Jako serce pośrodku ciała...Kultura artystyczna kościoła Mariackiego w Krakowie

Redakcja: Marek Walczak, Agata Wolska

Rok wydania: 2020/2021

Liczba stron: 630

Okładka: twarda

Format: 21,00 cm x 29,5 cm

"Jako serce pośrodku ciała"… Kultura artystyczna kościoła Mariackiego w Krakowie to niezwykle obszerny i bogato ilustrowany tom, przygotowany we współpracy z parafią Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny dzięki ogromnemu wysiłkowi i zaangażowaniu redaktorów naukowych, prof. Marka Walczaka i dr Agaty Wolskiej, a przede wszystkim grona ponad 50 znakomitych historyków, historyków sztuki, muzykologów i konserwatorów, którzy zechcieli ubogacić treść książki prezentacją swoich ustaleń.

Publikacja jest adresowana zarówno do profesjonalnych badaczy dziejów i kultury artystycznej jednej z najpiękniejszych i najważniejszych świątyń w Polsce, jak i do miłośników zabytków i historii tego wyjątkowego kościoła. Na kartach książki Czytelnicy znajdą wnikliwe studia poświęcone kontekstom historycznym i społecznym funkcjonowania krakowskiej fary, zagadnieniom architektonicznymi i funeralnym, liturgii i jej oprawie muzycznej oraz wyposażeniu świątyni z uwzględnieniem niezwykle szerokiego spektrum związanej z nim problematyki. Pisząc o kwestiach znanych, Autorzy dokonują reinterpretacji dotychczasowych ustaleń, a duża część tekstów – jak podkreślają redaktorzy naukowi w słowie wstępnym – „ma charakter pionierski (np. studia dotyczące spraw liturgii i jej oprawy muzycznej, topografii i krypt, dziejów cmentarza parafialnego albo architektury kamienicy penitencjarzy) i będzie stanowić punkt wyjścia dla przyszłych pogłębionych badań”.

Spis treści

Ks. infułat Dariusz Raś, archiprezbiter bazyliki Mariackiej w Krakowie. „Jako serce pośrodku ciała”. Słowo w czasie mszy świętej. Kraków, 23 kwietnia 2016 roku /9

Ks. arcybiskup Grzegorz Ryś, metropolita łódzki. Kościół jest Oblubienicą /11

Marek Walczak, Agata Wolska. Słowo od redaktorów naukowych /16

 Krzysztof J. Czyżewski, Marek Walczak. „Jako serce pośrodku ciała”. Wprowadzenie do problematyki historyczno-artystycznej kościoła Mariackiego w Krakowie /17

Monika Jakubek-Raczkowska, Juliusz Raczkowski. Średniowieczne fary wielkich miast pruskich – współczesne problemy badawcze i konserwatorskie /45

Zdzisław Noga, Krakowska gmina miejska a kościół farny w okresie przedindustrialnym /55

Ks. Szymon Fedorowicz. Służba Boża w kościele Mariackim w Krakowie na przestrzeni wieków na przykładzie wybranych zagadnień /63

Ks. Janusz Królikowski. Nieznane kazanie Jacka Mijakowskiego OP wygłoszone w kościele Mariackim w Krakowie w Wielki Piątek 1630 roku /75

Elżbieta Zwolińska. Salve sancta Parens. O dźwiękowej oprawie liturgii w krakowskiej świątyni Mariackiej w pierwszej połowie XVI wieku /91

Andrzej Edward Godek. Repertuar osiemnastowiecznych mansjonarskich ksiąg liturgicznych z Archiwum Bazyliki Mariackiej w Krakowie  /101

 Elżbieta Knapek. Świętosław Milczący i jego ikonografia w świetle nowych źródeł /109

Piotr Pajor. Co wiemy o pierwszym gotyckim kościele Mariackim? Rekonstrukcja, fazy budowy, styl /115

Jakub Adamski. Kim był Heynricus parlirer zatrudniony przy wznoszeniu kościoła  Mariackiego? Uwagi o architekturze korpusu fary i przemianach w organizacji prac budowlanych w późnośredniowiecznym Krakowie  /127

Sonia Bała. Maswerki kościoła Mariackiego w Krakowie w świetle zachowanej ikonografii /137

Waldemar Komorowski. Kamienica spowiedników i inne domy duchowieństwa mariackiego /153

Michał Kurzej. Uwagi o aranżacji kościoła Mariackiego w czasach ks. Jacka Łopackiego /161

Natalia Koziara. Realizacje malarskie Andrzeja Radwańskiego dla kościoła Mariackiego /171

Joanna Daranowska-Łukaszewska. Źródła dekoracji stropu w pomieszczeniu reprezentacyjnym na drugim piętrze kamienicy penitencjarzy mariackich w Krakowie  /179

