Historia kina Tom I Kino nieme

Redakcja: Tadeusz Lubelski, Iwona Sowińska, Rafał Syska

Rok wydania: 2014

Ilość stron: 964

Oprawa: miękka ze skrzydełkami

Format: 16,0 cm x 24,0 cm

Uwaga - przetarta, zarysowana okładka, przybrudzony grzbiet

Kino nieme to pierwszy tom przygotowywanej w Instytucie Sztuk Audiowizualnych Uniwersytetu Jagiellońskiego czterotomowej Historii kina pod redakcją Tadeusza Lubelskiego, Iwony Sowińskiej i Rafała Syski. W zamierzeniu redaktorów ma to być książka wykorzystująca nowe źródła, uwzględniająca przyjęte dziś kryteria ocen i aktualne opracowania naukowe, która w formie kompetentnej narracji będzie uczyć rozumienia dziejów kina, a zarazem stanowić bazę lekturową dla dalszych studiów. Autorami poszczególnych rozdziałów są czołowi polscy specjaliści (także spoza Krakowa), zajmujący się na co dzień opisywanymi przez siebie okresami, gatunkami i szkołami narodowymi. W ciągu najbliższego pięciolecia ukażą się trzy kolejne tomy, poświęcone kinu klasycznemu, kinu epoki nowofalowej i kinu współczesnemu. Mamy nadzieję, że - zaspokoiwszy pilną potrzebę podręcznika, którego od dawna brakuje - książka stanie się też ciekawą lekturą dla szerszego grona miłośników filmu.

Spis treści:

Wstęp /11

I. Skąd się (nie) wzięło kino, czyli prahistorie obrazu w ruchu (Andrzej Gwóźdź)   /15

Początki bez początku, czyli jak kino nie zostało odkryte  /15
Po drodze do kina: lustro i spektakle cieni  /21
Ku mechanizacji widzenia  /28
Fantasmagorie, zabawki, automaty  /35
Widzialność sformalizowana /43
Kino to projekcja /54
Świat na pokaz /58
Światło i ruch /63
Kino poza kinem /68
Chronologia  /72
Propozycje lektur /74

II. Lumiere i Melies: fotograf i iluzjonista inicjują kinematograf (Tadeusz Lubelski)  /77

Louis Lumiere - wynalazca kinematografu  /81
Luois Lumiere - pierwszy autor kinematograficzny  /94
Louis Lumiere - pierwszy producent kinematograficzny  /105
Georges Melies - od sztuk magicznych do kinematografu /111
Georges Melies - mistrz "kinematografu atrakcji"  /122
Chronologia  /135
Propozycje lektur /136

III. Początki kina amerykańskiego  (Rafał Syska)  /137

Edison 140

• Czasy Dicksona /140
• Czasy White`a /145
• Czasy Portera  /148

Inne wytwórnie trustu  /155

• Biograph  /155
• Vitagraph /157
• Essanay /161
• Selig  /164
• Kalem  /166
• Lubin /168

Motion Picture Patents Company  /171
Nickelodeony  /174
Hollywood  /177
Star system /179
Wytwórnie niezależne  /182

• W orbicie Harry`ego Aitkena  /184
• Uniwersal /191
• Paramount /193
• Fox /197
• Metro Goldwyn Mayer /199
• Inne wytwórnie  /202

Amerykańskie kino narodowe /203

• Kosmopolizm /204
• Idealizm /206
• Western - gatunek wczesnego kina amerykańskiego  /27

Zakończenie /209
Chronologia  /210
Propozycje lektur /211

IV. Trzy europejskie kinematografie narodowe la belle epoue - Francja, Wielka Brytania, Włochy  (Grażyna Stachówna)  /213

Francja - menedżerowie i artyści /214

• Pathe-Freres - pod znakiem galicyjskiego koguta /214
• Gaumont - pod znakiem margerytki /222
• Film d`Art - pod znakiem sztuki /226
• Louis Feuillade - ten trzeci /235
• Fantomas wkracza na ekran /239

Wielka Brytania - szkoła z Brighton /250
Włochy - historia na ekranie /260
Chronologia /272
Propozycje lektur  273

V. Dawid Wark Griffith: kino uczy się opowiadać (Michał Oleszczyk)  /275

Opowiadać obrazem: filmy dla wytwórni Biograph (1908-1913)  /277
Paradoksy historii: Narodziny narodu (1915)  /288
Kolebka dziejów, kolebka kina: Nietolerancja (1916) /296
Wzloty i upadki: lata 1819-1929  /301
Epilog: dwie próby dźwiękowe (1930-1931)  308
Filmografia  /310
Chronologia  /312
Propozycje lektur  /312

VI. Skandynawia (Tadeusz Szczepański)  /315

Dania  /316

• Imperium Olsena /316
• Konkurencja  /320
• Asta Nielsen i inni /322
• August Blom, Forest Holger-Madsen i ich operatorzy /325
• Benjamin Christensen /330
• Z dala od rzeczywistości /335
• Zmierzch /338
• Autorskie kino Carla Theodora Dreyera  /341

