. Mateusza Ratyńskiego pt. Maksymilian Włodarczak (1890‒1983). Działacz strażacki i powstaniec wielkopolski z Czarnkowa jest oparta na szerokiej i pogłębionej kwerendzie archiwalnej i bibliotecznej. Autor prezentuje nie tylko postać tytułowego bohatera, ale również życie społeczne, polityczne i gospodarcze Czarnkowa. Honorowy patronat nad książką objęli burmistrz Czarnkowa Andrzej Tadla, Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918‒1919, Związek Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczpospolitej Polskiej oraz Muzeum Ziemi Czarnkowskiej.

Maksymilian Włodarczak żył w latach 1890‒1983. Ukończył niemiecką szkołę powszechną. Jako dwudziestolatek został wcielony na dwa lata do Armii Cesarstwa Niemieckiego. Po zakończeniu służby pracował fizycznie jako rębacz węgla w jednej z kopalni na terenie Nadrenii (1912‒1914). W okresie I wojny światowej walczył w szeregach 6 Zachodniopomorskiego Pułku Piechoty nr 149. W wojsku niemieckim dosłużył się stopnia kaprala (sierżanta). Brał udział w najważniejszych bitwach I wojny światowej, m.in. nad Sommą (1914) i pod Verdun (1916). Wraz z końcem Wielkiej Wojny Włodarczak wrócił w październiku 1918 r. do Czarnkowa i włączył się w działalność niepodległościową. Został członkiem Rady Robotniczo-Żołnierskiej oraz Powiatowej Rady Ludowej, objął również dowództwo piętnastoosobowej Straży Bezpieczeństwa, która pilnowała porządku w mieście. W trakcie powstania wielkopolskiego dowodził kompanią przy I baonie czarnkowskim majora Zdzisława Orłowskiego. Walczył w bitwach o Czarnków, Romanowo, Chodzież, Nakło, Budzyń, Walkowice i Węglewo. Szczególnie zasłużył się 13 stycznia 1919 r. w potyczce w rejonie Romanowa.
 

W okresie II RP Włodarczak pracował jako policjant (1919‒1921) i urzędnik czarnkowskiego magistratu (1921‒1939). Działał społecznie w ruchu strażackim. Był powiatowym naczelnikiem pożarnictwa w Czarnkowie (1926‒1934 i 1935‒1939), zastępcą naczelnika (1921‒1935) oraz naczelnikiem Ochotniczej Straży Pożarnej w Czarnkowie (1935‒1939). Działał również na forum lokalnego ruchu kombatanckiego jako jeden z liderów Towarzystwa Powstańców i Wojaków, Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914‒1919 oraz Związku Powstańców Wielkopolskich.
W trakcie II wojny światowej, zagrożony niemieckimi represjami, był zmuszony do ucieczki z Czarnkowa. Włodarczak przebywał pod fałszywym nazwiskiem Edward Nowak początkowo w Poznaniu, następnie od 1940 r. w Warszawie, gdzie pracował w tartaku. Dołączył do konspiracyjnych struktur Armii Krajowej. W sierpniu 1944 r. walczył w powstaniu warszawskim, podczas którego został ciężko ranny.

Po zakończeniu okupacji niemieckiej wrócił do Czarnkowa i włączył się w odbudowę miasta. Początkowo należał do opozycyjnego wobec komunistów mikołajczykowskiego Polskiego Stronnictwa Ludowego. Pracował jako powiatowy instruktor do spraw pożarnictwa przy Starostwie Powiatowym w Czarnkowie (1945‒1950), a następnie jako powiatowy komendant Straży Pożarnej w Czarnkowie (1950). W okresie wzmożonej stalinizacji życia publicznego był represjonowany przez komunistów. Po odwilży październikowej 1956 r. zasiadał w lokalnych władzach Związku Bojowników o Wolność i Demokrację.

(opis wydawcy)

Spis treści: 

Andrzej Tadla, Czarnków i jego mieszkańcy  /7

Janusz Gmitruk, przedmowa  /9

Wprowadzenie  /11

Maksymilian Włodarczyk (1890-1983). Życie i działalność  /15

Bibliografia  /55

Dokument źródłowy. Referat Maksymiliana Włodarczyka poświęcony powstaniu wielkopolskiemu w Czarnkowie z 6 stycznia 1964r.  /61

Indeks osobowy  /73

Ilustracje  /77