Historia filozofii starożytnej Tom I - V komplet

Autor: Giovanni Reale

Rok wydania: 2012

Liczba stron: Tom I - 502, Tom II - 596 , Tom III - 570 , Tom IV - 698 Tom V - 614

Okładka: miękka

Format: 14,5 cm x 20,5 cm

Wydanie II

 

Pięciotomowa historia filozofii starożytnej autorstwa Giovanniego Reale, profesora historii filozofii antycznej Katolickiego Uniwersytetu Sacro Cuore w Mediolanie.

Tom I zawiera rozważania dotyczące filozofów przyrody, sofistów, Sokratesa i sokratyków mniejszych.

Tom II poświęcony jest w całości filozofii Platona i Arystotelesa.

Tom III dotyczy systemów filozoficznych epoki hellenistycznej.

Tom IV przedstawia filozofię pogańską w czasie pierwszych wieków epoki chrześcijańskiej.

Tom V zamyka i uzupełnia "Historię filozofii starożytnej". Zawiera słownik i indeks najważniejszych pojęć filozofii grecko-rzymskiej, katalog myślicieli starożytnych i ich zachowanej twórczości filozoficznej, podstawową bibliografię (również polską) oraz indeks autorów i osób z epoki starożytnej. Dzieło to stanowi znakomity przewodnik po olbrzymiej i bogatej problematyce oraz literaturze dotyczącej filozofii starożytnej.

(opis wydawcy)

SPIS TREŚCI TOMU I:

Uwagi wstępne /19

Przedmowa  /25

Od początków do Sokratesa

Wprowadzenie. Powstanie, natura oraz rozwój filozofii i spekulatywnych problemów starożytności /33

I. Powstanie filozofii w Grecji  /35
1. Filozofia jako twór geniuszu greckiego 2. Bezpodstawność tezy o domniemanym pochodzeniu filozofii ze Wschodu 3. Specyficzne przekształcenie teoretyczne wiedzy egipskiej i chaldejskiej pod wpływem ducha greckiego 4. Wnioski

II. Formy życia duchowego Greków, które przygotowały powstanie filozofii  /44
1. Poematy Homera 2. Bogowie religii publicznej i ich relacja do filozofii 3. Religia misteriów: wpływ orfizmu na ukształtowanie się problematyki filozofii starożytnej 4. Warunki polityczne, społeczne i ekonomiczne, które sprzyjały powstaniu filozofii u Greków

III. Natura i problemy filozofii starożytnej  /53
1. Cechy charakterystyczne filozofii starożytnej 2. Problemy filozofii starożytnej

IV. Okresy filozofii starożytnej  /61

CZĘŚĆ I. JOŃSCY i italscy filozofowie przyrody, problematyka Physis, bytu i kosmosu /65

Sekcja pierwsza. Zapowiedź problematyki kosmologicznej  /67

I. Mity teogoniczne i kosmogoniczne /69

Sekcja druga. Milezyjczycy i Heraklit  /73

I. Tales /75
1. Filozoficzne twierdzenia przypisywane Talesowi 2. Znaczenie terminu &laquozasada&raquo 3. Zasadą jest woda 4. Inne twierdzenia Talesa

II. Anaksymander  /81
1. Bezkres jako zasada i jego cechy 2. Powstanie wszystkich rzeczy z bezkresu 3. Nieskończona liczba światów i powstanie naszego świata

III. Anaksymenes /89
1. Zasada pojęta jako powietrze 2. Powstawanie rzeczy z powietrza 3. Stosunek Anaksymenesa do jego poprzedników

IV. Heraklit z Efezu /93
1. Wieczna zmienność wszystkiego 2. Stawanie się jako walka przeciwieństw oraz ich ukryta harmonia (synteza przeciwieństw) 3. Ogień jako zasada wszystkiego 4. Dusza

Sekcja trzecia. Pitagoreizm /103

I. Dlaczego mówimy ogólnie o pitagorejczykach, a nie o poszczególnych pitagorejczykach - cechy szkoły pitagorejskiej /105

II. Nowy sposób rozumienia zasady  /109
1. Liczba zasadą wszystkiego 2. Elementy liczby: podstawowe przeciwieństwo i harmonia 3. Przejście od liczby do rzeczy 4. Utworzenie pojęcia kosmosu: świat jest porządkiem

III. Wiara pitagorejska: człowiek, jego dusza i jej przeznaczenie  /118

IV. Strukturalne aporie pitagoreizmu  /122
1. Aporie dotyczące Boga i tego co boskie 2. Aporie dotyczące duszy

Sekcja czwarta. Ksenofanes i eleaci  /127

I. Ksenofanes  /129
1. Ksenofanes a eleaci 2.Krytyka pojmowania bóstw i obalenie założeń tradycyjnej religii 3. Bóg i to co boskie według Ksenofanesa 4. Fizyka Ksenofanesa 5. Idee moralne

II. Parmenides  /139
1. Trzy drogi badań 2. Droga bezwzględnej prawdy 3. Droga błędu 4. Trzecia droga: możliwe do przyjęcia wytłumaczenie zjawisk i parmenidejska doksa 5. Strukturalna aporia filozofii parmenidejskiej

III. Zenon z Elei  /152
1. Powstanie dowodzenia dialektycznego 2. Dialektyczne argumenty przeciw ruchowi 3. Dialektyczne argumenty przeciw wielości 4. Znaczenie Zenona

IV. Melissos z Samos  /162
1. Usystematyzowanie filozofii eleackiej 2. Atrybuty bytu i sposób ich uzasadnienia 3. Wykluczenie sfery doświadczenia 

Sekcja piąta. Pluraliści eklektyczni filozofowie przyrody  /169

I. Empedokles /171
1. Cztery elementy 2. Miłość i nienawiść 3. Sfajros i kosmos 4. Poznanie 5. Dusza i to co boskie 6. Aporie filozofii Empedoklesa

II. Anaksagoras z Kladzomen /181
1. Homoiomerie 2. Boski umysł 3. Aporie filozofii Anaksagorasa

III. Atomiści /190
1. Odkrycie atomów pojętych jako zasady 2. Atomy, ruch mechaniczny i konieczność 3. Człowiek, dusza, to co boskie 4. Poznanie 5. Etyka demokrytejska

IV. Eklektyczni filozofowie przyrody  /205
1. Zjawisko eklektyzmu i upadek filozofii przyrody 2. Diogenes z Apollonii i jego historyczne znaczenie 3. Archelaos z Aten

