Historia zdrowia i choroby. Od średniowiecza do współczesności

Autor: Georges Vigarello

Rok wydania: 1997

Liczba stron: 303

Okładka: twarda

Format: 15,8 cm x 22,8 cm

 

Troski o ciało nie wymyślono w naszych czasach. Niezliczone dawne zabiegi miały na celu uaktywnianie organów i chronienie ich przed wszelkiego rodzaju zagrożeniem zewnętrznym. Zasady prewencyjne i lecznicze były i pozostały dwie: siła i oczyszczanie, ale wyobrażenia dotyczące ciała i sposobów jego ochrony zmieniały się na przestrzeni wieków, w miarę postępu wiedzy i medycyny.

Te przemiany śledzi w swojej książce francuski historyk Georges Vigarello, ukazując nam, że historia pojęcia zdrowia łączy się z historią modeli ludzkiego ciała, zupełnie odmiennych w zależności od epoki, oraz, że z biegiem czasu pojęcie to relatywizowało się i indywidualizowało wskutek coraz większej autonomii jednostki.

Spis treści:

Wstęp  /8

Część I.  Słuchać kosmosu (XIII-XVI wiek)

1. Siła styczności  /11

a. Choroba wzorcowa  /11

Od choroby rozpoznawalnej do choroby tajemnej  /12

Analogia z trupem  /13

Ciało składa się z humorem  15

b. Klejnoty zdrowia  /17

Kontakt ochronny  /18

Sproszkowane perły i napoje na złocie  /21

c. Przyprawy i aromaty /22

Przyprawa a oczyszczanie   /22

Wydźwięk mityczny  /25

Siła smaku  /27

Nadzwyczajny napój  /28

Przyprawy i zhierarchizowanie społeczeństwa  /30

2. Porządek świata  /33

a. Dieta i gwiazdy  /33

Umiar i wybór pożywienia  /34

Odniesienia kosmiczne  /36

Zalety obżarstwa  /38

Dwa bieguny obronne: nasycenie i oczyszczenie  /41

b. Plagi i otwarte ciała  /43

Trucizna  w powietrzu  /43

Ciała porowate  /46

3. Przeciwko kosmosowi, dieta  /49

a. Powietrze czy zarażenie?  /49

Pierwsza zasada zarażenia  /50

Wybór powietrza  /53

b. Głód złagodzony?  /55

Nie przybierać zbytnio na wadze  /55

Pożywienie traci na znaczeniu  /57

c. Umiar i miłość życia  /58

Niepokój i przemijanie  /59

Wstrzemięźliwość świecka  /60

Obecność diety jako wzoru  /62

Leczenie się samemu  /64

d. Dieta ubogich?  /67

Wizerunek biedaka  /67

Odrażające pokarmy  /68

e. Drogi wyzwolenia  /70

Podważanie mocy klejnotów  /70

Wyswobodzenie z kosmosu  /73

f. Analogie "mechaniczne"  /74

Alembik i destylacja  /75

"Republika" ciała  /76

Część II. Usunąć humory (XVII wiek)

4. Mechanika ciała i usuwanie humorów  /81

a. Regulacja mechaniczna  /82

Dieta czy wydalanie?  /82

Siła a upuszczanie krwi  /84

Maszyna i jej regulowanie  /87

b. Przepływy bardziej różnorodne  /89

Różnorodność przepływów  /89

Niewidzialne wydaliny  /91

Od eliksirów do białej bielizny  /93

c. Skala chorób  /97

Epidemia i jej "nieruchomy" obraz  /97

Różne składy powietrza  /100

Wapory  /101

d. Oczyszczanie się ubogich  /104

Zdrowie w almanachach  /104

Model myślenia  /107

Ciężar życia  /108

5. Rośliny oczyszczające i używki  /111

a. "Słabsze" aromaty /111

Kompoty i syropy  /112

Rozmaitość zapachów  /114

b. Rośliny duchowe  /115

Ziarno Lewantu  /116

Tytoń - palenie i "zażywanie"  /118

Skutek ważniejszy niż smak  /121

c. Od lekarstwa do przyjemności  /123

Konsumpcja zorganizowana  /123

Środek pobudzający i towarzyskość  /124

Część III. Odporność i zahartowanie (XVIII wiek)

