Kolosy. Wielkie rzeźby figuralne – od antyku po współczesność

Autor: Ernest Niemczyk

Rok wydania: 2018

Ilość stron: 408

Oprawa: twarda

Format: 21,5 cm x 30,0 cm

"Od powstania pierwszych kolosalnych rzeźb figuralnych – a więc od czasów prehistorycznych – obiekty te, dominując nad otoczeniem, fascynowały nie tylko wielkością, przekraczającą wysokość człowieka. Początkowo były częścią kultu, odzwierciedlały też prestiż grup społecznych i rangę twórców, lecz z upływem czasu stawały się jedynie historycznymi pomnikami.

Dzięki licznym opracowaniom monograficznym poświęconym zarówno wielkim rzeźbom, jak i wiążącym się z nimi obiektom architektonicznym i założeniom urbanistyczno-krajobrazowym, można było pokusić się o próbę przedstawienia panoramy pasjonującego zjawiska kolosalnych rzeźb. Słowo „kolos” pochodzi z klasycznej greki, w której kolossos oznaczało rzeźbę ponadnaturalnej wielkości, natomiast blisko brzmiące słowo kolos określało „tylną część ciała”."

(ze Wstępu)

Spis treści:

Przedmowa  /7

Wstęp  /9

1. Od paleolitycznych "Wenus" do neolitycznych menhirów. Prehistoryczne źródła rzeźby  /11

2. Od prehistorycznych menhirów do Wielkiego Sfinksa  /17

3. Żywe wizerunki - rzeźby figuralne starożytnego Egiptu  /43

4. Wielki Sfinks - Chefren w postaci lwa jako strażnik zaświatów w proskynezie przed Słońcem w jego ziemskiej siedzibie  /51

5. Siedzące kolosy władcy - symbole prestiżu i potęgi - inkarnacje królewskiego ducha  /65

6. Kolosy z Abu Simbel  /75

7. Wielkość kolosów. Funkcja - szyfry - symbolika - magia  /83

8. Kolosy Mezopotamii  /95

9. Skały Anatolii. Reliefy i wolno stojące rzeźby - wizerunki i zastępcze ciała hetyckich bogów i królów  /99

10. Kolosy starożytnej Grecji. Egipska geneza monumentalnej rzeźby greckiej  /119

11. Kolos w Amyklaj. Tron Appolona  /131

12. Atena Promachos Fidiasza na Akropolu  /135

13. Od archaicznych idoli do arcydzieł okresu klasycznego i hellenistycznego. Akrolityczne i chryzelefantynowe posągi kompozytowe  /141

Chryzelefantynowy posąg Anety Partenos - iluzja epifanii w świętym gaju  /144

Chryzelefantynowy posąg ojca i króla bogów - Zeusa w jego świątyni w Olimpii  /149

14. Krajobrazowe kompozycje z wielkimi rzeźbami figuralnymi  /161

15. Kolos Rodyjski - 100-stopowa rzeźba Heliosa na Rodos  /175

16. Neron jako Helios Złotej Ery - 120-stopowy rzymski kolos  /191

17. Akrolityczny posąg Konstantyna I Wielkiego. Ostatni kolos antyku  /201

18. Kolosalność jak oznaka najwyższego prestiżu i sławy. Kolosy w największej metropolii antycznego świata - Aleksandrii przy Egipcie  /209

19. Kolosalne rzeźby poza kręgiem śródziemnomorskich cywilizacji i kultur. Kolosy barbarzyńskich ludów Europy  /213

20. Kolosalne rzeźby schyłku średniowiecza  /219

21. Kolosy w somnambuliczno-mitologicznej scenerii manierycznych założeń parkowych w Bomarzo i Pratolino  /229

22. Wielkie rzeźby figuralne egzotycznych cywilizacji i kultur  /235

"Żywa prehistoria" - funkcje i formy figuralnej rzeźby ludów Oceanii i Nowej Gwinei  /235

Ameryka prekolumbijska /242

Kolosy pierwotnych kultur Indochin i Pacyfiku  /257

23. Buddyzm i jego kolosy. Indie - Indochiny - Chiny - Japonia  /267

24. Antyczne kolosy jako inspiracja rzeźb XIX i XX wieku  /293

25. Kolosy jako element konfrontacji totalitarnych reżimów XX wieku  /307

26. Kolosy jako nośniki nowych idei  /313

27. Rzeźba pomnikowa w Polsce  /325

28. Kolosalne rzeźby figuralne w powojennej Polsce. Wizje, fantazje, realizacja  /335

29. Wybrane przykłady wrocławskich kolosów  /347

30. Architektura w roli figuralnych kolosów. Antropomorficzne kolosy architektury  /355

Zakończenie  /365

Literatura  /371

Indeks osób i postaci mitologicznych  /389

Indeks nazw geograficznych  /399

Die kolosalen Figur Skulpturen - von der Antike bis zur Gegenwart. Zusammenfassung  /405