Kasztelanowa Katarzyna z Potockich Kossakowska Historie i anegdoty

Opracowanie: Jan Czernecki

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 357

Oprawa: twarda z obwolutą

Format: 17,5 cm x 24,5 cm

"Nie było w owym czasie żadnego głośniejszego wydarzenia, w którym by ta istna herod-baba nie brała udziału. Jako Potocka była nieprzejednaną nieprzyjaciółką Czartoryskich, ale nienawidziła również Bruhla, i gdy Franciszek Salezy Potocki wydawał za młodego Bruhla swoją córkę, Kossakowska poruszyła niebo i ziemię, by nie dopuścić do tego związku, który uważała za ujmę dla swego rodu.

W orientacjach politycznych zmienna jak kameleon, przerzucała się z jednej do drugiej. Była przez pewien czas stronniczką Prus i nad jej łóżkiem wisiał portret Fryderyka II-go, w 1764 roku nienawidziła Rosji, by w trzy lata później w ścisłe wejść z nią konszachty, następnie, gdy znalazła się pod panowaniem austriackim, uwielbiała Marię Teresę i Józefa II-go. Mogła i chciała być lojalną bez zastrzeżeń wobec każdego z państw rozbiorowych, tylko własnego rządu nie uznawała nigdy (...).

Jakie były przyczyny, że ta magnatka z rodu i fortuny wzięła na siebie tak nikczemną rolę agentki repninowskiej? Oto jakaś nieprzejednana, wprost chorobliwa nienawiść do króla i Czartoryskich, zupełna ignorancja w sprawach krajowych, a przedewszytkiem ustawiczna, namiętna żądza plątania sieci intryg i knowania podstępów.

Podczas Sejmu Czteroletniego znalazła się w rozterce. Przeciwniczka Małachowskiego, z zapałem popierała Ignacego Potockiego, z konieczności przeto znalazła się w obozie patriotycznym i nawet szczerze występowała przeciwko machinacjom Szczęsnego, którego usiłowała skłonić do opamiętania. Obudziło się w niej sumienie narodowe".

(fragment Słów kilka od autora)

Spis treści:

Jan Czernecki (1871-1955) - pisarz, fotograf, księgarz i wydawca  /IX

Od Redakcji  /XIX

Słowo wstępne Henryka Mościckiego  /3

Słów kilka od autora  /7

I. Starościanka grabowiecka, panna Katarzyna Potocka  - Nieustalony rok urodzenia - Rodzice starościanki: Jerzy na Podhajcach Potocki i Konstancja z domu ks. Drucko Podberska - Bracia i siostry - Młode lata - Wykształcenie - List Piotra Potockiego z Wiednia - Pierwszy życiorys  /12

II. Zamążpójście panny Katarzyny Potockiej - Stanisław hr. Ślepowron Kossakowski - Portrety Kasztelanowej - Śmierć kasztelana kamieńskiego - Kasztelanowa po owdowieniu - Kasztelanowa właścicielką Twierdzy, Toporowa, Bohorodczan - Procesy o spadek - Wada pieniactwa - Kasztelanowa opiekuje się synami brata Eustachego i sierotami po hetmanie Józefie Potockim - Utrata słuchu  /23

III. Kasztelanowa i sprawy polityczne - Hic mulier - Niezwykły rozum i charakter - "Wielka fakcyjantka" - Przywiązanie do kraju - Ostatnia matrona staropolska - Pierwsza pani galicyjska - Ostatnia szlachcianka między damami - Ostatnia dama między szlachciankami  /35

IV. Konfederacja przeciw królowi - Śmierć Augusta III - Zamiar wyniesienia wojewody kijowskiego na tron - Korespondencja z elektorową saską - Kasztelanowa ma myśl, ażeby Szpinek był królem - Stolnik litewski kandydatem do tronu - Żal do wojewody kijowskiego - Książę Radziwiłł Panie Kochanku - Hetman Branicki - Repnin działa - Zwycięstwo stolnika litewskiego dzięki carowej  /41

V. Wojewoda kijowski podczas elekcji - Opozycja pod przewodnictwem wojewody kijowskiego - Generał Kreczetnikow rozgramia opozycję - Kasztelanowa ucieka ze Stanisławowa - Na tułaczce - Przebaczenie - Pod dozorem - Ks. Radziwiłł na wygnaniu - Czartoryscy przeciw królowi - Panin niezadowolony - List Radziwiłła z wygnania - Kasztelanowa "rej wodzi" na sejmikach w Kamieńcu - Moskale sprowadzają kasztelanową do Warszawy jako więźnia politycznego  /63