CZĘŚĆ II. SOFIŚCI - przejście od filozofii przyrody do filozofii moralnej  /215

Sekcja pierwsza. Geneza i natura problematyki moralnej /217

I. Dlaczego filozoficzny problem człowieka nie pojawił się równocześnie z problemem kosmosu /219

II. Kilka rozróżnień terminologicznych i pojęciowych istotnych dla zrozumienia problematyki etycznej /221

III. Refleksja moralna przed pojawieniem się filozofii moralnej /224

Sekcja druga. Sofiści /233

I. Powstanie, natura i cele ruchu sofistycznego /235
1. Znaczenie terminu sofista 2. Powody powstania sofistyki 3. Indukcyjna metoda dociekań sofistycznych 4. Praktyczne cele sofistyki 5. Zapłata pieniężna pobierana przez sofistów 6. Panhelleński duch sofistyki 7. Oświeceniowy charakter greckiej sofistyki 8. Różne nurty sofistyki

II. Protagoras  /247
1. Zasada homo-mensura 2. Zasada dwóch sprzecznych ze sobą sądów i jej zastosowanie 3. Nauczanie cnoty i znaczenie tego terminu 4. Ograniczenie znaczenia zasady homo-mensura 5. Utylitarystyczne podłoże filozofii Protagorasa 6. Stanowisko Protagorasa odnośnie do bogów

III. Gorgiasz  /259
1. Zanegowanie prawdy 2. Nic nie istnieje 3. Gdyby nawet byt istniał, byłby niepoznawalny 4. Nawet gdyby byt mógł być poznany, byłby niewyrażalny 5. Ucieczka na płaszczyznę doświadczenia i sytuacji 6. Retoryka i wszechmoc słowa 7. Słowo i poetyckie oszustwo

IV. Prodikos z Keos /271
1. Odkrycie synonimiki 2. Utylitaryzm etyczny i mit Heraklesa na rozdrożu 3. Bogowie jako ubóstwienie tego co użyteczne

V. Hippiasz i Antyfont /279
1. Naturalistyczny nurt sofistyki 2. Metoda wiedzy encyklopedycznej Hippiasza (polimathia) 3. Przeciwstawienie sobie "nomos" i "physis" 4. Radykalizacja przeciwieństwa między "nomos" i "physis" u Antyfonta 5. Naturalistyczny kosmopolityzm i egalitaryzm

VI. Eryści sofiści politycy /288
1. Cechy erystyki 2. Tezy głoszone przez sofistów polityków

CZĘŚĆ III. SOKRATES i sokratycy mniejsi. Powstanie filozofii moralnej /299

Sekcja pierwsza. Sokrates. Odkrycie istoty człowieka /301

I. Kwestia sokratyczna i problem źródeł /303

II. Etyka Sokratejska  /311
1. Stosunek Sokratesa do filozofii physis 2. Odkrycie istoty człowieka 3. Uściślenia i świadectwa odnoszące się do nowej sokratejskiej koncepcji psyche 4. Nowe znaczenie arete i przewrót na skali wartości 5. Paradoksy sokratejskiej etyki 6. Panowanie nad sobą, wewnętrzna wolność i autarkia 7. Przyjemność, pożytek i szczęście 8. Przyjaźń 9. Polityka 10. Rewolucja bez przemocy

III. Teologia sokratejska i jej znaczenie /350
1. Stanowisko Sokratesa wobec problematyki teologicznej 2. Bóg jako Inteligencja wyznaczająca cel i jako Opatrzność 3. Daimónion Sokratesa 4. Relacje między teologią a etyką Sokratesa

IV. Dialektyka sokratejska /369
1. Protreptyczna funkcja metody dialogicznej 2. Sokratejska niewiedza 3. Ironia sokratejska 4. Element elenktyczny i maieutyczny 5. Czy Sokrates jest twórcą logiki?

V. Aporie i ograniczenia strukturalne sokratyzmu /389

Sekcja druga. Sokratycy mniejsi  /395

I. Krąg sokratyków i szkoły sokratyczne mniejsze /397

II. Antystenes i założenie szkoły cynickiej  /402
1. Związki Antystenesa z Sokratesem 2. Orędzie wolności i wyzwolenia 3. Wyzwolenie od pożądań i przyjemności 4. Wyzwolenie ze złudzeń stwarzanych przez społeczeństwo i gloryfikacja trudu 5. Antystenes twórcą cynizmu

III. Arystyp i szkoła cyrenaików  /415
1. Związki Arystypa z Sokratesem 2. Teoretyczne założenia cyrenaizmu 3. Hedonizm cyrenaików 4. Zerwanie z etosem miasta-państwa (427)

IV. Euklides i szkoła megarejska  /429
1. Filozofia Euklidesa jako próba połączenia eleatyzmu i sokratyzmu 2. Składnik eleacki 3. Składnik sokratejski 4. Wypośrodkowanie między eleatyzmem a sokratyzmem i jego znaczenie 5. Megarejska erystyka a sokratejska dialektyka

V. Fedon i szkoła w Elidzie  /438

VI. Podsumowanie odnośnie do sokratyków mniejszych  /442

Dodatek 1. Orfizm i nowość jego przesłania  /445

1. Zachowana literatura orficka i jej wartość  /447
2. Istotna nowość orfizmu  /451
3. Orfizm i wiara w metempsychozę  /454
4. Cel ostateczny duszy według orfizmu  /459
5. Orficka teogonia, mit o Dionizosie i Tytanach oraz geneza pierwotnej winy, którą dusza musi odpokutować  /461
6. Orfickie wtajemniczenia i oczyszczenia  /464

Dodatek 2. Uściślenia dotyczące podstawowych cech greckiego rozumienia filozofii /467

1.Cały byt przedmiotem filozofii starożytnej  /469
2. Filozofia jako podstawowa potrzeba ducha ludzkiego  /477
3. Kontemplacja bytu celem filozofii  /481
4. Praktyczno-moralna wartość filozofii: greckie theorein nie jest myśleniem czysto abstrakcyjnym, lecz myśleniem, które głęboko oddziałuje na życie etyczno-polityczne  /485
5. Filozofia a eudaimonia  /491
6. Radykalna ufność greckiego filozofa w możliwość osiągnięcia prawdy i życia w prawdzie  /493
7. Uwagi o metodzie filozofii starożytnej  /497

SPIS TREŚCI TOMU II:

Uwagi wstępne /15

Platon i Arystoteles  /23

CZĘŚĆ I. PLATON i odkrycie przyczyny ponadzmysłowej. "Drugie żeglowanie" /25

Sekcja pierwsza. Wielkie zderzenie kultury pisma i kultury przekazywania ustnego oraz różne sposoby komunikowania przekazu filozoficznego u Platona  /27

I. Platońska próba wypośrodkowania między "pismem" a "przekazem ustnym" oraz strukturalny związek pisma z tym co "niepisane" /29
1. Dlaczego do zrozumienia myśli Platona konieczne jest przezwyciężenie kryterium tradycyjnego i wypracowanie nowego 2. Platońska ocena wartości pisma w Fajdrosie 3. Świadectwa Platona zawarte w Liście VII 4. Istotne elementy nauk niepisanych Platona przekazane przez tradycję pośrednią 5. Jak należy rozumieć termin ezoteryczny zastosowany do określenia niepisanej myśli Platona 6. Znaczenie, doniosłość i cele pism platońskich 7. Pomoc, jaką pismom platońskim niesie tradycja pośrednia