Michał Wardzyński. Rzeźba i mała architektura marmurowa pierwszej połowy XVII wieku w kościele Mariackim: analiza historyczno-materiałoznawcza, pochodzenie warsztatowe, przemiany tradycji artystycznych /183

Wojciech Walanus. Caemeterium circa hanc Ecclesiam est amplum. O wyglądzie dawnego cmentarza przy kościele Mariackim w Krakowie  /195

Aldona Sudacka. Krypty grobowe i groby w kościele Mariackim w Krakowie w świetle archiwaliów i badań terenowych /207

Katarzyna Mikocka-Rachubowa. Nagrobek Marcina Leśniowolskiego w kościele Mariackim w Krakowie /219

Aleksander Stankiewicz. Z dziejów fundacji mieszczan krakowskich. Grobowiec Franckowiczów i Lodwigów /227

Weronika Rostworowska-Kenig. Kościół Mariacki jako nekropolia obywatelska w okresie Wolnego Miasta Krakowa /237

Barbara Ostafin. Fundacje kościelne Tadeusza Polaczka-Korneckiego (1885–1942) dla kaplicy św. Łazarza w kościele Mariackim w Krakowie /249

Katarzyna Płonka-Bałus. Bracia Hutterowie i Biblia altarystów kościoła Mariackiego /253

Adam Spodaryk. Zaginiony ołtarz Michała Lancza z Kitzingen z kaplicy Nawrócenia św. Pawła w kościele Mariackim w Krakowie /261

Masza Sitek. Retabulum świętych Janów z kaplicy Bonerowskiej. Problem istnienia /271

Jerzy Żmudziński. Matka Boska Częstochowska w kościele Mariackim w Krakowie. Dzieje wizerunku na tle początkowych dziejów kultu /289

Piotr Kołpak. Znaczenie średniowiecznych witraży w prezbiterium kościoła Mariackiego w Krakowie na przestrzeni dziejów /297

Dobrosława Horzela. „Szyby kolorowe”. Akwarelowa dokumentacja średniowiecznych witraży kościoła Mariackiego /309

Danuta Czapczyńska-Kleszczyńska, Tomasz Szybisty. Przyczynek do biografii artystycznej ks. Bronisława Mazura, ostatniego projektanta witraży do kościoła Mariackiego w Krakowie /317

Agata Felczyńska. Dzwony bazyliki Mariackiej – pozornie dobrze znany zespół dzieł dawnego ludwisarstwa  /323

Magdalena Adamska. O złotym kielichu Błażeja Szeligowskiego /331

Katarzyna Moskal. „Krzyż staroświeckiey roboty szyty”. Gotyckie haftowane preteksty w skarbcu kościoła Mariackiego w Krakowie jako źródło informacji o parafii i mieszczanach /343

Anna WarzechaHaft. Kościoła wschodniego w skarbcu bazyliki Mariackiej w Krakowie /355

Joanna Sławińska. Kobierce perskie tzw. polskie (tapis polonais) w kościele Mariackim  /365

Beata Biedrońska-Słotowa. Niekonwencjonalne dary dla kościoła Mariackiego i sposoby ich zastosowania /379

Maria Porucznik. Ksiądz archiprezbiter Józef Krzemieński jako opiekun i fundator szat liturgicznych oraz tkanin ze skarbca kościoła Mariackiego w Krakowie  /383

Aleksandra Hola, Jacek Bagniuk, Michał Płotek, Małgorzata Walczak, Grażyna Korpal. Badania sześciu obrazów Hansa Süssa z Kulmbachu przedstawiających sceny z życia św. Katarzyny Aleksandryjskiej: przyczynek do rozważań na temat miejsca powstania i pierwotnej funkcji cyklu  /393

Katarzyna Pakuła-Major, Aleksandra Hola. Konserwacja cyklu obrazów z ołtarza z kamienicy księży penitencjarzy /399

Małgorzata Nowalińska. Badania i konserwacja obrazu Matki Boskiej z Dzieciątkiem  (po połowie XV wieku) w typie Hodegetrii Krakowskiej w ołtarzu kaplicy Loretańskiej kościoła archiprezbiterialnego Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Krakowie  /405

Anna Wyszyńska. Strój w twórczości Wita Stwosza na przykładzie ołtarza mariackiego /411

Agata Dworzak. Uroczystości rocznicowe fundacji kościoła Mariackiego w 1726 roku /421

Iwona Kęder. Kościół Mariacki w dziewiętnastowiecznej ikonografii /429

 Anna Bednarek, Wojciech Walanus. „Rzecz to zapewne niełatwa, gdzie mało światła słonecznego, a pełno zawsze pobożnych”. O najstarszych fotografiach ołtarza mariackiego Wita Stwosza  /437

 Agata Wolska. Niezamknięty rozdział – restytucje dzieł sztuki zrabowanych z kościoła Mariackiego podczas drugiej wojny światowej /449

Wykaz skrótów  /467

Bibliografia  /469

Spis ilustracji /521