Instytucje władzy u Prusów w średniowieczu (na tle struktury społecznej i terytorialnej)

Autor: Dariusz A. Sikorski

Rok wydania: 2010

Liczba stron: 356

Okładka: miękka

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

"Zakres chronologiczny pracy obejmuje kilka stuleci dziejów Prusów, nie da się go zamknąć w sposób bezwzględny. Zasadniczo cezurę a quo naszych badań wiążemy z wykształceniem się wczesnośredniowiecznych pruskich skupisk osadniczych na terenie Wysoczyzny Elbląskiej oraz Pojezierza Olsztyńskiego (Faza E) tuż po wywędrowaniu ludności kultury wielbarskiej (Faza C/D). Jednak z racji postawionego sobie zadania rozpatrywanie zagadnień instytucji władzy staje się bardziej uzasadnione w momencie pojawienia się takich źródeł pisanych, które pozwalają naświetlić ową problematykę (IX w.). Z drugiej strony nasze rozważania nie będą wykraczały poza wiek XIV, w którym państwo zakonne zdążyło już narzucić pokonanym Prusom nowe reguły bytowania. (...)

Zakres terytorialny pracy obejmuje ziemie zajmowane przez Prusów w wyżej nakreślonych ramach czasowych. Był to obszar, którego granice w tak długim czasie ulegały zewnętrznym i wewnętrznym przekształceniom. Najistotniejsze ze zmian zewnętrznych dokonały się na odcinku południowo-zachodnim, południowym i południowo-wschodnim. W pierwszym przypadku doprowadziły one do zajęcia przez Prusów wspomnianej Wysoczyzny Elbląskiej (VI w.), a następnie, kilka stuleci później, do chwilowego opanowania ziemi chełmińskiej (lata dwudzieste XIII w.) i przekroczenia linii Wisły w okresie krzyżackim (np. osadnictwo w komturstwie gniewskim). (...)"

(fragment Wstępu)

Spis treści:

Wykaz załączonych map  /7

Wykaz skrótów  /8

Wstęp  /11

• Temat  /11
• Baza źródłowa  /14
• Historia badań  /33

I. Kraj i ludzie  /49

Struktura terytorialna  /49

• Nazwa kraju i ludu  /49
• Charakterystyka pruskiej "regio"    /55
• Specyfika kulturowa ziem pruskich pod władaniem zachodnich Bałtów  /57
• Granice pruskiej "regio"  /69
• Struktura polityczna  /77
• Struktura osadnicza  /102

Struktura społeczna  /117

• Struktura społeczna Prusów wczesnego średniowiecza (VI-VIII w.)  /119
• Struktura społeczna Prusów o cechach hierarchicznych (IX-XI/XII w.)  /126
• Struktura społeczna Prusów o cechach stratyfikacyjnych (XIII w.)  /141

II. Instytucje władzy  /161

Wiec  /162

• Definicja i terminologia  /162
• Przykłady odbycia wiecu  /166
• Skład zgromadzeń wiecowych  /172
• Miejsce i czas zgromadzeń wiecowych  /184
• Przebieg zgromadzeń wiecowych  /193
• Zadania zgromadzeń wiecowych  /202

Ród-Rodzina  /214

• Definicja i terminologia  /214
• Przykłady występowania rodu-rodziny  /218
• Budowa rodu-rodziny  /2222
• Zadania rodu  /239
• Pan domostwa i jego rodzina  /239

Naczelnicy  /254

• Definicja i terminologia  /254
• Przykłady występowania naczelników  /259
• Cechy naczelników  /262
• Zadania naczelników  /270

Kapłani  /278

Definicja i terminologia  /278

Przykłady występowania kapłanów  /282

Cechy i zadania kapłanów  /285

III. Okres krzyżacki  /303

Podbój i przyczyny upadku Prus  /303

Nowe warunki bytu  /313

Zakończenie /324

Bibliografia  /327

Mapy  /349