II. Wielkie problemy związane z interpretacją Platona łatwiejsze do rozwiązania w świetle nowych badań  /55
1. Kwestia jedności i systemu w myśli Platona 2. Problem ironii i jej funkcji w dialogach platońskich 3. Rozstrzygająca kwestia ewolucji myśli Platona 4. Mit i logos u Platona 5. Wielość aspektów i zastosowań filozofii platońskiej

Sekcja druga. Metafizyczno-dialektyczny składnik myśli platońskiej  /73

I. Drugie żeglowanie jako przejście od fizycznych badań presokratyków do poziomu metafizycznego  /75

1. Konfrontacja z filozofami przyrody i stwierdzenie niespójności ich nauki 2. Konfrontacja z Anaksagorasem i stwierdzenie niewystarczalności umysłu kosmicznego w takiej postaci, w jakiej został przezeń przedstawiony 3. Wielka metafora drugiego żeglowania jako symbol dotarcia do tego co ponadzmysłowe 4. Dwa etapy drugiego żeglowania: teoria idei i teoria zasad 5. Trzy wielkie centra filozofii Platona: teoria idei, zasad i Demiurga

II. Platońska teroria idei i niektóre problemy z nią związane /88
1. Kilka uściśleń odnośnie do terminu idea i jego znaczenia 2. Metafizyczno-ontologiczne cechy idei 3. Najważniejsza metafizyczna cecha idei: jedność 4. Platoński dualizm jako wyraz transcendencji 5. Wielki problem relacji między światem idei a światem rzeczy zmysłowych

III. "Niepisane" nauki o pierwszych i najwyższych zasadach oraz związane z nimi wielkie koncepcje metafizyczne  /113
1. Pierwsze zasady utożsamione z Jednym i Diadą tego co wielkie-i-małe 2. Byt jako synteza (mieszanina) obydwu zasad 3. Kategorialny podział rzeczywistości Liczby idealne i liczbowa struktura rzeczywistości Byty matematyczne

IV. Metafizyka w świetle protologii i nauk niepisanych oraz aluzje, jakie Platon czyni do nauki o zasadach /131
1. Odsetki o Dobru spłacone przez Platona w Państwie i niespłacony dług 2. Parmenides i jego znaczenie 3. Ontologia najwyższych rodzajów w Sofiście i metafora ojcobójstwa Parmenidesa 4. Wielkie metafizyczne tezy Fileba: dwubiegunowa struktura rzeczywistości, cztery najwyższe rodzaje oraz najwyższa Miara jako Absolut

V. Nauka o Demiurgu i kosmologia /157
1. Miejsce świata fizycznego w kręgu rzeczywistości według Platona 2. Demiurg i jego rola metafizyczna 3. Materialna zasada świata zmysłowego, jego rola metafizyczna i związek z Diadą 4. &laquoJedno&raquo jako cecha charakteryzująca działanie Demiurga 5. Stwórcze działanie platońskiego Demiurga pojęte w wymiarze helleńskim 6. Demiurg (a nie idea Dobra) jest Bogiem Platona

VI. Gnozeologia i dialektyka  /189

1. Anamneza jako źródło i warunek poznania w Menonie 2. Potwierdzenie nauki o anamnezie w następnych dialogach 3. Stopnie poznania zarysowane w Państwie 4. Dialektyka 5. Protologiczne osadzenie dialektyki na jedności i wielości

VII. Koncepcja sztuki i retoryki  /208
1. Sztuka jako odejście od bytu i prawdy 2. Retoryka jako zafałszowanie prawdy

Sekcja trzecia. Etyczno-religijno-ascetyczny składnik myśli platońskiej oraz jego związki z protologią "nauk niepisanych" /215

I. Znaczenie mistyczno-religijno-ascetycznego składnika platonizmu  /217

II. Nieśmiertelność duszy, jej pozaziemskie losy i reinkarnacja  /221
1. Dowody nieśmiertelności duszy 2. Eschatologiczne losy duszy 3. Metempsychoza

III. Nowa ascetyczna moralność  /242
1. Dualizm antropologiczny i znaczenie związanych z nim paradoksów 2. Uporządkowanie i osadzenie nowej skali wartości 3. Platoński antyhedonizm 4. Oczyszczenie duszy, cnota i poznanie

IV. Mistyka przyjaźni i miłości  /258
1. Przyjaźń (philia) i Pierwszy Przyjaciel 2. Miłość platoniczna

V. Platon prorokiem?  /266

VI. Etyczno-religijny składnik myśli platońskiej i jego powiązania z  protologią "nauk niepisanych" /268

Sekcja czwarta. Polityczny składnik platonizmu i jego związki z protologią "nauk niepisanych"  /279

I. Waga i znaczenie politycznego składnika platonizmu  /281
1. Stwierdzenia Listu VII 2. Różnica między platońską i współczesną koncepcją polityki

II. Politeia, czyli konstruowanie państwa idealnego  /287
1. Perspektywy odczytywania Państwa 2. Państwo doskonałe i odpowiadający mu typ człowieka 3. System wspólnoty życia wojowników i wychowanie kobiety w państwie idealnym 4. Filozof a państwo idealne 5. Wychowanie filozofów w idealnym państwie i największa wiedza 6. Państwa zdeprawowane i odpowiadające im typy ludzi 7. Państwo, szczęście ziemskie i pozaziemskie 8. Państwo we wnętrzu człowieka

III. Polityk, prawo pisane i ustroje  /327
1. Problem w Polityku 2. Formy możliwych ustrojów 3. Sprawiedliwy środek i sztuka polityki

IV. Państwo drugie z Praw  /334
1. Cel Praw i ich relacja do Państwa 2. Kilka podstawowych koncepcji z Praw

V. Polityczny składnik myśli platońskiej i jego związki z protologią "nauk niepisanych" /339

Sekcja piąta. Podsumowanie myśli platońskiej  /345

I. Mit jaskini jako symbol wszystkich podstawowych składników myśli Platona  /347

II. Kilka szczytowych osiągnięć myśli Platona, które pozostały punktami odniesienia w dziejach myśli zachodniej  /355

CZĘŚĆ II. ARYSTOTELES i systematyzacja wiedzy filozoficznej  /367

Sekcja pierwsza. Relacje między Arystotelesem i Platonem. Kontynuacja "drugiego żeglowania"  /369