6. Siła włókien  /129

a. Potrzebna odwaga  /130

Wizerunek choroby  /131

Spór o zaszczepianie i prozelityzm  /132

Czyn-symbol  /134

b. Ciało zbudowane z włókien  /136

Włókno i humory  /136

Nerwowe postaci niepokoju  /139

7. Hartowanie  /143

a. Wzmacnianie się i postęp  /144

Wydalanie i osłabianie się  /144

Przyroda i zimno  /145

Zwyrodnienie i postęp  /147

Ćwiczenia i włókna  /149

b. Proste pożywienie  /151

Roślinożercy i mięsożercy  /151

Rośliny mączne dla biednych  /153

c. Pedagogika reaktywna  /155

Stopniowe wzmacnianie ciała  /156

Lata i życie  /157

8. Zasoby powietrza  /161

a. Odnawianie powietrza  /161

"Wygody"  /162

Oddech tłumów  /163

b. Zapobiec chorobie płucnej  /165

Niepokojąca budowa ciała  /166

Powietrze chroniące przed suchotami  /167

c. Triumf przestrzeni i powietrza  /168

Zróżnicowanie miejsc  /169

Medycyna profilaktyczna  /171

Medycyna społeczna  /173

Powietrze, które "przedłuża życie"  /175

d. Zabezpieczenia i przewidywania  /176

Obliczyć ryzyko  /176

Ubezpieczenie i robotnik  /177

Część IV. Siła własna, siła innych (XIX wiek)

9. Przestrzeń prywatna i przestrzeń publiczna  /181

a. "Państwo przemysłowe" i inicjatywa publiczna  /181

Decyzje rządowe  /182

Szczepionka ospowa i sieć  /184

b. Siła witalna i praca  /187

Siła mieszkańców miast  /188

"Siła organizmu"  /190

c. Pierwsze oznaki komfortu  /191

Pierwsze przedmioty znamionujące "komfort"  /192

Cywilizacja i "siła" z pożywienia  /193

Zdrowie romantyczne  /195

10. Wynalezienie energii  /199

a. Widmo zwyrodnienia  /200

Obciążenia dziedziczne  /201

Plagi degenerujące i moralność zapobiegawcza  /203

Ochrona własna, ochrona państwa  /206

Od moralizowania do wychowywania  /208

b. Chroniąca energia  /211

Pożywienie, płuca, energia  /212

Praca i mięso końskie  /214

Metamorfozy oddechu  /217

Zasada "totalna"  /220

c. Energia, miasto, praca  /221

Drenowanie miasta  /221

Od pracy zregenerowanej do pracy "chronionej"  /224

d. Archaizm eliksiru  /226

Reklamowane napoje  /227

Dwuznaczność napojów wzmacniających  /228

11. Od higieny miejsc do higieny umysłowej  /231

a. "Choroby, których można uniknąć"  /232

Niewidzialne niebezpieczeństwo  /232

Inwazja?  /235

Drobnoustroje i obyczaje  / /237

b. Przestrzeń sanitarna  /239

"Inżynieria sanitarna"  /239

Mieszkanie i inicjatywy publiczne  /242

c. "Cherlak" i "grubas"  /245

Szczupłość i obnażanie ciała  /245

"Szczyty zdrowia"  /248

Pomoc i słabeusz  /251

d. Konkurencja i solidarność, psychologia schyłku wieku  /253

Ubezpieczenie od choroby  /254

Zacieśnianie się sieci  /257

Konkurencja i profilaktyka psychologiczna  /259

Część V. Lepsze samopoczucie (XX wiek)  

12. Lepsze samopoczucie?  /265

a. AIDS, zapobieganie, odpowiedzialność  /266

Scenariusz wielkiej plagi  /266

"Uczynić ludzi odpowiedzialnymi"  /269

Wychowywać  /271

Sfery cienia  /272

b. Zdrowie "nieokreślone"  /275

"Poddaj się samokontroli"  /276

Od czynników ryzyka do indywidualizacji genetycznej  /277

"Konsumowanie" zdrowia  /278

Wymagania "lepszego samopoczucia"  /281

Połączenie wzorów  /284

c. Wyzwanie polityczne  /287

Konflikt wolności  /287

Odnawianie się zagrożeń i odpowiedzialność  /290

Konflikt solidarności  /292

Zakończenie  /295