VI. Kasztelanowa pod ścisłym nadzorem - Jej udział w Konfederacji Radomskiej - Żądania Rosji - Król członkiem loży masońskiej - Konfederacja radomska pomysł wojewody kijowskiego - Rząd w rządzie - Ks. Radziwiłł wraca z wygnania - Radziwiłł pod opieką rosyjskiego pułkownika Karra - Radość i triumf kasztelanowej - List biskupa Sołtyka - Biskup na wygnaniu - Plotka Repnina - Kasztelanowa na fałszywej drodze  /93

VII. Generał porucznik Kretecznikow wkracza do Polski - Jego dziennik - Kasztelanowa w sidłach polityki rosyjskiej - Uroczysty obchód imienia carowej we Lwowie - Kasztelanowa agituje - Repnin grozi - Rozkazy Repnin - Kasztelanowa nienawidzi Moskali, a króla też  /111

VIII. Kasztelanowa pod panowaniem Austrii - Niedoszła wyprawa do Moskwy - Kasztelanowa w sidłach gubernatora Pergena - 6.000 dukatów dla Pergena - Józef II w gościnie u kasztelanowej - Bal z okazji imienin Marii Teresy - Gorzkie łzy z powodu śmierci cesarza - zaborcy  /141

IX. Stosunek kasztelanowej do urzędników w niższej kategorii - Gubernialrath Koczian - Fr. Kratter o misji cywilizacyjnej - Józef Gozdzki wyrzuca za drzwi dygnitarza austriackiego Guicciardi1ego - Wawel-Louis o urzędnikach austriackich - Starosta bełski Kutschera otrzymuje porcję batów - Kasztelanowa w Wiedniu u cesarza - Stosunek do urzędników zmienia się u kasztelanowej na lepszy  /163

X. Wojewoda kijowski wydaje za mąż córkę Marię za Bruhla - Kasztelanowa przeciwna małżeństwu - Wystawne wesele - Kasztelanowa zrywa wszelkie stosunki z domem wojewody kijowskiego z powodu mezaliansu jego córki - Wizyta pani Krakowskiej w Krystynopolu - Stolnik litewski przeciw Bruhlowi - Bruhl generałem artylerii

XI. Pogrzeb wiel. hetmana kor. Stanisława Potockiego - Kasztelanowa opiekunką sierot - Dzierżawa Stanisławowa - Ucieczka - Kupno Stanisławowa - Niefortunna transakcja z Piotrem Potockim - Pokazano królowi, że się bez niego można i należy obchodzić - Pogrzeb serca wojewody kijowskiego w Sokalu - "niech wszyscy milczą" kasztelanowa milczeć nie będzie - Spotkanie z królem - Kasztelanowa opuszcza Stanisławów  /205

XII. Kasztelanowa przenosi się do Lwowa - Niegodziwy krasamt w Stanisławowie - Wielkie zgromadzenie u kasztelanowej w wilię jej imienin - Spiskowcy i patrioci gośćmi kasztelanowej - Kościuszko i kasztelanowa - Schronienie cnotliwych - Troska o losy ojczyzny  /231

XIII. Przywiązanie do rodziny - Opieka i troska o dobro bratanków i siostrzeńców - Panna Świeżawska starościanka cudnowska - Troska o przyszłość siostrzeńca Dominika Potockiego - Rady kasztelanowej w sprawie dwóch siostrzeńców księży - Kasztelanowa i Szczęsny Potocki - List kasztelanowej do Szczęsnego Potockiego  /241

XIV. Dzierżawa dóbr krystynopolskich - Poniński w Krystynopolu - Pożar zamku - Życie w Krystynopolu - Zamiar opuszczenia Krystynopola - Panegiryk na cześć kasztelanowej - Stosunki z fiskusem austriackim - Przyjęcie w zamku - Śmierć kasztelanowej - List Niemcewicza do Ignacego Potockiego z powodu śmierci kasztelanowej - Spis majątku po śmierci kasztelanowej  /259

XV. Panegiryki  /283

XVI. Anegdoty pani kasztelanowej  /289

XVII. Zakończenie  /319

XVIII. Bibliografia  /329

Skorowidz nazwisk i miejscowości  /335

Spis ilustracji  /351