I. Wprowadzenie krytyczne. Metoda historyczno-genetyczna i współczesna interpretacja myśli arystotelesowskiej /371

II. Podstawowe podobieństwa między Arystotelesem i Platonem. Kontnuacja "drugiego żeglowania"  /380

III. Podstawowe różnice między Arystotelesem i Platonem  /387

Sekcja druga. Metafizyka i nauki teoretyczne  /393

I. Metagizyka  /395
1. Pojęcie i cechy charakterystyczne metafizyki 2. Cztery przyczyny 3. Byt i jego znaczenia oraz sens formuły byt jako byt 4. Arystotelesowski wykaz znaczeń bytu i jego struktura 5. Uściślenia odnośnie do znaczeń bytu 6. Zagadnienie substancji 7. Problem lousia w ogóle: forma, materia, synolon i cechy określające pojęcie substancji 8. Arystotelesowska forma nie jest ogólna 9. Akt i możność 10. Wykazanie istnienia substancji ponadzmysłowej 11. Natura Nieruchomego Poruszyciela 12. Jedność i wielość tego co boskie 13. Bóg a świat

II. Fizyka  /438
1. Charakterystyka fizyki Arystotelesowskiej 2. Zmiana i ruch 3. Miejsce i próżnia 4. Czas 5. Nieskończoność 6. Piąta istota (ąuinta essentia) i podział na świat podksiężycowy i niebiański

III. Psychologia /452
1. Arystotelesowska koncepcja duszy 2. Trójpodział duszy 3. Dusza wegetatywna 4. Dusza zmysłowa 5. Dusza rozumna

IV. Matematyka  /468

Sekcja trzecia. Nauki praktyczne: etyka i polityka  /473

I. Etyka  /475
1. Relacje między etyką i polityką 2. Najwyższe dobro człowieka: szczęście 3. Wyprowadzenie cnót z części duszy 4. Cnoty etyczne 5. Cnoty dianoetyczne 6. Doskonałe szczęście 7. Przyjaźń a szczęście 8. Przyjemność a szczęście 9. Psychologia aktu moralnego

II. Polityka  /508
1. Koncepcja państwa 2. Zarządzanie rodziną 3. Obywatel 4. Możliwe formy państwa 5. Państwo idealne

Sekcja czwarta. Położenie podwalin pod logikę: retoryka i poetyka /527

I. Położenie podwalin pod logikę  /529
1. Pojęcie logiki, czyli analityki 2. Ogólna charakterystyka pism logicznych i geneza logiki Arystotelesowskiej 3. Kategorie, terminy, definicja 4. Zdania (Hermeneutyka) 5. Sylogizm 6. Sylogizm naukowy, czyli dowodzenie 7. Poznanie bezpośrednie 8. Zasady dowodzenia 9. Sylogizm dialektyczny, sylogizmy erystyczne i paralogizmy 10. Logika a rzeczywistość

II. Retoryka  /553
1. Platońska geneza Arystotelesowskiej retoryki 2. Definicja retoryki i jej relacje do dialektyki, etyki i polityki 3. Różne środki przekonywania 4. Entymemat, przykład i przesłanki sylogizmu retorycznego 5. Trzy rodzaje retoryki 6. Toposy retoryki 7. Ogólne wnioski odnośnie do Retoryki

III. Poetyka  /568
1. Koncepcja nauk wytwórczych 2. Poetycka mimesis 3. Piękno 4. Katharsis

Sekcja piąta. Podsumowanie filozofii arystotelesowskiej  /579

I. Losy filozofii arystotelesowskiej  /581

II. Główne osiągnięcia i aporie fiozofii arystotelesowskiej  /584

Objaśnienia  /591

SPIS TREŚCI TOMU III:

Uwagi wstępne /15

Systemy epoki hellenistycznej  /19 

Wprowadzenie do filozofii epoki hellenistycznej  /21
I. Duchowe konsekwencje rewolucji dokonanej przez Aleksandra Wielkiego 2. Geneza i szerzenie się ideału kosmopolitycznego 3. Odkrycie jednostki 4. Zrównanie Greków z barbarzyńcami i upadek dawnych przesądów rasistowskich Przemiana kultury helleńskiej w kulturę hellenistyczną Zwiększenie zasięgu i utrata głębi przez filozofię hellenistyczną 7. Odrodzenie się ducha sokratycznego 8. Ideał autarkii 9. Ideał ataraksji 10. Ideał mędrca
II. Ubóstwienie twórców wielkich systemów epoki hellenistycznej

CZĘŚĆ I. WYCZERPANIE SIĘ szkół sokratycznych mniejszych oraz inwolucja szkół Platona i Arystotelesa  /39

Sekcja pierwsza. Rozwój szkół sokratycznych mniejszych oraz powody ich upadku i zaniku /41

I. Diogenes "pies" i rozwój cynizmu /43
1. Diogenes i radykalizacja cynizmu 2. Parresia i anaideia 3. Ćwiczenie (askesis) i trud (pónos) 4. Autarkia i apatia 5. Diogenes a epoka hellenistyczna 6. Krates i inni naśladowcy Diogenesa 7. Filozofia cynicka do końca ery pogańskiej 8. Wartość i ograniczenia cynizmu

II. Zmierzch i koniec szkoły cyrenaików /73
1. Odmiany cyrenaizmu 2. Hegezjasz i jego naśladowcy 3. Annikeris i jego naśladowcy 4. Teodor i jego naśladowcy 5. Koniec cyrenaizmu

III. Dialektyczny rozwój szkoły megarejskiej i jej upadek  /83
1. Ewolucja nauki megarejskiej i jej cechy 2. Eubulides i paradoksy megarejskie 3. Diodor Kronos i polemika z Arystotelesowską koncepcją możności 4. Stilpon i ostatnie stwierdzenia szkoły megarejskiej 5. Koniec szkoły megarejskiej

IV. Szybki rozpad szkoły elidzko-eretrejskiej /98

Sekcja druga. Pierwsza akademia i szybkie zagubienie zdobyczy "drugiego żeglowania"  /101

I. Akademia platońska, jej cel, organizacja i szybki upadek /103

II. Eudoksos z Knidos, astronom goszczący w akademii /107
1. Uznanie idei za immanentne 2. Hedonizm Eudoksosa

III. Heraklides z Pontu, kierownik akademii w czasie nieobecności Platona  /111
1. Zaniedbanie rzeczywistości inteligibilnej 2. Rozumienie duszy 3. Odrzucenie geocentryzmu

IV. Speuzyp, pierwszy następca Platona /115
1. Porzucenie Platońskich idei 2. Poziomy rzeczywistości 3. Najwyższe zasady rzeczywistości 4. Poznanie 5. Etyka

V. Ksenokrates, drugi następca Platona  /123
1. Trójpodział filozofii 2. Nauka o poznaniu 3. Zasady i sfery bytu 3. Religijna interpretacja kosmosu 5. Etyka

VI. Ostatni przedstawiciele starej akademii: Polemon, Krates i Krantor /132
1. Polemon 2. Krates 3. Krantor

VII. Wnioski dotyczące starej akademii /137

Sekcja trzecia. Pierwszy perypat i szybkie zatracenie wyczucia dla wymiaru metafizycznego  /139

I. Arystotelesowski perypat, jego organizacja i szybki upadek /141

II. Teofrast i zagubienie składnika spekulatywnego /145
1. Metafizyka 2. Fizyka i psychologia 3. Logika 4. Etyka Wnioski odnośnie do Teofrasta

