Imperium Parthicum. Kryzys i odbudowa państwa Arsakidów w pierwszej połowie pierwszego wieku po Chrystusie

Autor: Marek J. Olbrycht

Rok wydania: 2013

Liczba stron: 288

Okładka: twarda

Format: 16,5 cm x 23,0 cm

Państwo Arsakidów (247 przed Chr.-226 po Chr.) to wciąż mało znane i niedoceniane mocarstwo irańskie, które przez niemal czterysta lat stanowiło największą potęgę na obszarze od Syrii po Afganistan. Niniejsza praca jest studium polityczno-militarnym, koncentrującym się na kwestiach polityki dynastycznej i strategii politycznej Arsakidów i walce o kształt imperium partyjskiego w burzliwym okresie pierwszej połowy I wieku po Chr., gdy chyliła się ku upadkowi linia dynastyczna Sinatrukidów i trwały zmagania o spadek po nich. Przedstawiona została polityka Imperium Parthicum wobec sąsiadów takich jak Rzym, ludy Baktrii i Chorezmu, Sarmaci czy Sakowie z indo-irańskigo pogranicza (Afganistan-Pakistan). Kluczową rolę odgrywały w dziejach Arsakidów władztwa wasalne (w tym głównie Media Atropatene, Edessa, Charakene i Adiabene) oraz bogate królestwo Armenii, o które trwała zaciekła rywalizacja z Rzymem.

Spis treści:

Wykaz skrótów /7

Wstęp  /11

Rozdział I. Walki dynastyczne w Imperium Parthicum  /13

Arsakidzi w Iranie – trwałość tradycji i spory o tron /13

Mithradates IV – rywal Fraatesa IV /21

Schyłek znaczenia Starej Nisy  /25

Fraatakes i Musa  /26

Frakcje dynastyczne wśród Partów  /27

Wielkie klany partyjskie  /29

Armenia i Iran Arsakidów  /32

Rozdział II. Orodes III i Wonones I – upadek Sinatrukidów w Partii  /35

Orodes III  /35

Wonones I i Artabanos II  /36

„Król Medów" Ariobarzanes  /44

Rozdział III.  Artabanos II (ok. 8–39 po Chr.) – odnowiciel Imperium Parthicum  /55

Pochodzenie Artabanosa  /55

Rozdział IV.  Artabanos II, Wonones i kwestia Armenii  /69

Tigranes V w Armenii  /69

Artabanos II i Orodes w Armenii  /74

Upadek Wononesa i i jego związki z Nomadami  /76

Rozdział V. Przełomowy kompromis: Artabanos II i Germanik  /81

Misja Germanika w Azji – Generalia  /81

Zeno–Artaksjas w Armenii  /92

Koronacje Zenona–Artaksjasa III i ich ocena polityczna  /98

Entente cordiale? – rokowania Artabanosa II z Germanikiem  /106

Rozdział VI. Separatyzmy i próby wzmocnienia władzy Króla Królów – Imperium Parthicum w okresie ok. 20–34  /113

Lata po układzie z Rzymem  /113

Artabanos II i Suza  /115

Żydowskie władztwo w Babilonii  /116

Triumfy Artabanosa II na wschodzie. Partia i Chorezm  /120

Artabanos II i Indo–Partia  /122

Rozdział VII. Konfrontacja Partii z Rzymem i triumf Artabanosa II w Armenii  /133

Arsakes, syn Artabanosa, królem Armenii  /133

Żądania Artabanosa II wobec Rzymu  /135

Potencjał militarny Rzymu w Azji  /139

Klan Suren i pretendent Fraates  /140

Kontrakcja Rzymu i odwrót Artabanosa II  /141

Klęska Partów na Zakaukaziu  /143

Podziały w elicie Imperium Parthicum  /148

Bunt Seleukei nad Tygrysem  /149

Hyrkania – Dahestan – Chorasan: bastiony panowania Artabanosa II  /152

Koronacja uzurpatora Tiridatesa (36 r.)  /157

Kontrofensywa Artabanosa w zachodniej Partii (r. 36)  /158

Odzyskanie Armenii. Układ Artabanosa II z Vitelliusem  /159

Armenia pod władzą Partów  /164

Skutki triumfu Artabanosa II w Partii  /166

Artabanos, Kinnamos i Izates  /167

Data śmierci Artabanosa II  /168

Rozdział VIII. Wardanes i Gotarzes II (40–51 po Chr.)  /171

Partia po śmierci Artabanosa II  /171

Pokrewieństwo Wardanesa I Gotarzesa  /171

Wardanes i Gotarzes II w walce o tron Arsakidów  /172

Rzymianie, Iberowie i Partowie w Armenii  /174

Partowie na równinach Baktrii  /176

Porozumienie między Wardanesem a Gotarzesem  /177

Wardanes, Seleukeia i Armenia  /178

Mennictwo Wardanesa  /179

Kolejny konflikt – Erindes i Sindes  /180

Wardanes po wiktorii nad Sindesem  /186

Partowie w Chalczajanie  /188

Panowanie Gotarzesa II  /189

Mennictwo Gotarzesa II  /192

Partyjskie inskrypcje wykonane w imieniu Gotarzesa/Godarza  /193

Dzieje klanu Godarza w irańskim eposie narodowym  /195

Pojęcie Turanu (Turan)  /198

Rozdział IX. Związki Partii z Baktrią w świetle materiałów archeologicznych z Tillya–tepe  /201

Nekropolia ze Złotego Wzgórza (Tillya–Tepe) w Afganistanie  /201

Tło historyczne  /220

Zakończenie. Imperium Arsacidarum – kryzys i odrodzenie  /223

Summary  /227

Bibliografia  /241

Spis ilustracji w tekście  /271

Indeks nazw geograficznych i etnicznych  /273

Indeks osobowy  /281