Jednostka, rodzina i struktury społeczne w perspektywie historycznej. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Cezaremu Kukli

Redakcja: Piotr Łozowski, Radosław Poniat

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 845

Okładka: twarda

Format: 23,5 cm x 30,00 cm

Seria: Prace Centrum Badań Struktur Demograficznych i Gospodarczych Przednowoczesnej Europy Środkowo-Wschodniej Tom XII

Tom, który właśnie trafia do rąk czytelników, może być postrzegany na dwa sposoby. Po pierwsze, jest pracą o charakterze naukowym. Zawarte w nim studia wiele wnoszą do naszej wiedzy na temat funkcjonowania historycznych społeczeństw. Przedstawiają one ich aktywność w sposób wieloaspektowy, począwszy od poziomu życia jednostek, poprzez małe grupy, aż po wielkie struktury. Oprócz zagadnień demograficznych podejmowane tu są kwestie z zakresu gospodarki, polityki, kultury. Autorom poszczególnych tekstów nieobca jest też perspektywa porównawcza, która nakazuje, aby informacje dotyczące epoki staropolskiej zestawiane były z wiedzą na temat funkcjonowania innych społeczeństw, przy czym odmienność taka rozumiana jest tu zarówno w kontekście geograficznym, jak i chronologicznym. Taka szeroka koncepcja tomu sprawiła, że podzielony na trzy części, nazwane: Jednostka, Rodzina, Struktury.  (...) Po drugie jest to dowód na niepoślednią rolę, jaką w polskim środowisku historycznym odgrywa Profesor Cezary Kukla, któremu tom jest dedykowany. Jego liczni przyjaciele, współpracownicy i uczniowie z dużą ochotą (o czym zaświadcza objętość tomu) przyłączyli się do inicjatywy opracowania księgi upamiętniającej 45-lecie działalności naukowej Profesora.

(fragment od Redaktorów)

Spis treści: 

Słowo o Jubilacie /7

Do Jubilata /11

Od redaktorów  /13

Bibliografia prac prof. dr. hab. Cezarego Kukli za lata 1977/2022  /15

Tabula Gratulatoria  /37

JEDNOSTKA

Sławomir Augusiewicz - Udział posiłków pruskich w bitwie pod Beresteczkiem w 1651 roku w relacjach majora Heinricha von Wallenrodta  /49

Marian Chachaj - O karierze "szewczego synka" z Kościana, doktora medycyny, Macieja Woniejskiego (Wojeńskiego) i jego synów /56

Jolanta A. Daszyńska - Miłosnym tropem, czyli kobiety w życiu Józefa Piłsudskiego w świetle materiałów internetowych /65

Jakub Grodzki - Ministrowie parafii ewangelicko-reformowanej w Nowogródku w latach 1611-1675  /73

Katarzyna Justyniarska-Chojak - Kobiety z małopolskich miast w świetle testamentów (XVI-XVIII wiek)  /84

Małgorzata Karpińska - Mężczyzna samotny w wielkim mieście. Przypadek Piotra Kopczyńskiego, polistopadowego emigranta w Paryżu  /94

Michał Kopczyński - Mieszkańcy miast i migranci u progu II Rzeczypospolitej: próba rekonesansu antropometrycznego  /101

Andrzej Korytko - Uczniowie braniewskiego gimnazjum - świeccy senatorowie koronni za Władysława IV Wazy. Próba zbiorowego portretu  /109

Rafał Kosiński - Poczucie tożsamości Wiktora z Tunnuny /116

Hanna Kurowska - Wykształcenie mieszkanek miast Ziemi Lubuskiej w świetle spisów powszechnych  /125

Artur Markowski - Proletariacki parytet. Konflikt wśród białostockich robotników przemysłu tekstylnego w początku XX wieku  /135

Mirosław Nagielski - Tytus Liwiusz Boratyni (Burrattini) i jego rozliczenia z wojskiem Wielkiego Księstwa Litewskiego z lat 1664-1668  /147

Barbara Obtułowicz - Maria Anparo Munoz y de Borbon, księżna Władysławowa Czartoryska oczami rodziny Czartoryskich i Polonii  /158

Bartosz Ogórek - Wiek zawierania pierwszych małżeństw przez kobiety w Polsce w XVII-XIX wieku. Metastudium  /165

Jacek Pielas - Życie i testament Salomei z Dembińskich Sudrawskiej (zm. 1749). Z dziejów konfliktów rodzinnych w środowisku  średnioszlacheckim w XVIII stuleciu  /174