III. Inni bezpośredni uczniowie Arystotelesa: Eudemos, Dikiarchos i Arystoksenos  /160
1. Eudemos 2. Dikiarchos 3. Arystoksenos z Tarentu

IV. Straton z Lampsaku, drugi następca Arystotelesa /164
1. Fizyka 2. Psychologia

V. Wnioski co do pierwszego perypatu /169

CZĘŚĆ II. EPIKUREIZM od powstania do końca ery pogańskiej  /173

Sekcja pierwsza. Epikur i założenie "ogrodu"  /175

I. Powstanie i cechy charakterystyczne "ogrodu"  /177
1. Polemika Epikura z Platonem i Arystotelesem 2. Odrzucenie drugiego żeglowania 3. Powrót do atomizmu i związanych z nim podstawowych kategorii eleackich 4. Stosunek Epikura do Sokratesa i sokratyków mniejszych 5. Dominująca rola etyki 6. Cele Ogrodu oraz ich nowość

II. Kanonika Epikura  /192
1. Kanonika jako ustalenie kryteriów prawdy 2. Wrażenie zmysłowe i jego absolutna miarodajność 3. Prolepseis, czyli antycypacje, i język 4. Odczucia przyjemności i bólu 5. Mniemanie 6. Aporie i ograniczenia epikurejskiej kanoniki

III. Fizyka epikurejska  /209
I. Podstawy ontologiczne: cechy rzeczywistości jako takiej, ciała, próżnia i nieskończoność 2. Atomy 3. Strukturalne cechy atomów 4. Nauka o minimach 5. Strukturalne cechy próżni 6. Ruch 7. Clinamen, czyli odchylanie się atomów 8. Wszechświat i nieskończenie wiele światów 9. Zjawiska niebieskie i ich wielorakie tłumaczenia 10. Dusza, jej materialność i śmiertelność 11. Podobizny i poznanie 12. Koncepcja bogów i tego co boskie

IV. Etyka epikurejska /246
1. Przyjemność jako fundament etyki 2. Zreformowanie hedonizmu cyrenaików 3. Hierarchia przyjemności i mądrość praktyczna, czyli roztropność 4. Epikurejski ascetyzm i autarkia 5. Absolutny charakter przyjemności 6. Względny charakter bólu 7. Śmierć jest dla człowieka niczym 8. Epikurejska cnota a sokratejski intelektualizm 9. Odmówienie wartości państwu i życiu politycznemu oraz gloryfikacja życia ukrytego 10. Przyjaźń 11. Czwórmian leczniczy i ideał mędrca

V. Naśladowscy i następcy Epikura /279

Sekcja druga. Rozprzestrzenienie się epikuryzmu w Rzymie i Lukrecjusz /283

I. Pierwsze próby wprowadzenia epikuryzmu do Rzymu i krąg Filodemosa /285
1. Nieudana próba Alkajosa i Filiskosa 2. Próba Amafiniu-sza 3. Krąg Filodemosa

II. Lukrecjusz i nauka epikurejska wyśpiewana w najwyższego lotu poezji   /290
1. Nieadekwatne sądy na temat Lukrecjusza 2. Pesymizm w punkcie wyjścia oraz zwycięstwo rozumu u Lukrecjusza i Epikura 3. Prawda, która uśmierza ból i przynosi pokój Zasady prawdy epikurejskiej i pieśń Lukrecjusza 4. Współczucie z powodu cierpienia w pieśni Lukrecjusza 5. Sens życia i śmierci

CZĘŚĆ III. STOICYZM od powstania do końcaery pogańskiej /313

Sekcja pierwsza. Stara szkoła stoicka  /315

I. Zenon, założenie szkoły stoickiej i kolejne fazy rozwoju stoicyzmu /317
1. Spotkanie Zenona z Kratesem i z sokratyzmem 2. Odrzucenie drugiego żeglowania 3. Nowe przemyślenie nauki Heraklita i pojęcie physis jako sprawczego ognia 4. Relacja do Epikura 5. Powstanie szkoły stoickiej i jej rozwój

II. Trójpodział filozofii i logos /331

III. Logika starej szkoły stoickiej /334
1. Rola i działy logiki stoickiej 2. Kryterium prawdy: wrażenie zmysłowe i przedstawienie kataleptyczne 3. Poznanie rozumowe, antycypacje (prolepseis) i pojęcia ogólne 4. Znaczenia wyrażenia (lekta) i ich niecielesność 5. Dialektyka 6. Retoryka 7. Wnioski: stosunek logiki do rzeczywistości

IV. Fizyka starej szkoły stoickiej /359
1. Cechy fizyki stoickiej i jej relacje do fizyki epikurejskiej 2. Materializm i somatyzm stoików 3. Monizm panteistyczny 4. Odmówienie ontologicznego znaczenia temu co nie-cielesne 5. Bliższe określenie stoickiej koncepcji Boga i tego co boskie 6. Celowość i opatrzność (Prónoia) 7. Przeznaczenie (Fatum - Heimarmene) 8. Konieczność i wolność 9. Kosmos i miejsce człowieka w kosmosie 10. Powszechne zognienie i wieczny powrót 11. Człowiek 12. Losy duszy

V. Etyka starej szkoły stoickiej /394
1. Rozum podstawą etyki 2. Pierwotny popęd 3. Zasada oceniania: rzeczy dobre, złe i obojętne 4. Wartości względne, godne wyboru i godne odrzucenia5. Cnota a szczęście 6. Cnota jako wiedza, jej jedność i wielość 7. Identyczność cnoty we wszystkich bytach rozumnych 8. Czyn prawy (katórthoma) 9. Powinność (kathe-kon) 10. Prawo wieczne i prawo natury 11. Kosmopolityzm 12. Afekty i apatia 13. Ideał mędrca

Sekcja druga. Mediostoicyzm /437

I. Mediostoicyzm Panaitiosa /439
1. Nowy kurs nadany szkole stoickiej przez Panaitiosa 2. Nowości wprowadzone do doktryn starej szkoły stoickiej z zakresu fizyki 3. Doktryny psychologiczne 4. Etyka i polityka 5. Odrzucenie apatii 6. Humanizm Panaitiosa i znaczenie jego filozofii

II. Mediostoicyzm Posejdoniosa  /449
1. Kwestia posejdoniańska 2. Charakterystyczne cechy stoicyzmu Posejdoniosa 3. Fizyka 4. Antropologia i etyka 5. Losy duszy 6. Wnioski odnośnie do Posejdoniosa

