Jeżeli Bóg istnieje...Wolność człowieka a hipoteza teistyczna. Studia i eseje

Redakcja naukowa: Andrzej P. Stefańczyk

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 561

Okładka: miękka ze skrzydełkami

Format: 17,00 cm x 24,00 cm

Seria: Źródła i monografie 469

Uwagi - okładka z zatarciami, brzegi stron przykurzone

Jednym z najszerzej dyskutowa­nych współcześnie problemów w filozofii jest kwestia wolnej woli. Dotyczy ona tego, czy samą wolną wolę daje się uzgodnić z przyczynową determinacją dzia­łania przez czynniki niezależne od kontroli sprawcy, co jest wa­runkiem moralnej odpowiedzial­ności. Dyskusja zatem o wolnej woli prowadzi do problemu za­sługi i kary, winy i odpowiedzial­ności, umysłu i ciała, konieczności i możliwości, wieczności i czasu, dobra i zła. W konsekwencji pro­blem wolnej woli nie ogranicza się w prosty sposób do jednej, określonej dziedziny filozofii, ale staje się przedmiotem dociekań etyki, epistemologii, filozofii spo­łecznej i politycznej, metafizyki, filozofii umysłu, filozofii prawa i nauki czy wreszcie filozofii re­ligii. Wspólnym mianownikiem zarysowanego zagadnienia jest problem fatalizmu -  fatalizmu teologicznego, ale także logicz­nego. Logiczna wersja fatalizmu zakłada, że każde zdarzenie przy­szłe jest zdeterminowane przez to, co już jest prawdziwe, w szcze­gólności przez prawdę, która się wtedy zdarzy. Teologiczny wa­riant fatalizmu natomiast wpro­wadza predestynację wszystkich zdarzeń w takim zakresie, w ja­kim boski byt poznaje wcześniej albo wprost z wieczności, że dane zdarzenia będą miały miejsce.Prezentowana książka jest odpo­wiedzią  na zainteresowanie problematyką wolnej woli i hipo­tezą teistyczną obserwowane we współczesnej filozofii od lat sześćdziesiątych ubiegłego stulecia. 

(opis wydawcy)

Spis treści:

Podziękowania  /IX

O autorach  /XI

Wprowadzenie. Andrzej P. Stefańczyk  /XV

Część I. Historia - od św. Augustyna do Johna Locke'a

Augustyńskie źródła sporu o predestynację. Agnieszka Kijewska  /3

Skandal zła: "Jeśli Bój jest, to skąd zło? I dobro skąd, jeśli Boga nie ma?".  Agnieszka Kijewska   /29

Nauka o predestynacji Gottschalka z Orbais.  Andrzej P. Stefańczyk   /55

Jak Szkot Eriugena: Zwolennik Augustyna czy Pelagiusza?  Agnieszka Kijewska  /73

Moc Boga a wolność istot rozumnych według Anzelma z Cantenbury: Czy upadek diabła jest wolny czy konieczny?  Andrzej P. Stefańczyk   /99

Robert Grosseteste i jego De libero arbitrio.  Agnieszka Kijewska   /119

Tomasz z Akwinu o predestynacji i przyczynowaniu Boga: Wola, wiedza, łaska Boga. Andrzej P. Stefańczyk    /137

Jan Duns Szkot o predestynacji człowieka. Martyna Koszkało  /167

Wilhelm Ockham o wolnej woli Boga i człowieka. Elżbieta Jung  /193

Determinizm a wolność w ujęciu Tomasza Bradwardine;a. Elżbieta Jung  /211

Boże przyczynowanie a wolna wola - L. de Molina vs D. Banez: Zarys kontrowersji między tomizmem a molinizmem w XV wieku. Andrzej P. Stefańczyk   /239

Luis de Molina - wolność człowieka a wiedza Boga: Doktryna scientia media.  Andrzej P. Stefańczyk   /271

Baruch Spinoza: Krytyka wolnej woli. Przemysław Gut  /317

John Locke o woli i wolności. Marcin Iwanicki  /333

Część II. Współczesność - od Charlesa Hartshorne'a do Alvina Plantingi

Religijna i metafizyczna koncepcja Boga w teizmie procesualnym Charlesa Hartshorne'a . Piotr Gutowski  /357

Boska przedwiedza a wolność ludzka: N. Pike contra A. Plantinga. Marcin Iwanicki  /377

Teizm otwarty Williama Haskera a problem zła. Dariusz Łukasiewicz  /409

Wiedza uprzednia, wolna wola i przyczynowość wsteczna. Marcin Tkaczyk  /471

Bibliografia  /497

Indeks osobowy  /553