Jan Snopko - Z nadzieją na lepsze jutro. Polacy wobec wielkiej wojny w 1914 roku  /189

Robert Suski - Orozjusz i Sejan. Narracja Orozjusza o degeneracji panowania cesarza Tyberiusza  /197

Agnieszka Szudarek - Praca w biografiach niezamężnych szlachcianek. Kształtowanie się nowego wymiaru staropanieństwa w pruskiej Prowincji Pomorze (Provinz Pommern) w przededniu I wojny światowej  /210

RODZINA

Łukasz Baranowski - Sytuacja rodzinna wdów  w radziwiłłowskich dobrach Kopyś w drugiej połowie XVIII wieku  /225

Antoni Braciak - Chrzty w parafii Pisarzowice w świetle najstarszej zachowanej księgi chrztów  /231

Dariusz K. Chojecki - Oczekiwane dalsze przeciętne trwanie życia w państwie Prusy na początku XX wieku w przekroju regionalnym  /239

Jakub Dobrzyński - Imiona chrzestne nadawane dzieciom w parafii w Płonce Kościelnej w latach 1730-1825  /262

Antoinette Fauvre-Chamoux - HIstorical Demography, Natural Daughter of the Annales School /270

Radosław Gaziński - Źródła dotyczące zjawisk demograficznych w Archiwum Książąt Szczecińskich  /287

Henryk Gmiterek - Śluby w lubelskiej parafii św. Michała Archanioła na przełomie XVI i XVII wieku (1596-1605)  /294

Tomasz Jaworski - Dzieje polskich rodzin reemigrujących ze Słowacji do Polski w latach 1948-1949 we wspomnieniach Jana Kulicza  /302

Jarosław Kita - Dziewiętnastowieczna rodzina ziemiańska na przykładzie Pilawitów Potockich z linii chrząstowskiej  /309

Konrad Kołodziejczyk, Mateusz Wyżga - Studium przypadku w badaniach nad mikromobilnością społeczeństwa preindustrialnego / 322

Marzena Liedke - Magnacka rodzina przybrana. Ramy prawne powstawania i funkcjonowania  /329

Robert Litwiński - W służbie państwa i społeczeństwa. Stowarzyszenie Rodzina Policyjna 1929-1939 (zarys problematyki)  /341

Piotr Łozowski - Nieruchomość jako środek zabezpieczenia na starość w późnośredniowiecznej Warszawie  /347

Irena Makarczyk - Dissolutio sponsalium - rozwiązanie zaręczyn przed sądem kościelnym. Przyczynek do obyczajowości na Warmii w XVII wieku  /357

Piotr Modiunka - Księgi zmarłych z południa dawnej diecezji krakowskiej do roku 1776 w kontekście badań demograficzno-historycznych. Zarys problemu  /366

Tomasz Mojsik - Od strzał Apollona do badań DNA: literackie, historyczne i epidemiologiczne aspekty zarazy w Atenach  /377

Zdzisław Noga - Krauzowie krakowscy w XVII wieku  /392

Bożena Popiołek - Rola kobiet w kształtowaniu polityki matrymonialnej rodzin szlacheckich w XVII-XVIII wieku  /399

Piotr Rachwał - Demografia parafii Kurów (archidiecezja lubelska) w latach 1811-1900  /412

Dariusz Rolnik - O "obyczajowości" rodziny włościańskiej czasów stanisławowskich uwag kilka  /423

Jurgen Schlumbohm - Anonyme Geburten von zweihundert Jahren. Das "geheime Buch" des Gottinger Entbindungshospitalas 1794-1819  /431

Michał Szołtysek - Life at the margins: household membership and living arrangements of lodgers in preindustrial East-Cental Europe  /448

Alice Velkova, Ludmila Fialova - Study of cohabitation of three-generational families on the Stahlavt estate in western Bohemia in 1820  /470

Dorota Żołądź-Strzelczyk - "Expensy" dla dzieci Marianny i Józefa Mniszchów  /482

STRUKTURY

Jerzy Autuchiewicz - Polityka władz komunistycznych wobec inteligencji w województwie białostockim w latach 1944-1948  /491

Witold Bobryk - O przynależności społecznej i etnicznej ludności unickiej na terenie eparchii chełmskiej w XVIII wieku  /500

Andrzej Bonusiak - Mniejszość polska we współczesnej Ukrainie. Studium przypadku na przykładzie Berdiańska  /506

Piotr Chomik - Źródła do dziejów Kościoła prawosławnego w archiwach miasta Białegostoku  /513

Wiesław Długokęcki - Urząd mistrza piekarskiego na zamku malborskim w pierwszej połowie XV wieku  /519