CZĘŚĆ IV. SCEPTYCYZM i eklektyzm od początków do końca ery pogańskiej  /463

Sekcja pierwsza. Sceptycyzm pirroński i sceptycyzm akademicki /465

I. Moralny sceptyzm Pirrona i pirronizm /467
1. Powstanie ruchu sceptyckiego 2. Pirron a rewolucja dokonana przez Aleksandra 3. Zetknięcie się ze Wschodem i wpływ gymnosofistów 4. Wpływ megarejczyków i atomistów 5. Radykalne obalenie ontologii 6. Pirronizm jako praktyczny system mądrości i jego trzy podstawowe reguły 7. Natura rzeczy jako niezróznicowany pozór oraz natura tego co boskie i dobre 8. Postawa, jaką człowiek powinien przyjąć wobec rzeczy: powstrzymanie się od wydawania sądu i obojętność 9. Osiągnięcie afazji, ataraksji i apatii 10. Następcy Pirrona, ze szczególnym uwzględnieniem Tymona

II. Tendencje sceptyckie w akademii za Arkezylaosa /499
1. Druga Akademia 2. Dialektyczny charakter sceptycyzmu Arkezylaosa 3. Epoche Arkezylaosa 4. Nauka o eulogon, czyli o tym co rozsądne 5. Domniemany ezoteryczny dogmatyzm Arkezylaosa 6. Aporetycz-ność i ograniczenia sceptycyzmu Arkezylaosa

III. Dalsze dzieje sceptycyzmu w akademii za Karneadesa /509
1. Trzecia Akademia 2. Krytyka stoickiego kryterium prawdy 3. Nauka o pithanón, czyli o tym co prawdopodobne 4. Ocena stanowiska Karneadesa

Sekcja druga. Eklektyzm akademii i Cyceron  /519

I. Powody pojawienia się i cechy eklektyzmu /521

II. Filon z Laryssy i czwarta akademia  /526
1. Pięć Akademii 2. Nowości wprowadzone przez Filona 3. Od probabilizmu dialektycznego do probabilizmu pozytywnego 4. Źródło oczywistości 5. Etyka

III. Antiochos z Askalonu i piąta akademia /533
1. Stanowisko Antiochosa 2. Krytyka sceptycyzmu akademickiego 3. Logika, fizyka i etyka

IV. Cyceron i eklektyzm akademicki w Rzymie  /539
1. Stanowisko filozoficzne Cycerona 2. Eklektyczny probabilizm Cycerona 3. Logika: kryterium prawdy 4. Fizyka, teologia i psychologia 5. Etyka

Podsumowanie systemów filozoficznych epoki hellenistycznej  /553

I. Uprzedzenia, które nie pozwalały na poprawne zrozumienie i adekwatną ocenę systemów hellenistycznych  /555

II. Znaczenie filozofii epoki hellenistycznej  /561

Spis treści Tomu IV:

Uwagi wstępne /15

Szkoły epoki cesarstwa  /25

CZĘŚĆ I. KOŃCOWA FAZA rozwoju i upadek szkoły perypatetyckiej i wielkich szkół hellenistycznych  /27

Sekcja pierwsza. Odkrycie ezoterycznych pism Arystotelesa, neoarystitelizm i jego ograniczone znaczenie historycznofilozoficzne /29

I. Zamilknięcie perypatu na dwa wieki w epoce hellenistycznej  /31

1. Likon 2. Hieronim z Rodos 3. Ariston z Keos 4. Kritolaos z Faselis 5. Diodor z Tyra

II. Odkrycie"ezoterycznych" pism Arystotelesa, wielka edycja Andronikosa z Rodos i powolne odradzanie się filozofii arystotelesowskiej w I wieku przed Chrystusem  /37
1. Losy "ezoterycznych" pism Arystotelesa i ich opublikowanie 2. Kryteria przyjęte przez Andronikosa w jego edycji "Corpus Aristotelicum" 3. Przedstawiciele i tendencje w szkole perypatetyckiej w I w. przed Chrystusem

III. Nowy kurs arystotelizmu w dwóch pierwszych wiekach ery chrześcijańskiej   /53
1. Utrwalenie się i rozprzestrzenienie komentarzy do pism ezoterycznych 2. Wpływy platoników i medioplatoników na perypatetyków ery chrześcijańskiej

IV. Neoarystotelizm Aleksandra z Afrodyzji /61

1. Główne punkty ontologii Aleksandra i ich znaczenie 2. Nauka o "Nous" i jej nowość (65) 3. Obecność składnika mistycznego w metafizyce Aleksandra

Sekcja druga. Ostatnie świadectwa zwolenników filozofii ogrodu i przesłanie Epikura wyryte w kamieniu /73

I. Odrodzenie się epikureizmu w dwu pierwszych wiekach ery chrześcijańskiej /75
1. Świadectwa potwierdzające żywotność i popularność filozofii Ogrodu w epoce Cesarstwa 2. Dogmatyczna stabilność epikureizmu oraz uwydatnienie się jego charakteru religii laickiej 3. Prestiż zdobyty przez Epikura i epikurejczyków w epoce Cesarstwa

II. Diogenes z Ojnoandy /84
1. Portyk zbudowany z polecenia Diogenesa z Ojnoandy i jego cel 2. Wykład nauk z zakresu fizyki 3. Wykład etyki

III. Upadek epikureizmu  /90

Sekcja trzecia. Odrodzenie filozofii portyku w Rzymie i neostoicyzm /93

IV. Ostatnia faza rozwoju szkoły stoickiej  /95
1. Żywotność i rozprzestrzenienie się stoicyzmu w epoce Cesarstwa 2. Cechy neostoicyzmu

II. Seneka  /100
1. Cechy myśli Seneki 2. Bóg i to co boskie (104) 3. Koncepcja człowieka 4. Sumienie 5. Wola 6. Poczucie grzechu 7. Równość wszystkich ludzi i wzajemna miłość 8. Domniemane relacje Seneki ze św. Pawłem

III. Muzoniusz Rufus /120
1. Wyakcentowanie praktycznego aspektu filozofii 2. Ćwiczenie jako urzeczywistnienie cnoty i dobra 3. Nowe motywy

IV. Epiktet, filozof niewolnik /127
1. Cechy stoicyzmu Epikteta 2. Podstawowa zasada etyki Epikteta 3. Trójpodział filozofii o znaczeniu etycznym 4. "Proairesis", czyli podstawowy wybór moralny 5. Nowy sposób odczuwania tego co boskie 6. Pokrewieństwo człowieka z Bogiem i braterstwo ludzi 7. Oddawanie czci Bogu

V. Marek Aureliusz, cesarz filozof /149
1. Cechy stoicyzmu Marka Aureliusza 2. Kosmiczny przepływ i przemijanie wszystkiego 3. Potwierdzenie stoickiego monizmu panteistycznego 4. Nowa antropologia: człowiek jako ciało, dusza i umysł 5. Ucieczka do własnego wnętrza 6. Nowy duch

