Historia mediów. Od prehistorii do gazet seryjnych z XVII wieku

Autorka: Magdalena Butkiewicz

Rok wydania: 2024

Liczba stron: 272

Okładka: miękka

Format: 14,5 cm x 20,5 cm

Temat początków historii mediów podejmowany jest przez wielu badaczy, po raz pierwszy mamy jednak w ręku książkę omnibus, która jest twórczym popularno-naukowym (w uwagi na przyjęty styl narracji) kompendium aktualnej wiedzy o zamierzchłych pradziejach ludzkiej komunikacji, opierającym się na ciekawej prezentacji faktów, opinii i wniosków zaczerpniętych z ponad 200 wybranych przez autorkę źródłowych lektur znanych i współczesnych polskich i anglojęzycznych badaczy. […] Dodatkowo każda strona tej książki może być inspiracją do własnych przemyśleń i studiów wielu pozycji wskazanych w licznych przypisach źródłowych […]. Trzeba do niej wracać wielokrotnie, jak do arcyciekawej detektywistycznej encyklopedii, która jest ogromnym i nieprzebranym bankiem informacji o meandrach ludzkiej aktywności komunikacyjnej.

- z recenzji prof. dr. hab. Jerzego Olędzkiego

Spis treści:

Od autorki /11

Wstęp /15

CZĘŚĆ I. Komunikowanie w erze przedmedialnej

1. Podstawowe formy komunikacji /25

Czym jest komunikowanie /25

Obraz i dźwięk - komunikacja w prehistorii /28

Mowa /38

Pismo  /46

• Chiny /46
• Mezopotamia /48
• Egipt /49
• Fenicja /50
• Grecja /51
• Rzym /53
• Ameryka /54

2. Ewolucja materiałów piśmienniczych /59

Daleki Wschód - skorupy, jedwab i bambus  /59

Mezopotamia - gliniane tabliczki  /63

Bliski Wschód i Rzym - drewniane tabliczki pokryte woskiem /65

Egipt - papirus /68

Azja Mniejsza - pergamin /72

Azja i Europa - papier /78

Ołówek i długopis /85

3. Architektura i sztuka jako środki komunikowania /87

Fundacja nowych miast - odcinanie się od dawnego porządku  /88

Budowa świątyń - zapewnienie opieki bogów /89

Organizacja uroczystości - zainteresowanie potrzebami poddanych /91

Stele, płaskorzeźby, łuki triumfalne, kolumny - upamiętnianie zwycięstw militarnych /94

4. Skryptoria /99

Praca skrybów w starożytności /99

Średniowieczne skryptoria /102

Problemy skrybow i jakość manuskryptów /105

5. Drzeworyty i książki blokowe /111

Czym jest drzeworyt /111

Drzeworyt na Dalekim Wschodzie - Chiny, Korea i Japonia /113

Drzeworyt w Europie /118

6. Zarys dziejów książki /125

Czym jest druk /125

Druk z wykorzystaniem ruchomych czcionek w Azji  /126

Druk z wykorzystaniem ruchomych czcionek w Europie /129

Wynalazek Gutenberga /132

Biblia Gutenberga - arcydzieło sztuki drukarskiej /138

CZĘŚĆ II. Początki prasy

1. Prasa w starożytności /145

Zapotrzebowanie na informację - znaczenie przekazu ustnego /145

Roczniki Totmesa i gazeta satyryczna w Egipcie /150

"Acta Diurna Populi Romani" /153

Początki prasy na Dalekim Wschodzie - "Dibao" i "Kung-Pao" /160

2. Początki prasy w Europie /165

Korespondencja prywatna i listy kupieckie /165

Kalendarze /174

3. Pierwsze gazety ulotne /179

Cechy charakterystyczne gazet ulotnych /179

Najstarsze gazety ulotne /186

Gazety ulotne w Polsce /191

• Charakterystyka polskich gazet ulotnych /191
• Przegląd tematyki polskich gazet ulotnych /194

4. Pierwsze pisma periodyczne - tygodniki /205

Niemcy  /205

Anglia /209

Francja /215

Prasa tygodniowa na ziemiach polskich - gazety seryjne /222

• "Merkuriusz Polski"  /224
• "Wiadomości Cudzoziemskie Ekstraordynaryjne z Poczty Carskiej"  /234
• "Wiadomości Różne Cudzoziemskie" /238
• "Awizy"  /240
• "Gazety z Warszawy"  /242
• Trzy "gazety sejmowe"  /243

Zakończenie /247

Bibliografia /253