Kapitał kulturowy i społeczny młodzieży na Śląsku Cieszyńskim

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 238

Okładka: miękka

Format: 16,0 cm x 24,0 cm

Monografia autorstwa Bereniki Dyczek jest pracą wartościową i godną popularyzacji. Z perspektywy socjologii prezentuje niezmiernie interesujące wyniki badań. Z jednej strony monografia wpisuje się w obszar współczesnych zainteresowań i dociekań nauk socjologicznych, z drugiej nie brak w niej odniesień do tradycji, z trzeciej - umiejętnie przekracza granice określonej subdyscypliny, czy nawet dyscypliny naukowej, tak jak wykracza poza ramy socjologii ilościowej.

(Z recenzji dr hab. Katarzyny Dojwy-Turczyńskiej)

Spis treści: 

Wstęp /11

ROZDZIAŁ 1. WAŻNIEJSZE PROCESY HISTORYCZNE NA ŚLĄSKU CIESZYŃSKIM /15

1.1. Śląsk Cieszyński za panowania Piastów, Luksemburgów i Habsburgów /16
1.2. Reformacja i kontrreformacja w Księstwie Cieszyńskim /18
1.3. Znaczenie działalności kulturalnej i oświatowej dla rozwoju idei narodowotwórczych /22
1.4. I wojna światowa na Śląsku Ciesyńskim /27
1.5. II wojna światowa na Śląsku Cieszyńskim /33
1.6. Śląsk Cieszyński w latach 1945-1989 /35
1.7. Historia jako źródło wiedzy o zmianach społecznych /41

ROZDZIAŁ 2. OD AKTYWNOŚCI KULTUROWEJ I SPOŁECZNEJ DO KAPITAŁU KULTUROWEGO I SPOŁECZNEGO /45

2.1. Rola różnorodności religijnej w kształtowaniu otwartości i aktywności jednostek /45
2.2. Socjalizacja a aktywność kulturowa i społeczna młodzieży na Śląsku Cieszyńskim /49
2.3. Rola wychowania katolickiego i protestanckiego /51
2.4. Społeczne przyczyny aktywności /56
2.5. Koncepcja kapitału kulturowego i społecznego /63

ROZDZIAŁ 3. KAPITAŁ KULTUROWY JAKO TEORIA I STRATEGIA BADAWCZA /65

3.1. O niektórych naukowych pojęciach i poglądach dotyczących kultury /65
3.2. Teoria P. Bourdieu jako system całościowy i relacyjny. Obiektywizacja kapitału kulturowego i społecznego /68
3.2.1. Kapitał kulturowy w ujęciu Bourdieu /68
3.2.2. Podział kapitału kulturowego /77
3.2.3. Sposoby nabywania kapitału kulturowego /79
3.2.4. Kapitał odziedziczony a kapitał nabyty /81
3.3. Teoria B. Bernsteina w kontekście teorii kapitału kulturowego P. Bourdieu /83
3.3.1. Kompetencje językowe. Kod ograniczony i rozbudowany /83
3.3.2. Socjalizacja a kody językowe /86

ROZDZIAŁ 4. KAPITAŁ SPOŁECZNY JAKO TEORIA I STRATEGIA BADAWCZA /89

4.1. Początki koncepcji kapitału społecznego /89
4.2. Kapitał społeczny w ujęciu J.S. Colemana. Kapitał społeczny a kapitał ludzki /92
4.3. Kapitał społeczny w ujęciu R.D. Putnama /96
4.4. Kapitał społeczny w ujęciu F. Fukuyamy /103
4.5. Wąska i szeroka definicja kapitału społecznego /105
4.6. Teorie sieci jako rozwinięcie kontekstu kapitału społecznego /107
4.7. Neoinstytucjonalizm jako czynnik kontekstowy kapitału społecznego /109
4.8. Społeczeństwo obywatelskie a kapitał społeczny /112
4.9. Negatywne skutki kapitału społecznego /114
4.10. Kapitał społeczny a kultura /116
4.11. Teoria osobowości społecznej Znanieckiego, czyli kulturowa wizja kapitału społecznego /120
4.11.1. Osobowość społeczna jako pojęcie operacjonalizujące kapitał społeczny /120