VI. Zanik filozofii stoickiej  /167

Sekcja czwarta. Odrodzenie się pirronizmu i neosceptycyzm  /171

I. Ainezydem i ponowne przemyślenie pirronizmu  /173
1. Powody odrodzenia się pirronizmu i jego cechy 2. Dziesięć "tropów", czyli wykaz najwyższych kategorii wątpienia 3. Zanegowanie prawdy, zasady przyczynowości oraz możliwości wnioskowania wykraczającego poza doświadczenie 4. Stosunek sceptycyzmu Ainezydema do heraklityzmu 5. Idee moralne

II. Agryppa i dalszy rozwój neosceptycyzmu  /202
1. Sceptycy po Ainezydemie 2. Nowy wykaz "tropów" sporządzony przez Agryppę 3. Znaczenie nowego wykazu &laquotro-pów&raquo

III. Sekstus empiryk i końcowa faza rozwoju starożytnego sceptycyzmu /209
1. Krótka charakterystyka różnych kierunków medycyny greckiej ze szczególnym uwzględnieniem kierunku empirycznego 2. Menodot - między medycyną empiryczną a sceptycyzmem 3. Sekstus Empiryk i przeformułowanie sceptycyzmu 4. Sekstusa życie bez dogmatów, czyli życie bez filozofii 5. Sekstusa systematyczna krytyka wszystkich nauk i filozofii

IV. Wyczerpanie się sceptycyzmu  /228

Sekcja piąta. Odrodzenie się cynizmu  /231

I. Odrodzenie się cynizmu w epoce cesarstwa i jego cechy /233

II. Stoicyzujący i religijny nurt cynizmu w epoce cesarstwa  /236
1. Demetrios 2. Dion Chryzostom

III. Nurt cynizmu epoki cesarstwa inspirujący się dawnym radykalizmem kontestującym /245
1. Ojnomaos z Gadary 2. Demonaks 3. Peregrinos Proteus

IV. Cynizm epoki cesarstwa jako zjawisko masowe i jego wewnętrzne sprzeczności /254

CZĘŚĆ II. PONOWNE ODKRYCIE tego co niecielesne i transcedencji. Filon z Aleksandrii. Odrodzenie się platonizmu i pitagoreizmu. Pisma hermetyczne i "wyrocznie chaldejskie" /263

Sekcja pierwsza. Filon z Aleksandrii i "filozofia żydowska" /265

I. Geneza, elementy składowe i główne problemy filozofii Filona z Aleksandrii  /267
1. Geneza myśli Filona i jej rola w dziejach filozofii starożytnej 2. Składnik helleński 3. Składnik żydowski 4. Alegoreza Filona oraz jej greckie i hebrajskie poprzedniczki

II. Filon i preludium wielkiej przemiany myśli zachodniej  /280
1. Pierwsze sformułowanie problemu relacji zachodzących między Boskim objawieniem a filozofią, czyli między wiarą a rozumem 2. Ku rozbiciu hellenistycznych ram wiedzy filozoficznej: wysunięcie teologii na plan pierwszy oraz ogłoszenie prymatu &laquomądrości teoretycznej&raquo nad &laquomądrością praktyczną

III. Metafizyka, teologia i ontologia Filona  /287
1. Przezwyciężenie materialistycznyeh i immanentystycznych założeń systemów hellenistycznych i ponowne uznanie tego co niecielesne oraz transcendencji 2. Nowa koncepcja Boga 3. Pierwsze filozoficzne sformułowanie nauki o stworzeniu 4. Nauka o &laquoLogosie&raquo 5. Nauka o &laquoMocach&raquo 6. Zmiany wprowadzone przez Filona do nauki o ideach 7. Dusze bez ciała i aniołowie

IV. Antropologia i filozofia moralna Filona /311
1. Nowa koncepcja natury człowieka, czyli człowiek o trzech wymiarach 2. Przezwyciężenie intelektualizmu etycznego filozofii greckiej i uznanie wiary za najwyższą cnotę 3. Droga do Boga, mistyczne z Nim zjednoczenie i ekstaza

Sekcja druga. Medioplatonizm i ponowne odkrycie metafizyki platońskiej  /323

I. Powstanie, cechy i przedstawiciele medioplatonizmu  /325
1. Końcowe losy Akademii i początki medioplatonizmu 2. Ogólne cechy medioplatonizmu 3. Przedstawiciele i kierunki medioplatonizmu 4. Historyczne i teoretyczne znaczenie medioplatonizmu oraz jego ograniczenia

II. Metafizyka medioplatonizmu  /345
1. Byt niecielesny, Bóg i jego transcendencja 2. Idee jako myśli Boże i wyróżnienie bytów inteligibilnych pierwszych, czyli idei transcendentnych, i bytów inteligibilnych drugich, czyli form tkwiących w rzeczach 3. Hierarchia tego co boskie: ku nauce o hipostazach 4. Kosmologia medioplatońska: materia i powstanie kosmosu 5. Demonologia medioplatońska

III. Antropologia i etyka medioplatonizmu /368
1. Ostateczny cel człowieka i upodobnienie się do Boga 2. Duchowa natura człowieka i dualistyczne pojmowanie duszy i ciała 3. Skala wartości i cnota 4. Etyka medioplatońska a etyka stoicka

Sekcja trzecia. Odrodzenie się filozofii pitagorejskiej, kolejne fazy jej rozwoju oraz końcowa fuzja neopitagoreizmu z medioplatonizmem /379

I. Źródła, przedstawiciele, nurty i cechy pitagoreizmu epoki hellenistycznej i epoki cesarstwa  /381
1. Losy szkoły pitagorejskiej 2. Falsyfikaty pism przypisywanych dawnym pitagorejczykom pochodzące z epoki hellenistycznej i z epoki Cesarstwa, ich geneza i prawdopodobne znaczenie 3. Relacje doksograficzne zaczerpnięte od pitagorejczyków nieznanych z imienia 4. Neopitagorejczycy znani z imienia 5. Cechy pitagoreizmu epoki hellenistycznej i epoki Cesarstwa

II. Główne punkty doktrynalne neopitagoreizmu  /403
1. Odzyskanie koncepcji tego co niecielesne i ponowne uznanie jego ontologicznego pierwszeństwa 2. Metodologiczne, metafizyczne i teologiczne znaczenie liczb w neopitagoreizmie 3. Nauka o najwyższych zasadach: Monadzie i Diadzie oraz próba wyprowadzenia całej rzeczywistości z najwyższej Jedności 4. Mistyczny ideał życia ludzkiego

III. Numenios z Apameii i synteza neopitagoreizmu z medioplatonizmem  /422
1. Stanowisko filozoficzne Numeniosa 2. Głoszenie bezwzględnej wyższości tego co niecielesne 3. Struktura bytu niecielesnego i nauka o trzech bogach 4. Neopitagorejska nauka o Monadzie i Diadzie w kontekście ontologii Numeniosa 5. Materia, dusza zła i dusza dobra 6. Numenios u progu neoplatonizmu