Dariusz Dolański - Obraz Skandynawii w Nowych Atenach Benedykta Chmielowskiego  /524

Paweł Grata - Walka z zagrożeniami epidemicznymi w Polsce po obu wojnach światowych. Analiza porównawcza  /531

Piotr Guzowski, Radosław Poniat - Panowie i niewolnicy? Demografia oraz gospodarstwo domowe szlachty i chłopów na Wołyniu w przededniu uwłaszczenia  /541

Jadwiga Hoff - Żydowskie miasteczko galicyjskie (na przykładzie Bolechowa)  /551

Wojciech Iwańczak - Konwencje, rytuały i rozrywka na dworze Karola IV /561

Grzegorz Jawor - Udział mieszkańców wsi prawa wołoskiego w systemie egzekwowania prawa na obszarze Karpat polskich w XV i XVI wieku  /567

Tomasz Kempa - Tolerancja i nietolerancja religijna w Wilnie oraz innych miastach Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVI-XVII wieku. Stan badań i postulaty  /575

Małgorzata Kołacz-Chmiel - W cieniu dużego miasta. Wpływ Lublina na życie społeczne i gospodarcze mieszkańców okolicznych wsi w XV i XV stuleciu  /593

Ewelina M. Kostrzewska - Powidoki emancypacji kobiet w katolickich środowiskach młodych na początku XX wieku  /608

Waldemar Kowalski - Trydenckie wyzwania a duszpasterstwo w kieleckiej parafii kolegiackiej drugiej połowy XVI wieku  /616

Monika Kozłowska-Szyc - Przestępczość i konflikty społeczne w osiemnastowiecznym Białymstoku  /627

Jakub Kozłowski - Produkcja roślinna w folwarkach klucza kieleckiego biskupstwa krakowskiego w latach 1635-1645  /634

Maciej Kwiatkowski - Dochodowość starostwa gniewskiego w XVI-XVIII wieku. Kierunki przeobrażeń gospodarczych oraz struktura przychodu  /644

Janusz Łosowski - Mieszczańska personalizacja zła. Obrazy słowne w miastach województwa lubelskiego w XVII i XVIII wieku  /655

Janusz Małłek - Początki reformacji w Kętrzynie  /668

Bernadetta Manyś - Zróżnicowanie zawodowe wileńskich rzemieślników w latach 1711-1748. Wstęp do badań nad społecznością rzemieślniczą Wilna  /678

Marcin Markiewicz - Białostocczyzna w reportażach z lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych  /685

Dariusz Nawrot - Władze departamentu białostockiego Wielkiego Księstwa Litewskiego w 1812 roku  /699

Anna Obara-Pawłowska - Inicjatywy gospodarcze ostatnich Piastów na obszarze ziemi lubelskiej. Planowe działania czy realizacja doraźnych potrzeb?  /709

Artur Pasko - Sprawa organizacji igrzysk olimpijskich w 1972 roku. Dlaczego byliśmy przeciwko Monachium  /727

Tadeusz Srogosz - Kłopoty z diagnozowaniem dżumy (na przykładzie epidemii w okresie panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego)  /735

Ryszard Szczygieł - Chełm w czasach Daniela Halickiego  /744

Jacek Szpak - Sytuacja finansowa klasztoru paulinów na Jasnej Górze w latach 1793-1864  /751

Jan Tęgowski - Status szewców miasta Bielska z 1549 roku  /762

Daniel Tollet - La lente constitution d`une nation juive dans la Pologne medievale  /769

Henryk Wąsowicz - Techniki liczenia liczb złotych w średniowiecznej kompustystyce  /777

Dorota Wereda - Ekonomiczne aspekty chłopskiej religijności na przykładzie parafii bazyliańskiej w Białej Podlaskiej w drugiej połowie XVIII wieku  /790

Jacek Wijaczka - Udział i znacznie ludności żydowskiej w gospodarce Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku. Stan badań i postulaty badawcze  /796

Edward Włodarczyk - Warunki rozwoju żeglugowych przedsiębiorstw armatorskich w pruskich portach południowego Bałtyku w XIX stuleciu  /809

Beata Wojciechowska - O lekach i ich działaniu w świetle Kanonu medycyny Awicenny (wybrane zagadnienia)  /817

Wojciech Wrzosek - Uwagi o tak zwanej niezrozumiałości metodologii historii  /823

Grzegorz Zackiewicz - Społeczeństwo przyszłości w wyobrażeniach francuskich syndykalistów z przełomu XIX i XX wieku  /829