Szwecja /350

• Pionierzy /350
• Imperium Charlesa Magnussona  /356
• Victor Sjostrom /361
• Mauritz Stiller /371
• Georg af Klercker: w cieniu zapomnienia /378
• Efterklang /384

Chronologia /388
Propozycje lektur /391

VII. Film niemiecki w epoce wilhelmińskiej i weimarskiej (Tomasz Kłys) /393

Kino wilhelmińskie /395
Ufa /402
Ekspresjonizm /408
Kino niemieckie doby Nowej Rzeczowości /424
Gatunki kina weimarskiego /434

• Kammerspiel /434
• Inne gatunki  /440

Weimarska krytyka i kultura filmowa /456
Chronologia /458
Propozycje lektur /461

VIII. Kino Rosji carskiej i Związku Sowieckiego (Joanna Wojnicka) /463

Kino przedrewolucyjne  /463
Emigracja /484
Wojna domowa: początki kina sowieckiego /496
Nowa Ekonomiczna Polityka i początki awangardy /504
Siergiej i Eisenstein /519
Pudowkin i wytwórnia Mieżrabpom-Ruś  /528
Realizm czy propaganda? /535
Aleksander Dowżenko, twórca kina ukraińskiego /539
Chronologia /542
Propozycje lektur  /543

IX. Złoty wiek burleski (Iwona Sowińska)  /545

Przemysł rozrywkowy na przełomie XIX i XX wieku /545
Odmiany niemej komedii filmowej /547
Gag: molekuła komizmu /550
Max Linder: pierwsza gwiazda kina /552
Mack Sennet, wytwórnia Keystone i "slapstick kalifornijski" /562
Charlie Chaplin daje gagowi duszę /570

• Keystone: 1914  /570
• Essanay: 1915-1916 /573
• Mutual: 1916-1917  /575
• First National: 1918-1923 /576
• United Artists: od 1923 do końca epoki niemej  /580

Harold Lloyd: świat się śmieje  /585
Buster Keaton: człowiek pod presją /594

• U boku Fatty Arbuckle`a  /594
• Droga do samodzielności /597
• Buster /598

Zakończenie /614
Chronologia  /615
Propozycje lektur /616

X. Hollywood epoka jazu  (Łukasz A. Plesnar)  /617

"Wielka Piątka"  /618
"Mała Piątka"  /624
Skandale obyczajowe i utworzenie MPPDA /627
Cecil B. DeMille: król Hollywoodu /630
Erich von Stroheim: twórca filmowego naturalizmu /633
Lubitsch Touch /640
Friedrich Wilhelm Murnau: Kammerspiel w Hollywoodzie /644
Inni przybysze z Niemiec  /647
Skandynawska fala  /652
Miłość ponad wszystko: Gloria Swanson, Clara Bou, Rudolph Valentino i melodramaty  /658
Zachód stary i nowy: westerny /669
Serce i szpada: filmy przygodowo-kostiumowe /673
Wielkie widowiska biblijne, kryminały, filmy wojenne i horrory  /676
Chronologia /682
Propozycje lektur /683

XI. Francuska szkoła impresjonistyczna (Iwona Kolasińska-Pasterczyk)  /685

Louis Delluc, czyli we władzy melancholii  /700
Germaine Dulac, czyli jak "portretować" duszę kobiety /703
Marcel L`Herbier - "poeta sztuki niemej" /707
Abel Gance, czyli "czas obrazu" /719
Jean Epstein - poszukiwanie efektu "nadwrażenia" /728
Chronologia /735
Propozycje lektur /735

XII. Awangarda we francuskim i niemieckim kinie niemym (Alicja Helman) /737

Film abstracyjny /745
Film dadaistyczny /749
Film surrealistyczny /757
Kino czyste /766
Dokument liryczny /769
Eksperymenty narracyjne  /771
Chronologia /774
Propozycje lektur  /776

XIII. Nieme kino dokumentalne (Jadwiga Huckova) /779

Prehistoria dokumentu /779
Robert Flaherty - tropiciel odległych enklaw /782
Dziga Wiertow - eksperymentator /788
Początki filmu montażowego i reportażu /795
Kontynentalna tradycja realistyczna: symfonie miast /798
Joris Ivens - konsekwentny lewicowiec /802
Brytyjska szkoła dokumentalna /804
Chronologia /807
Propozycje lektur /807

XIV. Inne kinematografie /809

Chiny (Alicja Helman) /810
Japonia (Krzysztof Loska) /819
Indie (Artur Majer) /828
Hiszpania (Iwona Kolasińska-Pasterczyk)  /834
Turcja  (Magdalena Bartczak) /842
Bałkany (Magdalena Bartczak) /849
Czechy i Słowacja (Jadwiga Huckova) /859
Polska (Tadeusz Lubelski)  /866

Noty o autorach /877
Indeks nazwisk (oprac. W. Górnisiewicz) /881
Indeks filmów (oprac. W. Górnisiewicz) /909