Sekcja czwarta. Pisma hermetyczne i "wyrocznie chaldejskie" /439

I. Fenomen hermetyzmu i różne jego aspekty  /441
1. Hermes Trismegistos i literatura hermetyczna 2. Główne cechy hermetyzmu 3. Bóg, hierarchia tego co boskie, powstanie kosmosu i człowieka w "Corpus Hermeticum" 4. Umysł, poznanie i zbawienie 5. Ekstaza i eschatologia w hermetyzmie

II. "Wyrocznie chaldejskie" i ich historyczne znaczenie /455
1. Geneza "Wyroczni Chaldejskich" 2. Doktryny filozoficzne "Wyroczni Chaldejskich" 3. Mądrość magiczna i teurgia "Wyroczni Chaldejskich"

CZĘŚĆ III. PLOTYN i neoplatonizm pogański  /467

Sekcja pierwsza. Powstanie neoplatonizmu: od szkoły Ammoniosa w Aleksandrii do szkoły Plotyna w Rzymie  /469

I. Ammonios Sakkas i jego szkoła w Aleksandrii  /471
1. Zagadka Ammoniosa Sakkasa 2. Świadectwa Hieroklesa i Nemesiosa o myśli Ammoniosa 3. Uczniowie Ammoniosa

II. Szkoła Plotyna w Rzymie i powstanie "Ennead" /481
1. Z Aleksandrii do Rzymu 2. Cechy szkoły Plotyna i jej cele

III. Podjęcie na nowo i dokończenie "drugiego żeglowania" /487
1. Stosunek Plotyna do wcześniejszych filozofów 2. Plotyn wprowadza w życie i rozwija do końca wymagania postawione przez medioplatonizm i neopitagoreizm 3. Związki Plotyna z myślą Wschodu, z Filonem, gnozą i chrześcijaństwem 4. Główne punkty myśli Plotyna i ich stosunek do wcześniejszych spekulacji oraz ich nowość 5. Metoda Plotyna

IV. Możliwe metody interpretowania i wykładania myśli Plotyna /503
1. Interpretacje proponowane przez historyków filozofii 2. Droga wybrana w tym wykładzie 3. Części systemu

Sekcja druga. Podstawy i struktura systemu Plotyna  /509

I. Pierwsza hipostaza: jedno  /511
1. Przedwstępne wykazanie istnienia Jednego i trzech hipostaz 2. Nieskończoność, absolutna transcendencja i niewysłowioność Jednego 3. Pozytywne określenia Jednego 4. Jedno jako wolne działanie tworzące siebie 5. Pochodzenie wszystkich rzeczy od Jednego

II. Druga hipostaza: "Nous" czyli umysł  /532
1. Podwójna relacja łącząca Jedno i Umysł 2. Umysł jako byt, myśl i życie 3. Umysł jako kosmos inteligibilny 4. Kategorie świata inteligibilnego

III. Trzecia hipostaza: dusza /547
1. Pochodzenie Duszy od Umysłu i podwójna relacja Duszy do Umysłu  2. Istotne cechy Duszy i jej podstawowa rola w systemie Plotyna 3. Dusza i jej położenie pośrednie 4. Wielość Duszy 5. Dusza, "physis" i "logos"

IV. Pochodzenie tego co zmysłowe od tego co inteligibilne, znaczenie i wartość kosmosu fizycznego /560
1. Problem wyprowadzenia świata fizycznego 2. Pochodzenie materii świata zmysłowego i jej cechy 3. Formy i rozumny plan świata, ich geneza i stosunek do materii 4. Geneza czasowości 5. Geneza tego co cielesne i przestrzenności oraz ich natura 6. Pozytywny charakter świata cielesnego

V. Powstanie, natura i przeznaczenie człowieka  /574
1. Człowiek przed zstąpieniem do świata cielesnego 2. Zejście dusz do ciał 3. Człowiek oraz relacje między duszą a ciałem 4. Działania i funkcje duszy 5. Człowiek i jego wolność 6. Eschatologiczne losy duszy i ostateczny cel człowieka 7. Reforma hierarchii wartości 8. Drogi powrotu do Absolutu 9. Ponowne zjednoczenie się z Jednym 10. Ekstaza

VI. Natura i oryginalność metafizyki Plotyna /604
1. Metafizyka Plotyna nie jest ani formą emanacjonizmu typu orientalnego, ani formą panteizmu, ani formą kreacjonizmu 2. Wolność Jednego,"wyjście" i "powrót" 3. "Stwórcza kontemplacja"

Sekcja trzecia. Rozwój neoplatonizmu i koniec starożytnej filozofii grecko-pogańskiej  /615

I. Całościowe spojrzenie na szkoły, przedstawicieli i kierunki w neoplatonizmie  /517
1. Uwagi metodologiczne dotyczące rekonstrukcji dziejów neoplatonizmu 2. Szkoły i przedstawiciele neoplatonizmu 3. Różne orientacje szkół neoplatońskich

II. Bezpośredni uczniowie Plotyna /623
1. Ameliusz 2. Porfiriusz

III. Jamblich i szkoła syryjska  /634
1. Jamblich i nowy kurs filozofii neoplatońskiej 2. Metafizyka i teologia Jambficha 3. Jamblich a teurgia 4. Reguły interpretowania tekstów klasycznych 5. Teodoros z Assiny i inni uczniowie Jambficha

IV. Szkoła pergamońska  /650
1. Cechy i przedstawiciele szkoły pergamońskiej 2. Julian (Apostata) 3. Salustios

V. Proklos i szkoła ateńska  /656

1. Powstanie szkoły ateńskiej 2. Poprzednicy Proklosa: Plutarch z Aten, Syrianos i Domninos 3. Proklos i synteza filozoficzno-religijna 4. Struktura tego co niecielesne, czyli Proklosa system hipostaz 5. Prawa kierujące wyjściem rzeczywistości z Jednego według Proklosa 6. Cnota teurgiczna 7. Człowiek i jego ponowne zjednoczenie się z Absolutem 8. Następcy Proklosa: Marinos, Izydor, Damaskios i Simplikios

VI. Druga szkoła neoplatońska w Aleksandrii /680
1. Cechy ostatniej fazy rozwoju neoplatonizmu aleksandryjskiego 2. Neoplatoriscy myśliciele aleksandryjscy i łączenie platonizmu z chrześcijaństwem 3. Aleksandryjscy komentatorzy neoplatońscy

VII. Wzmianka o neoplatonikach łacińskiego zachodu /686

VIII. Koniec starożytnej filozofii pogańskiej  /688
1. Edykt Justyniana i zakazanie poganom publicznego nauczania 2. Los neoplatoników ze szkoły ateńskiej po dekrecie Justyniana

SPIS TREŚCI TOMU V:

Uwagi wstępne /9

Część I. Słownik oraz skorowidz głównych pojęć związanych z filozofią starożytną  /15

Część II. Katalog myślicieli starożytnych i zachowanej ich twórczości filozoficznej oraz podstawowa bibliografia  /269

Część III. Indeks autorów i osób starożytnych omówionych lub wspomnianych w pierwszych czterech tomach  /581