ROZDZIAŁ 5. METODOLOGIA BADAŃ /127

5.1. Podstawowe założenia dotyczące kapitału kulturowego oraz społecznego /127
5.1.1. Kapitał kulturowy /129
5.1.2. Kulturowa wizja kapitału społecznego /130
5.2. Konceptualizacja /134
5.2.1. Konceptualizacja pojęcia kapitał kulturowy /134
5.2.2. Konceptualizacja pojęcia kapitał społeczny /137
5.3. Pytania badawcze /137
5.4. Hipotezy /139
5.5 Wybór metody i narzędzia badawczego /141
5.6. Dobór próby /143

ROZDZIAŁ 6. POPULACJA GENERALNA ORAZ CECHY ZBIOROWOŚCI /145

6.1. Charakterystyka uczestników badań /146
6.1.1. Cechy społeczno-demograficzne /146
6.1.2. Pochodzenie i poziom zakorzenienia /147
6.1.3. Sytuacja materialno-bytowa /149

ROZDZIAŁ 7. KAPITAŁ KULTUROWY JAKO KOMPETENCJE KULTUROWE I JĘZYKOWE /153

7.1. Kompetencje językowe i ich formy. Kod rozbudowany i ograniczony /153
7.1.1. Estetyka materialna /154
7.1.2. Praktyczność vs indywidualizm /156
7.1.3. Sprawozdawczy vs krytyczny odbiór tekstów kultury /157
7.1.4. Samorealizacja vs autoteliczna towarzyskość (czas wolny) /159
7.2. Kompetencje kulturowe i ich formy. Podział na formę i treść /160
7.2.1. Uczestnictwo w kulturze /162
7.2.2. Literatura /163
7.2.3. Muzyka /166
7.2.4. Malarstwo /171
7.2.5. Sztuka filmowa /175
7.3. Kapitał kulturowy - wskaźniki ogólne /178
7.3.1. Model dychotomiczny /178
7.3.2. Model gradacyjny. Tranformacja modelu jakościowego na ilościowy /181

ROZDZIAŁ 8. KAPITAŁ SZKOLNY /185

8.1. Wiedza a doświadczenie /185
8.2. Wiedza, czyli sfera edukacji formalnej /186
8.3. Doświadczenie, czyli sfera praktyki językowej (edukacja nieformalna) /188
8.4. Stosunek do kapitału szkolnego. Relacje między kapitałem szkolnym a społecznym /189
8.5. Dyspozycja estetyczna a "wolność od konieczności ekonomicznej". Wybór kierunków studiów /194
8.6. Znaczenie kapitału szkolnego /197

ROZDZIAŁ 9. KAPITAŁ SPOŁECZNY JAKO EKSPANSYJNE DĄZNOŚCI DO SAMODZIELNOŚCI SPOŁECZNEJ ORAZ PRZYSTOSOWANIA OSOBISTEGO /199

9.1. Ekspansyjne dążności do samodzielności społecznej /200
9.1.1. Aktywność związana z organizacjami świeckimi /200
9.1.2. Aktywność związana z instytucją Kościoła /203
9.1.3. Nieformalna aktywność. Struktura spędzania czasu wolnego /205
9.2. Ekspansyjne dążności do przystosowania osobistego /207
9.2.1. Optymizm w kontaktach społecznych i życiu politycznym /207
9.2.2. Struktura kontaktów towarzyskich oraz rodzinnych /208
9.2.3. Rola wartości w kapitale społecznym /210
9.3. Kultura a kapitał społeczny /213
9.3.1. Kompetencje międzykulturowe /215
9.3.2. Kompetencje technologiczne /217
9.3.3. Kompetencje sieciowe /218

Zakończenie /221
Bibliografia /227